سازگاری با تغییرات اقلیم ضرورت تاب آوری و توسعه پایدار

به گزارش گروه اقتصاد ، تارنمای شرکت مدیریت منابع آب ایران گزارش کرد از ابتدای پاییز سال جاری تا پایان روز دهم دی ماه میزان بارندگی کل کشور 30.8 میلیمتر بوده است که در مقایسه آمار متوسط 49 ساله که معادل 73.6 میلیمتر است، 58.2 درصد کاهش نشان می‌دهد.

آمار صدروزه بارندگی بیانگر ادامه خشکسالی در دهه اخیر و همچنین خشکترین پاییز ایران در طی سال‌های آماربرداری است. در برخی از استان‌ها مانند قم، اصفهان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان میزان بارندگی نسبت به آمار بلندمدت بیش از 90 درصد کاهش را نشان می‌دهد و در عمل در 100 روز اخیر بارندگی پاییزه این استان‌ها کمتر از 5 میلیمتر بوده است، در صورتی که میزان بارندگی انتظاری در این استان‌ها با توجه به آمار درازمدت می‌بایستی بیش از 50 میلیمتر می‌بود.

این وضعیت خشکی در پاییز و ادامه آن براساس اطلاعات منتشره از سوی مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، نشان از شرایط کم آبی شدید در تابستان سال آتی را دارد و امروز توجه ویژه به برنامه ریزی تأمین آب در فصل تابستان و در صورت ادامه آن برای سال‌های آینده نیز ضروری است.

کاهش بارندگی، افزایش درجه حرارت و در نتیجه افزایش تبخیر و تعریق و کاهش میزان آب تجدیدشونده از 130 میلیارد مترمکعب به 70 میلیارد مترمکعب در سال‌های آتی و استفاده روزافزون از منابع آبی برای مصارف مختلف و به ویژه کشاورزی ضرورت توجه به تغییر نحوه مصرف آب خانگی، الگوی کشت و روش آبیاری را انکار ناپذیر می‌نماید، در این خصوص نه تنها وزارت نیرو بلکه تمامی آحاد جامعه از مصرف کنندگان و کنشگران تا دستگاه‌های دولتی متولی مصارف آب باید روشهای جدیدی را برای سازگاری با تغییرات اقلیمی و افزایش تاب آوری برای توسعه پایدار ایجاد نمایند.

لذا مدیریت تأمین و مصرف آب، غذا و انرژی در آینده‌ای نه چندان دور در منطقه و بویژه در کشور از مباحث مهمی خواهد بود که توجه به آن و تعیین مسیر راه برای رفع مشکلات ناشی از کمبودها ضروری خواهد بود، ادامه روند فعلی تأمین و مصرف آب، غذا و انرژی درکشور به ویژه اختصاص یارانه به مصرف بیشتر این مؤلفه‌ها بطور بدیهی نمی‌تواند راه حل قابل قبولی برای پایداری اقتصاد کشور و تاب آوری منابع و مصارف در سطح ملی باشد، لذا تغییر الگوهای تولید، توزیع و مصرف منابع سه گانه آب، غذا و انرژی چالش مهم دهه پیش رو خواهد بود و در این میان مدیریت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در مصرف انرژی، براساس آمارانتشار یافته توسط مراجع بین المللی ، کشور ایران بالاترینن نسبت شدت انرژی معادل در جهان را دارد و در مقایسه با سایر کشورهای جهان نسبت مصرفف انرژی به تولید ناخالص ملی کشورمان چند برابر است. در انتشار گازهای گلخانه‌ای کشورمان به دلیل استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی جزء 10 کشور رتبه اول در جهان محسوب می‌شود و این روند بصورت فزاینده ادامه دارد.

در مصارف آب کشاورزی نیز بیشترین میزان آب بدون توجه به کمبودها و رعایت الگوی مصرف بهینه و الگوی کشت مناسب در ایران استفاده می‌شود. براساس آمار سازمان جهانی غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد بهره وری مصرف یک مترمکعب آب به ازای یک مترمکعب محصولاتت کشاورزی در ایران نسبت به متوسط جهانی دو برابر می‌باشد.

حدود 10 میلیارد مترمکعب آب ناشی از ضایعات کشاورزی در مرحله برداشت تا قبل از مصرف محصولات کشاورزی بدلیل نحوی بسته بندی و ارائه به بازار هدر می‌رود. کلیه آمار و اطلاعات و شواهد انتشار یافته توسط مراجع ملی و بین المللی حاکی از مصرف گرائی و عدم توجه به پایداری و تاب آوری اقتصاد آب و انرژی می‌باشد، سهم یارانه غیرنقدی اختصاص یافته به آب و انرژی بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه در سال بیش از 300 هزار میلیارد تومان است و این در شرایطی است که کشور برای طی مراحل توسعه و ارتقاءسطح زندگی مردم، ایجاد سالانه حدود یک میلیون شغل جدید، نیاز به این سرمایه دارد، فلذا حل مشکلات آب، انرژی و تأمین غذا، از محورهای مهم برنامه دولت برای آینده پیش رو خواهد بود.

علیرضا دائمی

قائم‌مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل و پشتیبانی صنعت آب و برق