همه آنچه در جلسات محاکمه دو متهم نفتی گذشت/ از بازشدن پای بابک زنجانی به دادگاه پس از 586 روز تا صدور حکم حبس
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، دادگاه رسیدگی به اتهامات متهم ردیف دوم و سوم پرونده موسوم به فساد بزرگ نفتی که پیشتر در شعبه 15 دادگاه انقلاب و به ریاست قاضی صلواتی رسیدگی میشد هفدهم تیرماه در شعبه هم عرض توسط قاضی مقیسه و در شعبه 28 دادگاه انقلاب در دستور رسیدگی قرار گرفت.
پس از برگزاری 26 جلسه رسیدگی و دادگاه علنی که اولین جلسه آن 20 مهرماه 94 برگزار شد، در نهایت در آذرماه سال گذشته، حکم اعدام متهم اول این پرونده (بابک زنجانی) به جرم افساد فیالارض از طریق اخلال در نظام اقتصادی از سوی دیوان عالی کشور تأیید و حکم اعدام متهم ردیف دوم و سوم پرونده نقض شد.
جلسات رسیدگی به اتهامات متهم ردیف دوم و سوم پرونده به صورت علنی و با حضور نماینده دادستان، متهمان ردیف دوم و سوم، وکلای متهمان و شکات بانک مسکن، تأمین اجتماعی،شرکت نفت، بانک ملت برگزار شد و برخلاف پیشبینیها از (ع م ز) متهم تازه دستگیر شده که از او تحت عنوان جعبه سیاه پرونده نام برده میشود خبری نبود. فردی که شواهد و صحبتهای مطرح شده در جلسات دادگاه نشان میداد که نقش زیادی در کارها و امورات نفتی این پرونده داشته است.
در هر جلسه قاضی مقیسه ضمن قرائت کیفرخواست موادی از قانون آیین دادرسی کیفری را پیرامون رعایت نظم دادگاه به حاضرین گوشزد میکرد و به قرائت کیفرخواست متهم ردیف دوم و سوم پرونده میپرداخت.
طبق کیفرخواست اتهامات مهدی شمس: مشارکت در کلاهبرداری از شرکت ملی نفت ایران، شرکت اچ کی و صندوق بازنشستگی نفت به مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون یورو از طریق استفاده از اسناد مجعول، صورتحسابتهای بانکی مجعول، فیشهای بانکی مجعول، استفاده از اعتبارات اسنادی مجعول گشایش شده توسط شرکت سهامی اس سی تی بنکرز و مشارکت در پولشویی و عواید حاصل از جرم به مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون یورو بوده است.
بر اساس کیفرخواست اتهامات حمید فلاح هروی متهم ردیف سوم پرونده افساد فی الارض از طریق مشارکت در اخلال با علم ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی، مشارکت عامدانه، مشارکت در ارتکاب جرائم مرتبط با جعل، مشارکت در کلاهبرداری یک میلیارد و دویست میلیون یورویی از شرکت Hk با استفاده از جعل، مشارکت در کلاهبرداری از تامین اجتماعی و همچنین مشارکت در پولشویی عنوان شده است.
در این جلسات مهدی شمس که خود را دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه لندن و دارای تابعیت مضاعف ایرانی – انگلیسی معرفی میکرد به ارائه لایحه دفاعی خود پرداخت و در نهایت در جلسه ششم دادگاه (3 مرداد) دفاعیات مهدی شمس پایان یافت.
دفاعیاتی که در آن تنها چند عبارت (من کارگزار بودم، مراجع ذیصلاح بابک زنجانی را تأیید کردند، قراردادی امضا نکردم، برای خدمت به نظام و کشورم آمدم) یکُسره تکرار میشد.
