«دشتبانان» از گندمزارهای مازندران رفتند
دشتبانی و شوپه آیین کشاورزان مازندران در آستانه فصل برداشت محصولات زراعی است که هرچند در مناطق کوهستانی اجرا می شود، اما این آیین سنتی در حال فراموشی است.
خبرگزاری میزان - 
به گزارش گروه فضای مجازی ، دشتبانی و شوپه آیین کشاورزان مازندران در آستانه فصل برداشت محصولات زراعی است که هرچند در مناطق کوهستانی اجرا می شود، اما این آیین سنتی در حال فراموشی است.
معنای«شوپه» شب‌پایی مزرعه است. فرهنگ‌های فارسی به این واژه یا به این اصطلاح اشاره‌ای نمی‌کنند، دهخدا «شوپا» را محافظ ستور به شب‌هنگام دانسته است اما در مازندرانی بودن اصل واژه «شوپه» شکی نیست.
مزرعه در مازندران، به‌ویژه شالیزار همیشه با تهدید جانوران جنگل روبرو بود، خوک و گراز و دیگر حیوانات وحشی چون «تشی» که همان جوجه‌تیغی است در تابستان و در فصل کشت و کار، برای کشاورزان خسارت‌بار بوده، آفت‌هایی مهم به شمار می‌آمدند. این جانوران زیان‌بار، دیروقت شب فعال‌شده به مزرعه و آیش‌ها نزدیک می‌شدند. حضور شب پا در مزرعه و در ساعات نیمه‌شب علاج کار بود، او با استفاده از چراغ و برافروختن آتش و ایجاد سروصدا، جانوران را که از گوشه و کنار جنگل بیرون می‌زدند از مزرعه دورنگه می‌داشت.
آیین دشتبانی و شوپه همپای بهار و کشت و کار کشاورزی در مازندران رونق می‌گیرد و از بین روستاییان یک نفر به‌عنوان شوپه و دشتبان برای محافظ از مزارع روستاییان انتخاب می‌شود. کار شب پا یا دشتبان نوعی چوپانی دام‌ها است تا از ورود حیوانان اهلی و وحشی به مزارع گندمزار یا شالیزار که فصل برداشت آن نزدیک است جلوگیری کند. 
دشتبان یا شوپه، صبح‌ها همپای طلوع آفتاب دام‌ها به‌ویژه گاوها را برای صحرا به چرا می‌برد و مراقبت می‌کند تا دام‌ها به گندمزارها نزدیک نشود و دسترنج کشاورزان را از بین نبرد. قدیم‌ترها کار شب‌پاها یا دشتبان کمی سخت‌تر بود و آنان مجبور بودند شب‌ها نیز در سرمزارع به صبح رسانند و از ورود حیوانان وحشی مانند خوک و گراز به مزارع و شالیزارها جلوگیری کنند.
آیین دشتبانی یا شوپه سال هاست که از آخرین ماه فصل بهار تا نیمه‌های مردادماه در روستاهای کوهستانی کجور نظیر، چورن، چمرکوه، چناربن و روستاهای اطراف رواج دارد. حمزه علی ترک که عنوان دشتبان در روستای چناربن فعالیت می‌کند می‌گوید: شوپه یا دشتبان محافظ مزارع و محصولات زراعی کشاورزان منطقه است و این کار تا پایان فصل برداشت ادامه دارد.
وی که شب‌ها چراغ به دست در حریم روستا، مزرعه‌گردی می‌کند، ادامه می‌دهد: بیشترین خسارت به مزارع کشاورزی گندم و جو ناشی از حمله گرازها و خوک‌ها است و دشتبان باید مراقبت کند تا این حیوانان به دسترنج کشاورزان لطمه نزند.
به گفته این کشاورز، فصل برداشت گندم و جو در مزارع چناربن و چورن امسال زودتر از سالهای قبل شروع می‌شود و از اوایل تیرماه شاهد برداشت محصولات خواهیم بود.
