آشنایی کوتاهی با برخی از باغ ها و عمارت های تاریخی ایران

به گزارش گروه فضای مجازی ، باغ ها و عمارت های بسیاری در ایران هستند که برخی به ثبت ملی و برخی ثبت بین المللی شده اند. اغلب این باغ ها تاریخ و داستان های جالب دارند که در این مطلب به آنها اشاره شده است.

باغ ارم شیراز

تاریخ ساخت وبنیان گذاراین باغ بدرستی مشخص نیس ولی تاکنون پابرجاست وتنوع گیاهی فراوانی داردو گیاهان بسیاری از اقصانقاط جهان دراین باغ کاشته شده است.

این باغ در روزگار سلجوقیان و آل اینجو پابرجا بوده است. در زمان زندیه هم کریم‌خان زند در سازندگی و بهسازی این باغ کوشید. در زمان قاجاریه این باغ به مدت ۷۵ سال به دست سران ایل قشقایی افتاد.

باغ عمارت فتح‌آباد (بیگلر بیگی)

باغی مربوط به دوره قاجار است که در ۲۵ کیلومتری مرکز کرمان، شهر اختیارآباد واقع شده. این باغ الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان بوده است. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این باغ از از یادگارهای فضل علی خان بیگلربیگی است که به همین دلیل آن را باغ بیگلربیگی نیز می‌گویند. عبور آب فتح‌آباد از میان این باغ به آن صفا و طراوت می‌بخشیده است. زمان احداث این باغ به حدود سال‌های ۱۲۵۵ می‌رسد. مصالح ساختمان‌ها از خشت خام و تزیین آن با گچ و مقابل سر در باغ حوضی به ابعاد ۶۰ در ۵ متر با فواره‌های زیبا طراحی شده بود. علاوه بر سر در که ساختمانی دو طبقه داشته طاق نماهایی نیز در طرفین آن احداث شده بود.

انگورستان ملک التجار

یک باغ انگور و عمارت تاریخی در اصفهان است. پیشینه این باغ به زمان نادرشاه افشار باز می‌گردد. در زمان ناصرالدین شاه قاجار این باغ در اختیار مسئول امورمالی حکومت اصفهان درآمد و در آینده فرزند این شخص به نام حاج محمدابراهیم خان به ملک التجار معروف بود بنای انگورستان را راه اندازی کرد و به برگزاری مراسم سوگواری و تعزیه ویژگی داد.

معمار سازنده این بنا استاد "حسین چی" است و تاریخ وقف نامه آن سال ۱۳۴۱ هجری قمری است. در درازای زمان قسمت‌های گوناگونی از این انگورستان ویران شد و بخش‌هایی از آن در سال ۱۳۳۳ هجری خورشیدی در تعریض خیابان ملک از میان رفت.

چهارباغ

یکی از خیابان های تاریخی و اصلیِ اصفهان است و به دو بخشِ چهارباغِ بالا و چهارباغ عباسی بخش می شود. چهارباغ عباسی یکی از خیابان‌های تاریخی شهر اصفهان است که بین دروازه دولت و سی و سه پل قرار دارد.

دو قسمت چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا در عصر شاه عباس یکم طراحی و اجرا شد و تاریخ تقریبی ساخت آن به سال هزار هجری قمری (۱۵۹۱ میلادی) برمی‌گردد. چهارباغ پایین (چهارراه تختی تا دروازه دولت) در دوره رضا شاه پهلوی و با همان طرح به چهارباغ دوره صفوی افزوده گردید.

در گذشته یک جوی آب از میان این خیابان تا زاینده رود جاری بوده که درمحل تقاطع‌ها به حوض‌هایی می‌ریخته‌است. در خیابان مسیری خاص برای افراد سواره تعیین شده بوده و در اطراف آن باغ‌هایی بوده که میان امرا برای ساخت عمارت تقسیم شده بوده اما عموم مردم نیز می‌توانستند از آنها استفاده کنند. پل الله وردی خان یا سی و سه پل، خیابان چهارباغ را به دو قسمت (خیابان چهارباغ بالا و چهارباغ عباسی) تقسیم می‌کرده و راه ارتباط چهار باغ بالا و چهارباغ عباسی بوده‌است.

باغ و سفارت ایتالیا

 مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان شهید دکتر لواسانی، باغ فرمانیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این باغ بر اساس نظم هندسی، بر اساس محور اصلی از شمال به جنوب به دو بخش تقسیم می‎شد. در امتداد این محور آب از حوض اصلی به حوضهای کوچکتر متصل می‎شد. در انتهای این محور استخر بزرگی وجود دارد که در قدیم به صورت مخزن آب برای آبیاری باغ از آن بهره‎برداری می‎شده است.