شمس در طول جلسات دادگاه در برابر پرسش رئیس دادگاه و اینکه او بابک زنجانی را بهعنوان فردی توانمند به وزیر سابق اقتصاد و دارایی دولت قبل، وزیر سابق صنعت و معدن و تجارت، وزیر سابق نفت و رئیس کل بانک مرکزی معرفی کرده است؛ صرف عمل معرفی را جرم ندانسته و بیان کرد: بنده آقای بابک زنجانی را به مدیرعامل صندوق بازنشستگی نفت معرفی نکردهام بلکه آنها در یک جلسه با یکدیگر آشنا شده اند که توضیح آن معرفی و آن جلسه را متعاقبا خدمتتان بیان خواهم کرد حتی برای این موضوع حاضرم رو در رو کنم چون آقای زنجانی را از قبل به خاطر جابه جایی ارز و پروژههای دیگر میشناختند، بنده محل ورود زنجانی به نفت نبودهام.
به اعتقاد شمس کیفرخواست به صورت گزینشی و مهندسی معکوس نوشته شده است و با وجود قرائت اظهارات شمس از سوی نماینده دادستان وی بیان میکرد که با توجه به اسناد سوءنیتی نداشته و فقط کارگزار بوده است، نماینده دادستان در جلسه پنجم دادگاه خطاب به متهم ردیف دوم پرونده گفت: شما میگویید نقشی ندارید بنده میخواهم مطابق اظهارات شما در کیفرخواست نقشتان را نشان دهم. طبق اظهارات ، شما از یک مقام صندوق بازنشستگی نفت، وقت گرفتید و بابک زنجانی را نزد او بردید این اظهارات به خط خود شماست و قابل انکار نیست.
نجفی نماینده دادستان تصریح کرد: در بند 273 جلد 69 پرونده آمده که شمس به عنوان نماینده این دو و مسئول عملیات قرارداد با فال، تحویل و نگهداری و فروش و بازیابی نفت اقدام کند و طبق اظهارات، خود شما محمولهها را فال دادهاید، در اظهارات مورخ 10/9/93 آمده که بابک زنجانی پول نفت را برای خرید هواپیما و اونور ایرصرف کرده و 200 میلیون دلار به حسابهای متفرقه رفته است لایحه مبسوطی را خود شمس در همان زمان نوشته است و مکرر به عنوان عامل فروش بودن تأکید شده است.
در اظهارات بابک زنجانی آمده که مهدی شمس از طریق فلاح معرفی شد و یک میلیارد بار تحویل داده که 750 میلیون پس داده است و قرار شد 4 کشتی از منفرد ( متهم تازه دستگیر شده) به شمس تحویل داده شود.
نماینده دادستان تصریح کرد: زنجانی در اظهاراتش بیان کرده که آقای شمس در خارج از کشور کمک میکرد که خرید هواپیما را انجام دهد در این جا ما کاری به قرارداد فال نداریم ما میگوییم این جریان با عملیات متقلبانه آغاز و بار تحویل داده شده است.
در نهایت در جلسه ششم و همزمان با پایان دفاعیات شمس وی از دادگاه تقاضای تشکیل جلسه غیرعلنی برای رسیدگی به پرونده شد و گفت: کلام آخر را میگویم و درخواست دارم که دادگاه غیرعلنی برگزار شود.
شمس ادامه داد: با اسناد ناشیانهای که از طریق هلدینگ سورینت تهیه شده بنده را گرفتار کردند حال که فرصتی با کمک قوه قضاییه و دادستان تهران فراهم شده است امیدوارم زوایای پنهان پرونده آشکار شود و بهطور خصوصی آماده ارائه توضیحات هستم.
در ادامه وکیل مدافع شمس در خصوص اتهام مشارکت و کلاهبرداری از شرکت نفت و صندوق بازنشستگی از طریق جعل گفت: موکل من اصلا در جعل اسناد دخالتی نداشته است و صرفا کارگزار فروش نفت بوده است، کیفرخواست می گوید که وقوع کلاهبرداری از طریق جعل اسناد بوده است نگفته است که فروش نفت جرم است، وزرا، هیچگاه موکل من را نمیشناختند، مسئولین عالیرتبه مملکت در این قضیه نقش داشتند.
در هشتمین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات متهم ردیف دوم و سوم پرونده فساد نفتی قاضی مقیسه پیش از دفاع حمید فلاح هروی از شکات حاضر در جلسه (وکلای شرکت نفت، HK، تأمین اجتماعی، بانک مسکن و بانک ملت) خواست که چنانچه شکایتی دارند اعلام کنند.
