در مصرف «اکسید روی» احتیاط کنید!
به گزارش گروه فضای مجازی ،فلز روی، یک عنصر ضروری کاتالیزوری و تنظیمی است که نقش مهمی را در پاسخ‌های ایمنی بدن، استرس اکسیداتیو و پیری ایفا می‌کند.
این عنصر در تمام بافت‌های بدن حضور دارد و کمبود آن سبب اختلال در سیستم دفاعی و آنتی‌اکسیدانی بدن می‌شود. اکسید روی رایج‌ترین ترکیب روی است؛ زیرا بالاترین غلظت عنصر روی را در خود دارد و دارای عملکرد چندگانه است.
امروزه اکسید روی در صنعت، پزشکی، داروسازی، کشاورزی، رنگ‌آمیزی و همچنین در سیستم‌های اکولوژیک کاربرد دارد.
سایز ذرات و مورفولوژی آن‌ها مهم‌ترین پارامتری است که فعالیت اکسید روی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سال‌های اخیر و با پیشرفت نانوتکنولوژی، استفاده از نانواکسید روی جایگزین روی شده است.
عده‌ای از محققان اعلام کرده‌اند که ذرات روی عوارض جانبی در بعضی از سلول‌های انسان ایجاد می‌کند، بنابراین از سویی به دلیل گزارش‌های متناقض و از سوی دیگر به دلیل استفاده روزافزون از این عنصر، تعیین اثرات آن امری ضروری به نظر می‌رسد.
به همین منظور گروهی از محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان با همکاری انستیتو پاستور تهران، 25 موش آزمایشگاهی نر نژاد ویستار را به 5 دسته 5 تایی تقسیم کردند و آن‌ها را با دوزهای مختلف اکسید روی تحت تیمار قرار دادند. در پایان این دوره، میزان 2 میلی‌لیتر خون از قلب موش‌ها گرفته شد و فاکتورهای اکسیدانی و آنتی‌اکسیدانی آن سنجش شد.
نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان داد که هر چه غلظت اکسید روی دریافتی در بدن موش بیشتر باشد، اکسیدان بیشتری در بدن این جانور تولید می‌شود و آن را بیشتر دچار تنش می‌کند.
طبق این نتایج که در مجله علمی «پژوهان» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی همدان منتشر شده، افزایش تنش اکسیداسیونی در بدن موش‌ها تا حدی منجر به ترشح آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان نظیر سوپر اکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز می‌شود، ولی این عکس‌العمل دفاعی، در غلظت‌های بالای روی زیاد قوی نیست.
بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از این آزمایش، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل، همراه با افزایش غلظت اکسید روی در تمام گروه‌ها کاهش پیداکرده است.
علاوه بر این، تغییرات آنزیم‌های کبدی ALT و AST در گروه‌های مصرف‌کننده دوزهای متفاوت اکسید روی به‌طور چشمگیری معنادار شده‌اند که نشان‌دهنده آسیب کبدی است.
این نتایج همگی نشان از مضرات استفاده نادرست از اکسید روی دارد، بااین‌وجود برای تائید اثرات نامطلوب اکسید روی در انسان باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد تا تأثیر این ذرات بر سلامتی انسان مشخص‌شده و استفاده از آن‌ها در موارد صنعتی مثل لوازم‌آرایشی و کرم‌های ضد آفتاب قابل توجیه شود.