آغاز سناریو افزایش قیمت آب از نیمه دوم سال/ وزیر نیرو دولت آینده قابل پیش بینی نیست/ مهاجرت تحمیل مصرف به منابع آبی منطقه را به دنبال دارد

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، اهمیت موضوع آب و حفظ منابع آبی بر کسی پوشیده نیست.با توجه به اهمیت این امر به ویژه در فصل تابستان به گفت‌وگو با رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب نشستیم.

در بخش نخست این مصاحبه به موضوعات مهمی مانند سطح آب‌های زیرزمینی، طرح تعادل بخشی آب های زیرزمینی،جلسه شورای عالی امنیت ملی در خصوص آب، آبیاری مزارع با فاضلاب خام شهری و طرح فاضلاب پرداخته شد که برای مشاهده متن کامل بخش اول مصاحبه با معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب اینجا کلیک کنید.

در بخش دوم این مصاحبه به مسائلی همچون پروژه های نیمه تمام، حفاظت کیفی از منابع آب، تغییر قیمت آب، تامین آب کلانشهرها ،  تشکیل یگان حفاظت از آب پرداخته شد.

**اولویت بندی پروژه‌های نیمه تمام

یکی از نقاط ضعف دولت یازدهم از دید بخش خصوصی نبود اراده مستمر در ساماندهی به پروژه‌های نیمه تمام است در این خصوص توضیحاتی بفرمائید.

اتمام پروژه‌های نیمه تمام در حدود 200 هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز دارد. اقدام صورت گرفته در دولت یازدهم ، که به پروژه های نیمه تمام با پیشرفت 70 درصد اولویت قائل شد اما این به آن معنی نیست که پروژه هایی با پیشرفت کمتر را متوقف کرده باشیم زیرا توقف پروژه ها نیز تبعاتی به دنبال دارد و ایجاد نگرانی در جامعه می کند.

در دولت یازدهم پروژه‌های نیمه تمامی همچون 23 سد در 16 استان، آبگیری 7 سد، تامین آب شرب 5 هزار و 226 روستا با 4 میلیون جمعیت، آبگیری یا افتتاح 5 سد تا پایان مردادماه به سرانجام رسید.

همچنین 23 طرح آبرسانی را در 12 استان با ظرفیت تامین حدود 800 میلیون مترمکعب آب شرب در سال، ‌18 تصفیه خانه آب را در 18 شهر با 850 میلیون مترمکعب تامین آب شرب در شبانه روز، 37 تصفیه خانه فاضلاب در 37 شهر با حدود 1 میلیون تصفیه فاضلاب درشبانه روز به اتمام رسید که دلیل تمام این موفقیت ها اولویت بندی پروژه ها بوده است. زیرا وقتی طرح ها اولویت بندی نمی شوند پروژه ها لنگان لنگان جلو می روند و نتیجه نهایی به چشم نمی آید و تنها در این دوره تعداد محدودی از پروژه ها با پیشرفت پایین متوقف شدند.

**نگران رعایت نشدن سقف جمعیت کلانشهرها هستیم

پیش از این خبرهایی مبنی بر سربه سر شدن جمعیت کلانشهر تهران با منابع آبی این استان منتشر شد. حال با این اوضاع شرایط برای سایر کلانشهرهای کشور چگونه است وآیا منابع آبی آنها با جمعیت ساکن همخوانی دارد یا خیر؟

در شورای عالی شهرسازی و معماری یکسری جمعیت ها را به عنوان حداکثر جمعیت مصوب کرده اند. همچنین برای کلانشهری مانند تهران که هم جمعیت ساکن دارد و هم جمعیت متحرک، درحال حاضر جمعیت ساکن آن مد نظر ما است و یا در کلانشهر مشهد ما سالانه 25 میلیون زائر داریم.

بر اساس آخرین آمار هنوز به آن سقف جمعیتی کلانشهرها نرسیدیم. منتهی نگرانی ما این است که این سقف‌ها رعایت نشود، زیرا وقتی مهاجرت صورت می گیرد به تهران و یا حاشیه نشینی دیگر کنترل از دست شما خارج می شود.

برای شهر تهران که به این سقف جمعیت رسیده ایم اقدامی از سوی وزارت نیرو صورت گرفته که با ساخت و سازهای بیش از این مخالفت کند تا تامین آب برای ساکنین فعلی آن با مشکل رو به رو نشود و در آینده شاهد افت فشار نباشیم؟

این مسئله در اختیار وزارت نیرو نیست و مسئول اصلی آن وزارت راه و شهرسازی است که تمام این مسائل در شورای عالی معماری و شهرسازی مطرح می شود که ما نیز در آن عضو هستیم و در نهایت تصمیمات صورت گرفته در آنجا به امضای تمام اعضا می رسد.