در ادامه صادقی قهاره وکیل شرکت HK لایحه شکایت این شرکت را قرائت کرد. این شکایت ابتدا در مورد آقای فلاح هروی سپس آقای شمس و در خصوص نقش متهمان پرونده در مشارکت با محکوم علیه (بابک زنجانی) به کلاهبرداری ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو، جعل اسناد و سایر عناوین اتهامی که در کیفرخواست اشاره شده قرائت شد.
وی ادامه داد: در لایحه به نقش و جایگاه این دو متهم (شمس و فلاح هروی) با بابک زنجانی برای ارتکاب جرایم سازمانِیافته به تفصیل اشاره کرده ایم که این دو یار و شریک بابک زنجانی در بزه انتسابی کلاهبرداری شبکهای از شرکت HK که سرمایه آن متعلق به بیتالمال است همگام و همراه بودهاند؛ بنابراین با توجه به اتهامات مندرج در کیفرخواست و شکایت شرکت نفت و HK مبنی بر غارت بیتالمال از دادگاه تقاضای رسیدگی داریم.
صادقی قهاره افزود: اعضای این باند ۱۲ تریلیون تومان را در زمانی که مملکت به ارز خارجی نیاز داشت و در اوج تحریمها بهسر میبردیم به غارت بردهاند این دو متهم به منزله دو بال برای زنجانی بودهاند و اگر مشارکت این دو نبود بابک زنجانی مانند مرغ بیبال و پری بود و توان ورود به شرکتهای نفت و HK را پیدا نمیکرد.
حمید فلاح هروی که خود را بازنشسته دارای مدرک دکترای صنایع با تابعیت ایران بدون سابقه کیفری معرفی کرد در ارائه لایحه دفاعی خود گفت:ریاست محترم دادگاه سابقه کاری من کاملاً مشخص است، متأسفانه کیفرخواست صادر شده با واقعیت تناقض دارد. جناب آقای قاضی قبل از اینکه دفاعیات من آغاز شود در هفت جلسه قبل مجموعاً 84 بار نام من را به زبان بردهاید شما گفتهاید که هروی پس از 30 سال خدمت به نظام راه انحراف را پیش گرفته است خدا گواه و شاهد است که پوست و گوشت من مال نظام است و وفاداری به این نظام از هرچیزی برای من مهمتر است لذا این مطلب در حق من به نوعی جفا است.
قاضی مقیسه در این جلسه خطاب به فلاح هروی گفت: مرسدس بنز، آپارتمان، یک میلیاردی که بابک زنجانی از اموال بیتالمال بابت هدیه عروسی به دخترت داده و آپارتمان 6 میلیاردی و ویلای خریداری شده نشان میدهد که اموال بیتالمال به غارت رفته است اینها با عرق جبین بابک بهدست نیامده و اموال به غارت رفته بیتالمال است. شعار دادن جز اتلاف وقت دادگاه چیزی نیست. 1 میلیارد و 200 میلیون دلار غارت کردهاید و 10 محموله نفت را بردهاید در این رابطه توضیح دهید.
در 16 مرداد ماه نهمین جلسه رسیدگی به این پرونده حمید فلاح هروی متهم ردیف سوم پرونده برای ادامه دفاعیات در جایگاه حاضر شد و گفت: ادعا شده است که بنده در تأسیس و راهاندازی بانک FIIB نقش داشتهام در حالیکه این بانک قبل از آشنایی من با بابک زنجانی در حال راهاندازی بوده است، هیچگاه نه فروشندگان بانک را میشناختم و نه در امور اجرایی و راهاندازی آن نقشی داشتم؛ بابک زنجانی درباره نقش من در جلد ۱۶ پرونده اظهاراتی داشته و بیان کرده که بنده فقط همراه زنجانی بودهام و نقش عملیاتی نداشتهام. بنده براساس ادله نماینده دادستان در جلسه قبل پاسخ میدهم، ایشان برگهای نشان دادند مبنی بر اینکه بنده سهامدار بانک FIIB هستم و از کلمه دایرکتور ترجمه سهامدار کردهاند، دایرکتور میتواند سهامدار باشد، اما در اینجا منظور عضو هیئت مدیره است بنابراین ترجمه غلط کردهاند و آن نامه ادله غیرواقع است، صد درصد سهام بانک FIIB متعلق به ارزشبانک (کنتبانک) است که این بانک برای بابک زنجانی است.
