ارسباران بهشتی آن‌سوی کلیشه‌ها+عکس
به گزارش گروه فضای مجازی ، ارسباران در شمال استان آذربایجان شرقی واقع‌شده است. این طبیعت بکر و دست‌نخورده مقصد گردشگری بسیار مهمی برای کسانی است که به دنبال خنکای تابستان و حضور در دامن طبیعت زیبای این منطقه هستند.
هیجان گشت‌وگذار در طبیعتی بکر و دست‌نخورده، اشتیاق دیدن بیش از دو هزار گونه گیاهی و حیوانات اهلی و وحشی که تنها زیستگاهشان همین جنگل‌های تودرتو است، هم‌سفر شدن با جریان تند رودخانه «ارس»، نظاره‌گر شدن گوزن‌ها و خرگوش‌ها در آینالو در دل این شاهکار خلقت عزمتان را برای دیدن این‌همه زیبایی بیشتر می‌کند.
اینجا ارسباران، زیبای خفته شمال غرب کشور و یا به تعبیر گردشگران «قره داغ» بهشت گمشده ایران، با هوای مطبوع و پاکش بدون شرجی مناطق جنگلی در شمالی‌ترین نقطه کشور خودنمایی می‌کند.
ارسباران ناحیه کوهستانی وسیعی است در شمال استان آذربایجان شرقی، که از شمال کوه قوشا داغ و در جنوب اهر تا رود ارس گسترده است. ارسباران در شرق با شهرستان مشکین‌شهر و مغان، در جنوب با شهرستان سراب، و در غرب با شهرستان تبریز و شهرستان مرند هم‌مرز است.
در سال ۱۹۷۶، یونسکو ۷۲٬۶۰ هکتار از اراضی منطقه، در محدودهٔ '۴۰ °۳۸ تا '۸ °۳۹ شمالی و'۳۹ °۴۶ تا '۲ °۴۷ شرقی، را به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت کرد.
اعلام بخشی از ارسباران به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره
زیست‌کره ارسباران علاوه بر آن‌که تحت تأثیر اقلیم مدیترانه‌ای است در شعاع اثر اقلیم‌های خزری و قفقازی نیز قرار دارد و به دلیل وجود اختلاف ارتفاع زیاد، از آب‌وهوا و اقلیم‌های متنوعی بر خوردار است.
میانگین بارش سالانه در ایستگاه هواشناسی کلیبر در یک دوره ۲۰ ساله، ۴۶۱ میلی‌متر بوده است. بارندگی نسبتاً زیاد در این منطقه، که بیشتر به‌صورت برف است و تبخیر کم آن باعث شده تا جویبارهای زیادی از کوهستان‌های مرتفع آن سرچشمه گرفته و به داخل رود ارس وارد شوند.
ازنظر جغرافیای گیاهی ارسباران محل برخورد سه اقلیم مختلف خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای است. شکل ظاهری و توزیع پوشش گیاهی ارسباران قانونمندی خاصی دارد، بدین ترتیب که دامنه‌های جنوبی اصولاً پوشیده از مرتع است و جنگل عمدتاً در دامنه‌های شمالی و بین ارتفاعات ۸۰۰ متر تا حدود ۲۲۰ متر مشاهده می‌شود.
مناطقی با ارتفاع بیشتر از ۲۲۰۰ متر و کمتر از ۸۰۰ متر مرتعی است به طوری که در پارک ملی ارسباران ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست، ۴۸گونه پستاندار (نظیر کل و بز، گراز، خرس قهوه‌ای، گرگ و....) دیده می‌شود.
جنگل‌های ارسباران ازنظر جغرافیایی به‌اتفاق جنگل‌های خزری در زمره منطقه هیرکانی قرار می‌گیرد و شباهت زیادی به جنگل‌های خزری و جنگل‌های کناره دریای سیاه دارد با این تفاوت که به‌جای درختان راش و توسکای جنگل‌های شمال کشور و درختان کاج حاشیه دریای سیاه، درختان بلوط و ممرز در جنگل‌های ارسباران روییده است.
منطقه ارسباران با طبیعت زیبا و چشم‌اندازهای دل‌نشین و وجود اماکن و ابنیه تاریخی مختلف، توان بالقوه بالایی برای جذب گردشگر نیز دارد ولی متأسفانه به خاطر نبود برنامه مدون گردشگری در این منطقه و فراهم نشدن امکانات تنها ۵ درصد از ظرفیت گردشگری این منطقه زیبا استفاده می‌شود و اکثر مردم ایران و توریست‌ها این منطقه را فقط در کتاب‌ها و روزنامه‌ها دیده و یا اصلاً ندیده‌اند.
برای بررسی بیشتر وضعیت زیرساخت‌ها و دیدار از این منطقه زیبا راهی کلیبر می‌شوم تا در گفتگویی با فرماندار و نماینده مردم کلیبر در مجلس شورای اسلامی به بررسی ظرفیت‌های گردشگری این منطقه بپردازیم.