همچنین در موضوعی مانند حاشیه نشینی قبل از تصویب قانون جدید در این زمینه حق دادن انشعاب به ساکنین غیر مجاز را نداشتیم ولی آیا اینها آب نمی خوردند؟ آنها به صورت غیر قانونی نیازهای خود را در خصوص آب برطرف می کردند، به همین خاطر اخیرا مجلس تصویب کرده که به آنها انشعاب موقت دهیم.

کنترل جمعیت و مهاجرت یک پدیده اجتماعی پیچیده‌ای است که اصلا در اختیار وزارت نیرو نیست و وزارت نیرو با ندادن انشعاب آب نمی تواند این مسئله را کنترل کند زیرا این افراد را به سمت تامین نیاز خود از طرق غیر قانونی سوق می دهد. راه حل این است که اقداماتی صورت بگیرد تا افراد در مناطق مخصوص به خود ساکن شوند. موارد مشابه این امر را در مهاجر‌ت‌های افراد از روستاها و شهرهای مرزی به دلیل بیکاری به کلانشهرها شاهد بودیم که این حاشیه نشینی را رواج می داد. این افراد به منابع آبی کلانشهرها تحمیل می شوند که باید ازطریق راهکارهای دیگر مدیریت شوند.

**آغاز افزایش قیمت آب از نیمه دوم امسال

با توجه به اینکه از سال 94 افزایش قیمت آب نداشته ایم، تغییرات قیمت آب و رسیدن آن به قیمت تمام شده چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟

برنامه ششم توسعه این اجازه را به ما داده است که در طول برنامه قیمت آب را به هزینه تمام شده آن برسانیم. برنامه ششم امسال ابلاغ شده تا 5 سال آینده (1400) اجازه افزایش قیمت آب و رساندن آن به هزینه تمام شده را داریم، در هر صورت قانون این اجازه را به ما داده ولی این رویداد نیاز به تصویب شورای اقتصاد دارد، که ما پیشنهاد میزان افزایش را به این شورا خواهیم داد.

تاکنون این پیشنهاد داده نشده است ولی از نیمه دوم امسال این موضوع مطرح خواهد شد که به طور قطع اعتقاد داریم این اتفاق به نفع مصرف کنندگان آب است و این افزایش منطقی است که با یک شیب ثابت اتفاق بیفتد.

**وزیر نیرو دولت دوازدهم قابل پیش بینی نیست

پیش بینی شما از وزیر نیرو دولت دوازدهم چه کسی است؟چقدر این احتمال را برای آقای چیت چیان قائل هستید؟

این مسئله قابل پیش بینی نیست، به نظر شخصی من، بودن آقای چیت چیان به دلایل مختلف از جمله به اتمام رساندن کارهای نیمه تمام مناسب هستند ولی در این خصوص پیش بینی یا کنجکاوی هم نکرده ام ولی امیدوارم جناب اقای رئیس جمهور بهترین در امور آب و برق را معرفی کنند.

چقدر احتمال می دید شما وزیر نیرو دولت آینده باشید؟

بدون تکلف من خودم را در اندازه وزیر نیرو نمی بینم و اگر آقای چیت چیان وزیر نیرو دولت آینده باشند به جد از ایشان خواهش خواهم کرد که لیستی را تهیه کنند و بررسی هایی را صورت دهند اگر با یک بررسی مجدد به این نتیجه رسیدند که حضور بنده به نفع حوزه آب کشور است با کمال افتخار خدمت گزاری مردم را خواهم پذیرفت و افتخار خواهم کرد زیرا امام عزیز ما فرموده اند ما باید افتخار کنیم که خدمت گزار مردم هستیم. ولی برای من هم مهم است که به این یقین برسند که جای یک اصلحی را اشغال نکرده ام. آقای مهندس چیت چیان نیز در دادن پست های معاونت با کسی تعارف ندارند و در صورت تشخیص فردی مناسب تر، ایشان را معرفی خواهند کرد.

امیدواریم مجددا شما در پست معاون وزیر نیرو در دولت بعد نیز ببینیم ولی اگر بنا بر احتمال شاهد اتفاقی غیر این مورد بودیم پیشنهاد، توصیه و یا تذکری برای معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب دولت آینده دارید؟

توصیه به برادر عزیزی که امانت را از من تحویل می گیرد این است که اول برنامه های ناتمام این دوره مانند طرح تعادل بخشی به آب های زیرزمینی، حفاظت کیفی از منابع آب، دستورالعمل های راهبردی در زمینه استفاده از پساب، بازچرخانی آب،تربیت نیروی انسانی و مدیران بپردازد. یک معاون آب نباید خود را تنها سرگرم پروژه های اجرایی کند.

