بلایی که دوپینگ بر سر بدن می آورد

دوپینگ چیست؟

دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع، محدود شده و یا استفاده از روشهای گوناگون غیرمجازی می باشد. دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ می شود:

مرگ فیزیولوژیک چرا که دستکاری غیرقانونی در فرایند طبیعی باعث تغییرات شدید و گاهاً برگشت ناپذیری در بدن می شود. و مرگ جسمی نظیر برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکارانی که در سالهای اخیر مشاهده شده است. همچنین انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب، نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و معایب و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی که تمام جامعه بشری پایبند آن هستند.

انواع داروهای دوپینگ

این داروهای نیروزا معمولاً در پنج گروه دارویی طبقه بندی می شوند:

الف) داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی: این داروهای نیروزا در درمان جهت افزایش هوشیاری، رفع خستگی، کاهش اشتها، درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نیز در فزون فعالیتی کودکان بکار می روند. داروهایی از این دسته که در ورزش مورد استفاده نابجا قرار می گیرند، شامل کوکائین، آمفتامین، کافئین و پروپانول آمین هستند. محرکهای سیستم اعصاب مرکزی توسط ورزشکاران برای افزایش میزان انرژی، دقت و تمرکز حواس، تحریک رفتاری و بالابردن سطح هوشیاری استفاده می شوند. این داروها در حدود ۲۰ درصد از مجموع سوءاستفاده های دارویی را به خود اختصاص می دهند.

دوپینگ

ب) داروهای مخدر: از این داروها می توان از هروئین، مورفین، متادون و … نام برد.

ج) استروئیدهای آنابولیک: استروئیدهای آنابولیزان، مشتقات هورمونهای مردانه یا تستوسترون می باشد که در مقایسه با خود تستوسترون(هورمون مردساز) دارای اثرات آنابولیک بیشتر و اثرات مردانه(آندروژنیک) کمتر هستند. عوارض کبدی استروئیدهای آنابولیزان گسترده بوده و در زمره عوارض بلند مدت و خطرناک این داروها می باشد. این عوارض در هنگام مصرف انواع خوراکی داروها بیشتر دیده می شوند. داروهایی نظیر ناندرولون، تستوسترون، اکسی متولون، استانوزولول و … در این گروه جای می گیرند.

 

د) داروهای ادرارآور: این داروها شامل دسته گسترده ای از ترکیبات شیمیایی با اثر مشترک افزایش میزان دفع ادرار می باشد. مصرف نابجای داروهای مدر در ورزش بدلیل اثر کاهش وزن ناشی از آنهاست که در رشته هایی نظیر کشتی، وزنه برداری، بوکس، ورزشهای رزمی و قایق رانی مطلوبست به علاوه این داروها برای رقیق کردن ادرار و فرار از نتیجه آزمایشات مثبت سایر داروهای مورد استفاده در دوپینگ بکار می روند. از عوارض ناخواسته این داروها، به هم خوردن تعادل آب و الکترولیتهای بدن(که برای حفظ حیات بسیار ضروری است)و مخاطرات قلبی عروقی، عصبی و متابولیک ناشی از آن قابل ذکر است. در این گروه می توان از فوروسماید، تیازید، اسپیرونالاکتون و … نام برد.

ه) هورمونهای پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگهای آنها: داروهایی مثل هورمون رشد اریتروپویتین و … در این دسته جای می گیرند.

با این حال برخی از داروها نیز موجودند که مصرف آنها تا حد خاصی بلامانع است ولی استفاده بیش از حد مجاز آنها دوپینگ تلقی می شود. از این میان می توان از الکل، ماری جوآنا(حشیش)، داروهای بی حس کننده موضعی، کورتیکوستروئیدها و بتابلوکرها نام برد.

انواع دوپینگ

رایج ترین مصرف مواد و داروهای نیروزا از طریق خوردن، نوشیدن یا تزریق این نوع داروها است. که به این نوع مصرف، نوع خوراکی، مصرفی یا تزرقی گفته می شود. اما نوع دیگر آن، دوپینگ خونی است. در این نوع دوپینگ، خون شخصی به شخصی دیگر (با گروه خونی یکسان) و یا خون همان شخص به خودش (بعد از یک دوره ذخیره) از طریق رگ تزریق می گردد. این کار باعث می شود تا توانایی انتقال اکسیژن در خون شخص تزریقی بالا رود تا بنابراین استقامت آن شخص نیز افزایش یابد. دوپینگ خونی معمولا برای ورزشهای استقامتی مثل دو میدانی/ماراتون، دوچرخه سواری و اسکی کارایی دارد.

عوارض داروهای نیروزا

داروهای نیروزا من جمله، استروئیدهای آنابولیک، دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی دیگر غیرقابل برگشت می باشند از جمله می توان موارد ذیل را نام برد.