رئیس دادگاه در این جلسه گفت: اختصاص ۵ میلیون یورو از محل فروش FIIB به شما در جلد ۱۳ و صفحه ۳۵۰ پرونده موجود است و این اقرار خود شماست بنابراین بگویید که شما چه کاره بودهاید که این ۵ میلیون یورو را به شما دادهاند؟ امضای فروش سهام بانک FIIB به بانک ملت و اقدام مؤثر در استرداد آن و کسب درآمد در پرونده موجود است و خود شما در جلد ۶۹ صفحه ۲۵۸ اقرار کردهاید که در این زمینه دو سفر به مالزی داشتهاید و تشکیل جلسات مشترک در مورد بانک FIIB با حضور شخص شما بوده است؛ بنابراین هم اقرار و هم امضا کردهاید پس در حال حاضر چه چیزی را انکار میکنید؟
قاضی مقیسه ادامه داد: تمام جزء جزء هزینههای زندگی شما توسط زنجانی از پول بیت المال پرداخت شده است. مثلا هزینه بلیط سفرهای مالزی، خرید بلیط به سفر مالزی برای دختر و داماد شما، هزینه پول ماساژور و حتی هزینه خرید روکش صندلی خودروی شما توسط زنجانی از پول بیت المال پرداخت شده است. اینها نشان میدهد که شما برای زنجانی آدم مهمی بودهاید. پس چطور میشود که شما نقش صرفاً همراه کننده داشته باشید اما این همه هزینه برای شما صرف شده باشد. چطور کسی که در جلسات وزیران شرکت میکند ادعا میکند که نامه ها وا مضاها صوری بوده است.
پس از اظهارات قاضی مقیسه فلاح هروی متهم ردیف سوم این پرونده اظهار کرد که دچار خستگی شده است و لذا قاضی مقیسه دستور ختم جلسه را اعلام و ادامه رسیدگی را به فردا موکول کرد.
در دهمین جلسه نیز دفاعیات فلاح هروی در زمینه سند جعلی وی برای خرید بیمارستان و اختصاص ۵ میلیون یورو از محل بانک FIIB استماع شد که طبق آنچه در کیفرخواست آمده اختصاص 5 میلیون یورو اقاریر خود متهم بوده است اما فلاح هروی در دادگاه گفت: من اقرار نکردم، اینها ادعای خود بابک است.
رئیس دادگاه خطاب به متهم گفت:در جلد 13 پرونده شما خودتان شخصاً به اختصاص 5 میلیون یورو از محل فروش بانک FIIB اقرار کردهاید در حالیکه امروز این موضوع را انکار میکنید، همچنین در جلسه روز گذشته شما اقرار کردید که صورتجلسه فروش سهام به بانک ملت را نخوانده امضا کردهاید و الان میگویید که بانک متضرر نشده است، آقای فلاح شما بانکی را که ارزش آن 4 میلیون دلار بود به 90 میلیون یورو به بانک ملت فروختهاید. در اینجا بیتالمال متضرر شده است، 160 میلیون دلار از پول ملت و نفت را که باید خرج ملت و تأسیسات نفتی میشد به بانک ملت دادهاید آیا هنر کردهاید که از بیتالمال برداشته و آن را به بانک دادهاید؟
قاضی مقیسه ادامه داد: در قضیه بیمارستان پارسیان که آن را میخرید، سند جعلی ارائه میدهید و 45 میلیارد تومان با سند مجعول چک میکشید این مطالب همه در پرونده موجود است آنوقت میگویید سهامدار نبودم؟
رئیس دادگاه در ادامه به اقاریر متهم که به دستخط خودش نوشته شده بود قرائت کرد.