بنای اصلی یا بنای بیرونی دارای حوضخانه هشت ضلعی، با طاق گنبدی و تویزه‎های تزیینی و گچ‎بری شده در شمالی‎ترین قسمت باغ، واقع شده است. در بخش غربی باغ بناهای اندرونی و دو حیاط وجود دارد که دورتادور این محدوده با دیوار محصور و از بخش بیرونی کاملا مجزا می‎گردد.

باغ نگارستان

از بناهای قدیمی تهران است که در سال ۱۲۲۲ هجری قمری (۱۸۰۷ میلادی) به دستور فتحعلی‌شاه قاجار به‌عنوان اقامتگاه تابستانی ساخته‌شد. این بنا به سبک کلاه فرنگی ساخته شده و دارای دو عمارت عالی به نام‌های دلگشا و تالار قلمدان است.

این باغ به این علت نگارستان نامیده شده است که در یکی از اتاق های عمارت آن تعداد زیادی تابلو نقاشی (اغلب پرتره) به نمایش درآمده بود. این تابلوها به‌دست هنرمندانی چون میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش و عبدالله‌خان نقاش‌باشی کشیده شده‌است.

امروزه قسمت کوچکی از باغ و ساختمان کاخ بر جای مانده و در زمین آن، ساختمان‌هایی از جمله دانشسرای عالی سابق، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بنا شده‌است.

پارک شفق

 مربوط به دوران محمدرضاشاه پهلوی است و در تهران، خیابان جمال‌الدین اسدآبادی، کوچه شهید قنبری (نوزدهم) واقع شده است که از یک طرف به خیابان مستوفی و از طرف دیگر به خیابان سید جمال ال دین اسد آبادی متصل می‌شود. این پارک در دوره قبل از انقلاب پادگانی با قدمت زیاد بوده که پس از تقسیم عراضی بین کارمندان دولت قسمتی از آن باقی ماند که این پارک شکل گرفت. این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بنیان‌گذار این پارک دکتر رضازاده شفق بود و در باغی متعلق به مستوفی‌الممالک ساخته شد. الگوی این پارک از پارک‌های فرانسوی الهام گرفته شده است و از ابتدا بر پایه طرح و برنامه‌ای مشخص احداث شد. وجود گذرگاه‌های غیرهمسطح در ترکیب با پله‌ها از ویژگی‌های این بوستان است.

طراح و معمار این پارک، کامران دیبا است. فرهنگسرای شفق (دانشجو) در این بوستان قرار دارد.

باغ هفت تن

باغ هفت‌تن (بقعه‌ی هفت‌تنان، تکیه‌ی هفت‌تنان) یکی از سازه‌های کریم خان زند در شیراز و یکی از قدیمی‌ترین اماکن تاریخی شیراز است. این باغ به سده‌های پیش از عهد زندیه و عمارت آن از بناهای دورهٔ کریم خان زند است. این باغ در پای کوه چهل مقام و در شمال آرامگاه حافظ قرار گرفته‌است. بیشتر جهانگردانی که در چند سدهٔ اخیر به شیراز سفر کرده‌اند باغ تکیه هفت تنان و عمارت زیبای آن را وصف کرده‌اند.

باغ روآب، یزد

مجموعه باغ رو آب مربوط به اوایل دوره قاجار است و در یزد، خیابان آیت اله کاشانی، مهدی آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۷۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا كه قدمت آن به اوایل دوره قاجار میرسد در سال 1381 با هدف تعریض معبر، قسمتهایی از آن تخریب شد. در ضلع جنوبي باغ دو بادگير چهار سويه و حوضخانه بسيار زيبا وجود دارد. باغ روآب از لحاظ معماری و تاریخی از اهمیت خاصی برخوردار است و فضای باغ با درختانی مانند انار، شاه توت، انگور، سرو و گلهای محمدی مزین شده است.

عمارت باغ سپهدار قزوین

این باغ منسوب به محمدولی خان تنکابنی ملقب به سپهدار اعظم، شخصیت معروف دوره قاجاریه است. این بنا ملهم از عمارت کلاه فرنگی (کاخ چهلستون) و مهمانخانه بزرگ قزوین بنا شده‌است. الگو برداری از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفوی و قاجاریه نمایانگر طبع قدرت طلب سپهدار می‌باشد که برای نمایش اقتدار و جایگاه خود در قزوین ساخته شده‌است. تاریخ احداث آن را می‌توان به سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری نسبت داد.

عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و چون محمد ولی خان تنکابنی به دولت بدهکاری مالیاتی پیدا کرد، این بنا مانند دیگر املاک ایشان به تصرف دولت درآمد. بنا به سبب نرسیدگی دچار آسیب گشت تا اینکه در سال ۱۳۳۵ مرمت شده و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت و بعد در زمره آثار ملی به ثبت رسید.

: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.