اقدامات زیرساختی برای گردشگری صورت نگرفته است
قلی‌الله قلی‌زاده نماینده مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر دراین‌باره می‌گوید: در منطقه ارسباران و کلیبر برخی کارهای خوبی انجام‌شده اما اقدامات زیرساختی برای گردشگری صورت نگرفته است و تا زمانی که زیرساخت‌ها اعم از شرایط و زمینه‌ها فراهم نباشد و سرمایه‌گذاری انجام نشود، رونق گردشگری ناممکن نه ولی سخت خواهد بود.
وی ادامه می‌دهد: بنابراین یکی از اقدامات مهمی که دراین‌باره باید انجام شود و بر عهده دولت و حاکمیت است، همین فراهم کردن زیرساخت‌ها برای توریسم و گردشگری است.
جنگل‌های ارسباران ثبت جهانی می‌شود
قلی زاده خاطرنشان می‌کند: یکی از اقدامات مبارکی که در این زمینه انجام شد، ثبت جهانی جنگل‌های ارسباران بود و در آینده از یونسکو برای بررسی موضوع به این منطقه خواهند آمد. با ثبت جهانی، این جنگل‌ها و این طبیعت بکر در سطح بین‌الملل مطرح خواهند شد.
وی در ادامه تأکید می‌کند: هرچند گردشگران خارجی هم به‌صورت جسته‌وگریخته به این مناطق سفر می‌کنند ولی به دلیل اینکه هنوز مکان‌های مناسبی برای اسکان مسافران موجود نیست افراد مجبور می‌شوند به‌صورت ساعتی از جنگل‌ها و طبیعت بازدید کنند.
منطقه ارسباران از جذبه‌های بکر و کم‌نظیر طبیعی برخوردار است ولی عدم تبلیغ باعث شده که حتی از داخل ایران گردشگران زیادی به این منطقه سفر نکنند
نماینده مردم کلیبر در مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند: منطقه ارسباران از جاذبه‌های بکر و کم‌نظیر طبیعی برخوردار است ولی عدم تبلیغ باعث شده که حتی از داخل ایران گردشگران زیادی به این منطقه سفر نکنند.
وی همچنین نبود فرهنگ گردشگر پذیری را در استان را یک ضعف بزرگ می‌شمارد و می‌افزاید: در بین مردم ما مخصوصاً در روستاها فرهنگ گردشگر پذیری جا نیفتاده به‌گونه‌ای که در قبال ارائه خدمات پولی از مسافر دریافت نمی‌کنند چراکه مهمان تلقی می‌شود درحالی‌که باید به گردشگری به‌عنوان یک کسب‌وکار نگاه کرد.
نماینده مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: باید سازمان میراث فرهنگی و سازمان‌ها و ادارات مسئول دیگر در این زمینه بکوشند تا این فرهنگ را با اعزام کارشناسان به مردم بومی منتقل کنند.
قلی زاده اظهار می‌کند: اینکه منطقه ثبت جهانی شده می‌تواند نویدی برای توسعه گردشگری در آنجا به‌وسیله شناساندن در سطح جهانی باشد به‌شرط اینکه خودمان نیز از تلاش دست برنداریم.
نماینده مردم کلیبر در مجلس شورای اسلامی افزود: ما طرحی را پیشنهاد دادیم تا مناطق آینالو، قلعه بابک، وینه، آبگرم آبش احمد و چند نقطه گردشگری منطقه ارسباران به حلقه های اقتصادی و گردشگری منطقه آزاد ارس ملحق شوند و این باعث رونق و ایجاد زیرساخت گردشگری در این مناطق به دلیل استفاده از معافیت گمرکی و ۲۰ سال عدم پرداخت مالیات برای سرمایه‌گذاران جذاب خواهد بود.
تنها کمتر از ۵ درصد ظرفیت گردشگری ارسباران استفاده می‌شود
فرماندار کلیبر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌دارد: قلعه بابک در منطقه ارسباران هم به‌عنوان یک فرصت تلقی می‌شود و هم تهدید. از طرفی می‌توان به خاطر جنبه تاریخی گردشگران زیادی را به خود جلب کند و از طرفی دیگر به خاطر برخوردهای سیاسی گردشگران را از خود دفع کند.
وی ادامه می‌دهد: به علت اینکه طرح جامع گردشگری این منطقه تاکنون بررسی نشده و ما اکنون درحالی‌که بررسی آن هستیم تا بتوانیم برای جذب گردشگر در این منطقه برنامه‌ریزی‌های مناسبی داشته باشیم.
فرماندار کلیبر خبر می‌دهد: ۱۵۰هزار نفر در عید فطر امسال وارد منطقه ارسباران شدند و به همین دلیل زباله‌ها و پسماندهایی در طبیعت به‌جای مانده که این حاکی از عدم برنامه‌ریزی درست و کافی است چون در حال حاضر تنها کمتر از ۵ درصد ظرفیت گردشگری ارسباران استفاده می‌شود.
وی می‌افزاید: از معاون عمرانی استاندار خواستیم که برای مدیریت هرچه بیشتر منطقه ارسباران سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ورود پیدا کند چون کمبودهای زیادی در این زمینه داریم.