«جناب آقای زنجانی با سلام، من دیروز به بازپرسی مراجعه کردم از لطف صحبتهای شما در آنجا بهرهمند شدم و برای من بهعنوان معاونت در جرم 100 میلیون تومان قرار صادر شد اولاًمن کارمند شما نبودم که اخراجم کرده باشید بلکه رئیس هیئت مدیره و سهامدار و دارای اختیاراتی در قانون تجارت بودم» و بابک زنجانی در پاسخ این نامه اظهار میدارد «آقای دکتر حتما شما را جو گرفته است که این مطالب را گفتهاید. برای یادآوری اعلام میکنم تا بدانید همیشه از طرف من بوده نه از طرف شما، از حلال و حرام صحبت میکنید؟به اطرافتان نگاه کنید منزل شهرک غرب را در زمان بیپولی به شما هدیه کردم ویلای کیش را در زمانی که چک داشتم هدیه کردم، خودروی بنز را هم که برای خودم بود به شما دادم، همچنین 4 میلیون دلار سرمایه برای شرکتی که در آن هستید و 1 میلیارد هدیه به فرزندتان که سربلندتان کنم و 10 میلیارد پول نقدی که گرفتید»
حمید فلاح هروی متهم ردیف سوم پرونده فساد بانکی در یازدهمین جلسه دادگاه نیز در دفاع از خود گفت: از میان این همه افرادی که در کیفرخواست اسم آنها آمده است بنده فقط آقای شمس را به آقای زنجانی معرفی کردهام که البته این معرفی مربوط به سال ۸۹ است.
همچنین در این جلسه متهم در خصوص چک تضمینی تأمین اجتماعی به شماره 591351/843 که تبدیل به 5 چک شد توضیحاتی ارائه کرد.
قاضی مقیسه در دوازدهمین جلسه دادگاه خطاب به متهم گفت: آقای فلاح شما در شناسایی و کارشناسی 138شرکت تامین اجتماعی حرفهای بودهاید که فلاح هروی پاسخ داد: کارشناسی نکردم، ارزیابی کردم.
قاضی مقیسه با اعلام ختم این جلسه گفت: درصورت لزوم جلسه بعدی تشکیل میشود و تاریخ آن متعاقباً اعلام خواهد شد وکلا دفاعیات خود را در قالب لایحه ارائه دهند.
در سیزدهمین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات شرکای بابک زنجانی دفاعیات فلاح هروی به پایان رسید و جلسه بعدی به منظور استماع دفاعیات وکلای متهمان در 27 شهریور ماه با حضور بابک زنجانی برگزار شد.
قاضی مقیسه در آغازجلسه با قرائت کیفرخواست از بابک زنجانی به عنوان مطلع خواست که در جایگاه حاضر شده و به سئوالات رئیس دادگاه پاسخ دهد.
قاضی مقیسه خطاب به بابک زنجانی در خصوص نحوه مشارکت فلاح و فعالیت او در خرید و فروش بانک ملت و میزان مبلغی که از این معامله به او تعلق گرفته بود، پرسید که زنجانی پاسخ داد: آقای قاضی با توجه به اینکه بنده به عنوان مطلع حضور دارم نیاز به این نیست که در خصوص خود توضیح دهم اما مدارکی به دست من رسیده است که آنها را به نماینده دادستان ارائه دادهام.
بابک زنجانی گفت: بنده در ماه چهار 1391 کار خود را با وزارت نفت شروع کردم. قبل از این تاریخ ما فعالیت خود را با آقای شمس و آقای فلاح در موارد مختلف آغاز کرده بودیم. هر دوی این افراد از سال 88 با من کار میکردند.
وی افزود: کار شمس درباره خرید هواپیما و کشتی بود یعنی در سال 90 که یکسال قبل از همکاری با وزارت نفت است ما هواپیماهای خود را وارد کرده و افتتاحیه قشم ایر را داشتیم. از آقای فلاح هم زمانی که در غدیر کار می کرد دعوت به همکاری کردم و قرار شد که کارهای مربوط به شرکت هلدینگ را سر و سامان بدهد.
