سال ۹۷، سال اهتمام ویژه و تلاش جهادی برای تکریم ارباب رجوع/ فرآیند‌ها برای مردم آسان‌تر می‌شود/نظارت بر اجرای دستورالعمل تکریم مراجعان از سوی معاونت فرهنگی قوه قضاییه/برگزاری 650 کارگاه اخلاق حرفه‌ای
محمد حسین صیرفی مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی در رابطه با توجه جدی دستگاه قضایی در تقویت موضوع تکریم ارباب رجوع با بیان اینکه این مسئله یک امر شناخته شده در ایران و کل جهان است، گفت: در این خصوص در اداره کل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضائیه از سال گذشته طرحی با عنوان دستورالعمل تکریم ارباب رجوع تهیه و در دستور کار قرار گرفته است.
وی گفت: برای تهیه این دستورالعمل از چند دانشگاه و تعداد زیادی از اساتید حوزه کمک گرفتیم و پس از تهیه و تدوین دستورالعمل آن را برای ریاست محترم قوه قضائیه ارسال کردیم.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه ادامه داد: ریاست قوه قضائیه هم، چون نسبت به این موضوع دغدغه داشتند این دستورالعمل را تأیید کردند. سپس توسط معاون اول دستگاه قضا حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای به کل دستگاهها و دادگستری‌های سراسر کشور ابلاغ شد.
صیرفی تصریح کرد: پس از تصویب و ابلاغ دستورالعمل و برای اجرایی کردن آن یکسری اقدامات را باید انجام می‌دادیم و، چون در این دستورالعمل اقدامات مختلفی مورد توجه قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: تهیه و تصویب دستورالعمل تکریم ارباب رجوع در دستگاه قضایی، تشکیل شورای مهندسی فرهنگی قوه قضائیه، تهیه و تصویب نقشه راه مهندسی فرهنگی قوه قضائیه، تهیه کتاب با موضوع پندهای عبرت آموز از کارکنان و قضات دستگاه قضا که با همکاری مرکز حفاظت اطلاعات قوه قضائیه انجام شده است، دوره‌های مجازی کوتاه‌مدت با موضوع رفتار سازمانی و کلیات اخلاق حرفه‌ای در قضا و اعطای گواهینامه به افراد، گردآوری نسخه‌های مستند از استان‌ها با موضوع پیامد‌های صدور حکم حبس برای خانواده‌های زندانی، اجرای طرح تربیت کارشناس، مربی اخلاق و نهایتاً مدرس اخلاق حرفه‌ای در قوه قضائیه، از جمله اقدامات مربوط به اداره کل فرهنگ حرفه ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه است.
وی گفت: در این دستورالعمل وظایف مختلفی برای معاونت‌های قوه قضاییه و سازمان‌های تابعه دیده شده است.
صیرفی افزود: به طور مثال برای حفاظت اطلاعات، پشتیبانی، مرکز آمار، معاونت حقوقی و منابع انسانی و ... یکسری تکالیف ایجاد شده است و آموزش‌هایی برای تکریم ارباب رجوع در نظر گرفته شده است.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه بیان کرد: در این دستورالعمل هدف این است که فرآیند‌ها برای مردم آسان‌تر شود، مثلاً معاونت آمار و فناوری اطلاعات نهایت تلاش خود را انجام دهد که تا جایی که امکان دارد افراد به صورت غیرحضوری به امور خود در دستگاه قضایی بپردازند.
وی گفت: نکته‌ای که در بحث تکریم ارباب رجوع مورد توجه قرار داده‌ایم این است که ناظر و هماهنگ کننده این موضوع معاونت فرهنگی خواهد بود که به صورت ماهانه و فصلی گزارش‌گیری می‌کند و بر روند اجرایی این دستورالعمل نظارت می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: ما برای این نظارت مدلی را با کمک دانشگاه علم و صنعت و اعضای هیئت علمی آنجا در نظر گرفتیم. مدلی که قبلاً در صنعت در همه جای دنیا استفاده شده مدل تعالی سازمانی نام دارد و یک مدل ارزیابی جهانی است.