تبریز ۲۰۱۸ فرصت مناسب و خوبی برای جذب گردشگران خارجی به این منطقه است و ما خواستار تخصیص اعتبار در این زمینه و همچنین عملیاتی کردن برخی طرح‌ها هستیم
خدابخش تأکید می‌کند: تبریز ۲۰۱۸ فرصت مناسب و خوبی برای جذب گردشگران خارجی به این منطقه است و ما خواستار تخصیص اعتبار در این زمینه و همچنین عملیاتی کردن برخی طرح‌ها هستیم.
وی در ادامه با بیان اینکه تنها خواسته ما ساخت هتل نیست، تصریح می‌کند: اکنون با جذب سرمایه‌گذار درحالی‌که ساخت آلاچیق و رستوران هستیم و طرح بوم‌گردی را اجرا می‌کنیم که به‌صورت فوق‌العاده‌ای خواهان دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: منطقه تا حدود زیادی شناخته‌شده است و زمان آن است که با استراتژی‌های مناسب با گردشگران و مسافران برخورد کنیم.
فرماندار کلیبر اظهار امیدواری می‌کند: تنها با فعالیت یک دستگاه سیاسی نمی‌توان مشکلات منطقه را برطرف کرده و برای رونق گردشگری گام برداشت بلکه باید مساعدت و همکاری بخش‌های مختلف باشد تا گردشگری در منطقه ارسباران جایگاه اقتصادی خود را پیدا کند.
اقدامات انجام شده در حوزه زیرساخت‌ها
مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: افتتاح چندین هتل مجهز و صدور مجوز چندین هتل آپارتمان و خانه مسافر ازجمله اقدامات اقامتی در کلیبر است.
مرتضی آبدار افزود: ایجاد روشنایی، تیرگذاری، خط لوله‌کشی آب ، ۳ مورد سرویس بهداشتی و دو نمازخانه و سیل بند و ۵۰ مکان آلاچیق و مسیر گشایی در قلعه دره سی و نیز ایجاد کمپ مجهز به سرویس بهداشتی و نمازخانه و آلاچیق در مکیدی از اقدامات دیگر در منطقه واقع در کلیبر بوده است.
وی با اشاره به احداث سرویس بهداشتی در منطقه آینالو افزود: احداث سرویس بهداشتی در آینالو و مرمت مسیر قلعه بابک و رفع خطرات مسیر از اقدامات اخیر این اداره کل به شمار می‌رود و لازم است بدانید بعد از تبریز بیشترین بودجه برای منطقه ارسباران تخصیص داده می‌شود.
پرونده ثبت جهانی ارسباران به یونسکو ارسال‌شده است
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به ثبت جهانی جنگل‌های ارسباران می‌افزاید: در حوزه معرفی اهتمام اداره کل برای تکمیل و ارسال پرونده ثبت جهانی ارسباران به یونسکو به‌منظور ثبت جهانی متمرکزشده است که در این راستا برای انجام پروژه مطالعاتی و میدانی و استانداردسازی منطقه برای تحقق شرایط ثبت جهانی تملک و مرمت عمارت «وینق» به‌منظور استقرار پایگاه جهانی ارسباران صورت گرفته است.
آبدار می‌گوید: در راستای ایجاد زیرساخت‌ها با رویکرد افزایش گردشگران و نیز حفظ و صیانت از طبیعت بکر و گردشگری هدایت‌شده به‌منظور جلوگیری از تخریب محیط‌زیست کمپ‌های گردشگری در قلعه دره سی، مکیدی و آینالی ایجاد شده است و در حوزه تبلیغات گردشگری انتشار بروشور و نقشه و کتابچه ویژه منطقه و نصب ۲۰ مورد تابلوی پیش‌آگاهی در مسیرهای منتهی به منطقه در دستور کار قرار دارد.
وی با اشاره به اقدامات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان در خصوص معرفی این منطقه تصریح می‌کند: گروه‌های مستندساز با هماهنگی اداره کل به‌منظور تولید و پخش مستندها در شبکه‌های داخلی و خارجی به منطقه اعزام و مستندسازی انجام داده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: تعریف مسیر های گردشگری با رویکرد تبریز ۲۰۱۸ و تهیه نقشه ویژه مسیر ارسباران انجام شده
اقدامات صورت گرفته کافی نیست و تمام سعی اداره میراث فرهنگی بر این است با حمایت از ایده های ارزشمند هر چه بیشتر برای شناخت منطقه اقدام کند.
با همه این اوصاف امروز ما شاهد محرومیت در منطقه‌ای هستیم که دارای تاریخ و قدمتی طولانی و نعمت‌های بی‌حدوحصر خداوند است منطقه‌ای که زیبایی‌هایش را نمی‌توان در چند گزارش به تصویر کشید و باید با همت بالای مسئولین و مردم، توسعه اجتماعی و زیرساخت‌های گردشگری شاهد رونق این مهم در چرخه اقتصاد منطقه و مردم آن باشیم.
منبع: مهر