اقتصاد با برنامه ریزی متمرکز چیست؟
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، نحوه تولید و توزیع کالاها و خدمات و نقش دولت در فعالیت های اقتصادی بیان کننده یک نظام اقتصادی است .
در جهان امروز انواع نظام های اقتصادی وجود دارند، که با توجه به نقش دولت و اهمیت آن در اقتصاد از یکدیگر تمیز داده می شوند که از جمله آنها می توان به اقتصاد با برنامه ریزی متمرکز اشاره کرد.
در چنین اقتصادی نقش دولت عبارت از یک جریان دخالت دائمی و نظم یافته با هدف های از قبل تعیین شده است .
در اقتصاد برنامه ریزی شده ، حکومت مرکزی یا سازمان برنامه ریزی مرکزی برنامه ای که مشخص می کند چه کالاها و خدماتی به چه مقدار تولید شوند را طرح ریزی می کند ، همچنین قواعدی برای توزیع کالاها و خدمات تولید شده تنظیم می نماید .
معمولا در چنین اقتصادی دولت مالک عمده محسوب شده و مالکیت خصوصی در ابعاد کوچکی وجود خواهند داشت.
سازمان برنامه ریز نه تنها نوع کالا و مقدار آن را برای تولید تعیین می کند ، بلکه برنامه ریزی نحوه تولید و چگونگی توزیع را نیز به عهده می گیرد .
برنامه ریز ها با استفاده از ماشین های الکترونیکی ( کامپیوتر ) مقدار به کارگیری نهاد ها مثل ، مواد اولیه ، کار ، انرژی و غیره را برای هر یک از محصولات تعیین می کنند . نهایتا محصول نهایی با توجه به محدودیت منابع موجود تعیین می شود و دولت با مشخص کردن دستمزدها و حقوق ها سیاست توزیع درآمد را شکل می دهد .
نباید از نظر دور داشت که حتی در یک اقتصاد متمرکز نیز تا حدی مردم دارای آزادی های اقتصادی هستند ، بعضی از کالاها در قیمت های معین که به وسیله دولت تعیین شده است به فروش می رسند و مردم اختیار خرید چنین کالاهایی را به مقدار دلخواه دارند .
گاه مردم به علت تقاضای بیشتر نسبت به عرضه کالاها در قیمت معین برای خریداری کالا مجبور به ایجاد صف می شوند . گاه کالا تماما مورد تقاضا قرار نمی گیرد و مقداری از آن به فروش نمی رسد . این علائم برای تنظیم برنامه بعدی مورد استفاده قرار می گیرند ، هر چند که مشخص نیست که مقادیر جدید ستاده ها نیز در مقابل تقاضای بیشتر یا کمتر قرار نخواهند گرفت .