من در کمتر افتتاح پروژه ای در کنار آقای وزیر حضور داشتم. اگر پروژه‌ها به تنهایی ما را از بحران آب نجات می داد ما امروز با بحران آب رو به رو نبودیم. به تعبیر جدید باید اقدامات غیر سازه ای را در اولویت قرار دهند.

اقدامات غیرسازه ای کم هزینه و پربرکت است و خواهش من از سازمان برنامه ریزی این است که به مدیران آب کشور اعتماد بیشتری کند، اجازه دهند منابع مالی کشور به سمت اولویت های آب کشور حرکت کند. طرح آب زیر زمینی نصف منابع آب کشور است، وقتی ما هزاران میلیارد برای پروژه ها هزینه می کنیم که آب سطحی مهار و استفاده کنیم، مگر آب زیر زمینی کمتر از آن است که رقم کمتری را به آن اختصاص می دهیم؟

چرا ما باید بعد از چندین دهه هنوز در کشور ادوات اندازه گیری بر روی چاه ها نداشته باشیم؟

چرا ما باید تنها 25 درصد رودهای کشور را سامان دهی کرده باشیم؟ آیا ارزش رودخانه‌ها کمتر از سدها است؟

در این دولت تلاش کردیم و بخشی از منابع را سوق دادیم و به نظر من این راه باید تداوم پیدا کند.

** حفاظت از کیفیت آب، سرفصل فراموش شده

و در نهایت موردی که دوست داشتید پرسیده شود که از قلم افتاده و  یا بخواهید بیشتر در موضوعی توضیح دهید، بفرمایید.

حفاظت کیفی آب یکی از سرفصل های مهم در موضوع آب است که مسئولیت اصلی آن به سازمان محیط زیست باز می گردد که جلوی ورود هر آلایندگی اعم از صنعتی، زهاب کشاورزی، فاضلاب خانگی به داخل آب را بگیرد و چون ما هم توسعه شهرنشینی و هم توسعه صنعتی داریم، نگران این موضوع هستم که اگر کم کاری از حفاظت کیفی آب صورت گیرد خدا نکرده دیر متوجه عمق فاجعه شویم و این موضوع هم یک روزه حل نخواهد شد.

وظیفه با سازمان حفاظت محیط زیست است ولی وزارت نیرو گام های خوبی در این مسیر برداشته و حداقل از این لحاظ که ایستگاه های اندازه گیری خود را توسعه داده ایم و داده هایمان از کیفیت آب افزایش یابد. راجب فلزات سنگین، راجب به ریز آلاینده ها، اطلاعات ما بیشتر شده و روندها را تحلیل می کنیم و منتظر نماندیم که سازمان حفاظت محیط زیست این کارها را انجام دهد و امیدوارم سازمان برنامه و بودجه، سازمان محیط زیست را در منابع مالی تقویت کند و آنها هم بتوانند طرح های خود را اجرایی کنند.

قانون حمایت کند که ما نگذاریم این آلاینده ها منابع آب کشور را تخریب کنند.متاسفانه تاکنون توجه جدی و به اندازه اهمیت آن به این موارد نشده است.

دیده اید که رودخانه کارون را با تمام عظمت آن از دست داده ایم. ما باید منابع آب کشور را مدیریت کنیم. فقط میزان منابع آب کشور مطرح نیست بلکه کیفیت هم مطرح است.

این مورد در وزارت نیرو اتفاق افتاده ولی مستلزم یک سری تجهیزات فراهم شود، نیرو انسانی مجهز کنیم و به لطف خدا در این زمینه فارغ التحصیل هم زیاد داریم که با کمک آنها تمرکز داشته باشیم بر روی کیفیت منابع آب شرب کشور، زیرا منابع آب شرب فقط در تصفیه خانه ها کنترل نمی شود بلکه باید نظارت را از حوضه آبریز شروع کنیم.

این مورد با تشکیل یگان حفاظت ارتباط دارد؟

قطعا اگر ما یگان حفاظت داشته باشیم در این زمینه هم به ما کمک خواهد کرد. البته سازمان حفاظت محیط زیست یگان مخصوص به خود را دارد ولی ما یگان ویژه نداریم که به دنبال تشکیل آن هستیم که با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح و فرماندهی محترم ناجا کار را باید هماهنگ کنیم که کمک کنند به حفاظت کمی و حفاظت کیفی از منابع آب.

تا از این طریق هزینه تخلف در کشورمان بالا برود و متخلف بداند که در صورت تخلف باید هزینه سنگینی را پرداخت کند.