این مقام مسئول افزود: ما بر روی این مدل حدود یک سال وقت گذاشتیم و نهایتاً مدل بومی‌سازی شده آن را تهیه کردیم. این مدل در طی ۴ کارگاه آموزشی به تمامی معاونین فرهنگی دادگستری‌های سراسر کشور ارائه و آموزش داده شده است.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه عنوان کرد: ان‌شاء‌الله از ابتدای سال ۹۷ به کمک مدل ارزیابی تکریم ارباب رجوع که مدل جهانی EFQM است ما میزان تکریم و کیفیت تکریم را در کل قوه قضائیه را ارزیابی خواهیم کرد.
وی ادامه داد: در این مدل تعالی سازمانی در پایان ارزیابی به افراد تندیس زرین و سیمین و برنزین داده خواهد شد. یعنی دادگستری‌های برتر کشور در بحث تکریم ارباب رجوع در پایان سال ۹۷ معرفی و مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.
صیرفی اظهار کرد: ما در سال ۹۷ به صورت جدی موضوع تکریم ارباب رجوع را دنبال خواهیم کرد و در سال آینده در این راستا کارگاه‌های تکریم ارباب رجوع را برگزار خواهیم کرد تا بتوانیم این مسئله مهم را بیش از گذشته تقویت کنیم.
وی در رابطه با مدل بومی‌سازی شده تعالی سازمان گفت: این دستورالعمل تهیه شده از این جهت برای ما بسیار ارزشمند است که هیچ دستگاهی در ایران تاکنون این مدل را عملیاتی نکرده است پس امیدواریم که بتوانیم این مدل جهانی بومی شده را الگویی برای همه دستگاهها قرار دهیم.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه تصریح کرد: ما در طول یک سالی که در حال مطالعه و بومی سازی این مدل جهانی بودیم اکثر دستگاه‌های قضایی دنیا را مورد بررسی قرار دادیم.
این مقام مسئول عنوان کرد: به‌طور مثال دستگاه قضایی استرالیا را به‌صورت پایلوت به‌طور دقیق و ریز مورد بررسی قرار دادیم و جزئیات مدل تکریم ارباب رجوع آنها را رصد کردیم. منظورم از این حرف این است که عملیاتی کردن این مدل جهانی آن هم به‌صورت بومی‌شده یک کار بسیار بزرگ و ارزشمند است که در سال آینده در دستگاه قضایی ما اتفاق می‌افتد.
وی افزود: مثلاً در این دستورالعمل از معاونت حقوقی خواسته‌ایم که در تهیه و تصویب قوانین موضوع تکریم ارباب رجوع را مورد توجه قرار دهند یا مثلاً از معاونت پشتیبانی خواسته‌ایم از آبسردکن و صندلی گرفته تا آسانسور، ورودی‌ها، سرمایش و گرمایش، پله‌ها و ... را مورد توجه جدی قرار دهند.
این مقام مسئول ادامه داد: معاونت فرهنگی در این راستا در طی ۳ سال حدود ۶۵۰ کارگاه اخلاق حرفه‌ای را تا امروز برگزار کرده است. البته این ۶۵۰ کارگاه برای انتقال دانش اخلاق حرفه‌ای به بدنه قوه قضائیه بوده است. به طوری که اکنون می‌توانیم ادعا کنیم تمام دادگستری‌ها و قضات و سایر همکاران در سراسر کشور با مفهوم علمی اخلاق حرفه‌ای آشنا هستند.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه اظهار کرد: البته هدف ما انتقال دانش صرف نبوده است بلکه می‌خواهیم این آموزش‌ها را پیاده‌سازی کنیم.