رئیس شعبه 28 دادگاه انقلاب از بابک زنجانی در خصوص هدایایی داده شده به فلاح سوال کرد که این هدایا چه میزان ارزش داشته و به چه منظور بوده است؟
زنجانی پاسخ داد: این هدایا بابت کارکرد و تجارت و همکاری او با من قبل از شروع کارم با وزارت نفت بوده است. من این هدایا را درسال 88 ، 89 و 90 به او دادهام.
متهم نفتی گفت: شمس 235 میلیون دلار چک مدتدار گرفته است فردی به نام سعدی چکها را به گارانتی بانک میّبر د که دیسکانت کند و چکها پاس نمیشود. شمس از جانب ما مأمور بود که انور ایر را خرید کند. و این چکهای مدتدار را از یک شرکت که زیرمجموعه فال بود گرفت و به صاحب شرکت انول ایر ارائه داد اما صاحب شرکت چکها را قبول نکرد.
در ادامه نجفی نماینده دادستان در واکنش به اظهارات زنجانی گفت: مطلبی که آقای زنجانی روی آن مانور میدهد بحث اعتبار است که ادعای قابل قبولی نیست. شما مطابق قرارداد باید وجوه را به حساب نفت میریختید و این ادعا که وجوه را در بانک واریز کردید تملق و ساختگی است.
زنجانی پاسخ داد: من این پولها را ریختهام چند بار باید بریزم؟ اسنادی که ارائه میدهید و میگویید ما پولها را نریختیم جعلی است.
مهدوی وکیل شرکت نفت در پاسخ به اظهارات زنجانی گفت: آقای قاضی اگر ده ها جلسه هم بگذارید از آقای زنجانی یک کلمه حقیقت نخواهید شنید. همکاران به مالزی رفتند و سابقهها را بررسی کردند اینکه میگویند پول به حساب وزارت نفت واریز شده دروغ است یک ریال هم واریز نشده است.
پس از صحبتهای وکیل شرکت نفت، در پی درگیری لفظی بابک زنجانی با وی به دستور قاضی بابک زنجانی ازدادگاه اخراج شد.
در چهاردهمین جلسه رسیدگی به پرونده مهدی شمس و فلاح هروی آخرین دفاعیات خود را مطرح کردند همچنین وکیل مدافع متهم ردیف دوم نیز به دفاع از موکل خود پرداخت.
24 مهرماه پانزدهمین جلسه رسیدگی به اتهامات متهمان نفتی برگزار شد و در این جلسه پیرامون خرید شرکتهای سازمان تأمین اجتماعی و سفر شبانه متهم ردیف سوم از مشهد به تهران برای تحویل گرفتن چکهای تأمین اجتماعی اظهاراتی مطرح شد و وکلا دفاعیات خود را ارئه کردند.
قاضی مقیسه پس از پایان ۱۵ جلسه دادگاه متهمان نفتی در جمع خبرنگاران گفت: امروز پانزدهمین جلسه رسیدگی به اتهامات شرکای بابک زنجانی انجام و وکلا لایحههای خود را ارائه کردند، اگر مطلب و توضیحاتی نداشته باشند مطابق ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری اقدام به صدور حکم خواهد شد.
قاضی مقیسه گفت: پس از اعلام ختم رسیدگی به پرونده و مشورت با قضات پرونده ظرف یک هفته مطابق قانون حکم صادر میشود و حکم صادره ظرف ۲۰ روز قابل فرجام خواهی است.
غلامحسین اسماعیلی سوم آبان ماه در گفتوگو با در رابطه با آخرین وضعیت پرونده شرکای بابک زنجانی گفت: حکم دوهمدست بابک زنجانی صادر شده است و پس از فرآیند تایپ دادنامه به متهمان و وکلای آنان ابلاغ خواهد شد و در نهایت در اواسط آبان ماه قاضی مقیسه در گفت و گو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی با تایید محكومیت همدستان بابك زنجانی به ٢٠ سال حبس از سوی شعبه ٢٨ دادگاه انقلاب اسلامی گفت: این حكم قابل تجدیدنظر در دیوان عالی كشور است.