عوارض قلبی و عروقی

احتباس آب و نمک، افزایش حجم خون، ازدیاد فشار خون، افزایش چربی های خون، بی نظمی ریتم قلب، تغییر ابعاد قلب، انفارکتوس فلبی و سکته مغزی

عوارض کبدی

اختلال کبدی، اختلال در عملکرد کبدی، افزایش آنزیم های کبدی، یرقان و سرطان کبد.

عوارض روانی

افسردگی، هیجان بیش از حد، پرخاشگری، بی ثباتی عاطفی، حالت تهاجمی و خشونت، بی خوابی، اضطراب، اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو.

عوارض داروهای نیروزا برای مردان

عوارض جانبی داروهای نیروزا خاص مردان: کاهش تعداد اسپرم ها، تحلیل رفتن بیضه ها، عقیمی، بزرگ شدن پستان ها، احساس دفع فوری و مکرر ادرار، کاهش توانایی جنسی. همچنین در پسران نابالغ منجر به بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی، رشد غیرطبیعی مو، تیرگی پوست می شوند.

عوارض داروهای نیروزا برای زنان

اختلال در قاعدگی، هیرسوتیسم(رشد زیاد مو در نواحی غیر طبیعی مثلاً در صورت خانم ها)، تاسی، کلفت شدن صدا، تحلیل پستانها، سرکوب شیردهی، پوست چرب و آکنه.

از دیگر عوارض داروهای نیروزا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پرخاشگری، خودکشی، قتل، آکنه، ریزش مو، کاهش رشد طولی استخوان‌ها، خونریزی داخلی، دیابت، سرطان خون (لوسمی)، ازدیاد و کاهش فشار خون، تنگی نفس، زخم معده، پوکی استخوان، سردرد، لرزش دست‌ها و پاها، درد مفاصل، سرگیجه، کابوس شبانه، تهوع، استفراغ، تشنج، شوک، کما، مرگ.

دوپینگ کردن

لیست داروهای دوپینگ

دکتر پورکاظمی رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی و دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ برای آشنایی ورزشکاران، شایع‌ترین داروهای دوپینگی در ایران را به شرح زیر اعلام کرد: شایع‌ترین مواد نیروزا که در بین ورزشکاران ایرانی رواج یافته است عبارتند از: ناندرولون، تستوسترون، متاندیون (متان)، هورمون رشد، انسولین، سوما، LH، HCG، کلنبوترول، فوروسماید (لازیکس)، آمفتامین (در ایران کراک به مخلوطی از آمفتامین و هروئین گفته می شود)، مت آمفتامین (شیشه)، دی اکسی مت آمفتامین (اکس)، کوکائین، مواد مخدر سنتی (حشیش و ترکیبات تریاکی)، دگزامتازون، بتامتازون، پردنیزولون، هیدروکورتیزون، تریامسینولون، الکل، ایندرال (پروپرانول)، آتنولول.

مجازات دوپینگ

کمیته بین المللی المپیک با تمایز بین استفاده آگاهانه و عمدی از یک سوء مصرف غیرآگاهانه در قالب فرمولهای دارویی درمانی(نظیر وجود داروهای ممنوعه در فرمولهای ضد سرماخوردگی یا ضد اسهال) مجازاتهای خود را چنین اعلام نموده است:

دوپینگ آگاهانه

سه سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف.

محرومیت مادام العمر از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف.

دوپینگ غیر آگاهانه

سه ماه محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف.

دو سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف.

لازم به ذکر است که در تمامی موارد فوق الذکر،اگر فرد خاصی موفق به دریافت مدال شده باشد مدال وی باز پس گرفته می شود.

دوپینگ در فوتبال

احمد هاشمیان مدرس کنترل دوپینگ فدراسیون فوتبال در این رابطه گفته است که بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد دوپینگ در ایران بصورت ناآگاهانه انجام می شود. هاشمیان تخلف از یکی از بندهای مربوط به قوانین ضد دوپینگ را دوپینگ دانست و عنوان‌کرد: بازیکنان باید این مساله را بدانند که مصرف و یا قصد مصرف مواد غیرمجاز حتی اگر نمونه‌ای گرفته نشود و از طرق دیگر دوپینگ ثابت شود، محرومیت به دنبال خواهد داشت. وی خاطرنشان‌کرد: در قانون گذشته اگر بازیکنی از دادن نمونه کنترل دوپینگ به هر دلیلی امتناع می‌کرد ۲ سال از فعالیت ورزشی محروم می‌شد این درحالی است که در قانون جدید این محرومیت به ۴ سال افزایش یافته است.

منبع: نبض ما