وی بیان کرد: یکی از ضرورت‌ها برای پیاده سازی اخلاق حرفه‌ای تکریم ارباب رجوع است؛ لذا ما در بحث تکریم ارباب رجوع تعدادی مجتمع قضایی را به‌صورت پایلوت انتخاب کرده و می‌خواهیم آنها را به عنوان مجتمع قضایی نمونه اخلاق حرفه‌ای معرفی کنیم. مثلاً در تهران مجتمع قضایی شهید مفتح برای این کار انتخاب شده است و امیدواریم در سایر استان‌ها هم بتوانیم این کار را انجام دهیم.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه افزود: در حوزه ترویج اخلاق حرفه‌ای هم ما اقدامات متعددی داشته‌ایم. تهیه کلیپ، فیلم، اسلاید و ۴۰ تصویرنگاشته را داشته ایم که روی بوم‌های چوبی، پوسترها، بنر‌ها و ... پیاده شده و به استان‌ها ارسال شده تا به‌صورت یکپارچه در دادگستری‌های سراسر کشور نصب شود.
وی گفت: در این راستا همچنین برگزاری دوره عمومی پیوست‌نگاری فرهنگی در قوه قضائیه را داشته ایم.
وی بیان کرد: ما امروز از بانک اطلاعات فرهنگ حرفه‌ای که مشتمل بر ۵۰۰ مقاله در حوزه فرهنگ سازمانی است رونمایی خواهیم کرد. ادعا می‌کنیم در حوزه‌های فرهنگ سازمانی هر آنچه که در کشور نوشته شده است را جمع‌آوری کرده‌ایم. این بانک قابلیت جستجو‌های مختلف را دارد که می‌توان به راحتی به مقاله‌ها دسترسی پیدا کرد.
این مقام مسئول ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات مهم ما تشکیل کمیته راهبری اخلاق حرفه‌ای در دادگستری‌ها سراسر کشور و سازمان‌های تابعه قوه قضائیه است. این کمیته قرار است که فعالیت‌های ما را جلو ببرد.
مدیرکل فرهنگ حرفه‌ای معاونت فرهنگی قوه قضاییه گفت: طراحی نظام مستندسازی و تحلیل تجارب اخلاقیِ، تدوین سرفصل‌های دوره‌های آموزشی با موضوع اخلاق حرفه‌ای و تکریم ارباب رجوع و پیشنهاد به معاونت منابع انسانی جهت اجرایی کردن آن، طراحی مقیاس ارزیابی اخلاقی مجتمع‌های قضایی، تدوین طرح جامع اخلاق حرفه‌ای و همینطور بررسی و ارزیابی کارگاه‌های برگزارشده در حوزه‌های صف و ستاد از دیگر برنامه‌های این دستور العمل است.
وی بیان کرد: در حال حاضر اقداماتی از جمله اجرای دستورالعمل تکریم ارباب رجوع در قالب فرهنگ‌سازی، آموزش و طراحی مدل و شاخص‌های ارزیابی طرح تکریم، اجرای طرح رشد اخلاقی در مجتمع‌های قضایی، شناسایی افراد فعال در حوزه اخلاق حرفه‌ای و تقدیر از آنها، تدوین الگوی سنجش اخلاق حرفه‌ای کارکنان، تدوین الگوی معنویت سازمانی، مطالعه تطبیقی در خصوص اخلاق حرفه‌ای قضا، تهیه دستورالعمل تکریم قضات که بسیار مهم و البته جدید است، اجرای طرح مطالعاتی راهکار‌های ارتقا خلاقیت کارکنان، طرح تحقیقاتی تدوین شاخص‌های فرهنگی قضات و کارکنان جدیدالورود قوه قضائیه، تهیه و تدوین کتابچه ارکان جهت‌ساز قوه قضائیه در راستای ارتقای فرهنگ مأموریتی کارکنان، برگزاری نخستین دوره تخصصی پیوست‌نگاری فرهنگی قوه قضائیه را در دستور کار داریم.