وی بابیان اینکه آیین دشتبانی و شوپه درگذشته با مراسم‌های خاصی همراه بود ادامه می‌دهد: دستمزد دشتبان بسته به میزان سطح کشت و برداشت محصولات زراعی و با توافق با مالک زمین پرداخت می‌شود و هرسال دشتبان از بین افرادی که متقاضی این کار هستند، برگزیده می‌شود.
نیکزاد ترک دهیار روستای چناربن کجور نیز آیین دشتبانی را از مشاغل مهم روستایی برشمرد و گفت: درواقع همه امید کشاورزان بعد از خدا به دشتبانان و شب‌پاهاست تا میزان خسارت احشام اهلی و وحشی به مزارع کاهش یابد.
وی ادامه می‌دهد: دشتبان هرروز سحر دام‌های اهلی را به صحرا می‌برد و تلاش می‌کند تا گاوهای روستاییان به مزرعه نزدیک نشود.
به گزارش گروه فضای مجازی ، دشتبانی و شوپه آیین کشاورزان مازندران در آستانه فصل برداشت محصولات زراعی است که هرچند در مناطق کوهستانی اجرا می شود، اما این آیین سنتی در حال فراموشی است.معنای«شوپه» شب‌پایی مزرعه است. فرهنگ‌های فارسی به این واژه یا به این اصطلاح اشاره‌ای نمی‌کنند، دهخدا «شوپا» را محافظ ستور به شب‌هنگام دانسته است اما در مازندرانی بودن اصل واژه «شوپه» شکی نیست.
مزرعه در مازندران، به‌ویژه شالیزار همیشه با تهدید جانوران جنگل روبرو بود، خوک و گراز و دیگر حیوانات وحشی چون «تشی» که همان جوجه‌تیغی است در تابستان و در فصل کشت و کار، برای کشاورزان خسارت‌بار بوده، آفت‌هایی مهم به شمار می‌آمدند. این جانوران زیان‌بار، دیروقت شب فعال‌شده به مزرعه و آیش‌ها نزدیک می‌شدند. حضور شب پا در مزرعه و در ساعات نیمه‌شب علاج کار بود، او با استفاده از چراغ و برافروختن آتش و ایجاد سروصدا، جانوران را که از گوشه و کنار جنگل بیرون می‌زدند از مزرعه دورنگه می‌داشت.
آیین دشتبانی و شوپه همپای بهار و کشت و کار کشاورزی در مازندران رونق می‌گیرد و از بین روستاییان یک نفر به‌عنوان شوپه و دشتبان برای محافظ از مزارع روستاییان انتخاب می‌شود. کار شب پا یا دشتبان نوعی چوپانی دام‌ها است تا از ورود حیوانان اهلی و وحشی به مزارع گندمزار یا شالیزار که فصل برداشت آن نزدیک است جلوگیری کند.
دشتبان یا شوپه، صبح‌ها همپای طلوع آفتاب دام‌ها به‌ویژه گاوها را برای صحرا به چرا می‌برد و مراقبت می‌کند تا دام‌ها به گندمزارها نزدیک نشود و دسترنج کشاورزان را از بین نبرد. قدیم‌ترها کار شب‌پاها یا دشتبان کمی سخت‌تر بود و آنان مجبور بودند شب‌ها نیز در سرمزارع به صبح رسانند و از ورود حیوانان وحشی مانند خوک و گراز به مزارع و شالیزارها جلوگیری کنند.
آیین دشتبانی یا شوپه سال هاست که از آخرین ماه فصل بهار تا نیمه‌های مردادماه در روستاهای کوهستانی کجور نظیر، چورن، چمرکوه، چناربن و روستاهای اطراف رواج دارد. حمزه علی ترک که عنوان دشتبان در روستای چناربن فعالیت می‌کند می‌گوید: شوپه یا دشتبان محافظ مزارع و محصولات زراعی کشاورزان منطقه است و این کار تا پایان فصل برداشت ادامه دارد.
وی که شب‌ها چراغ به دست در حریم روستا، مزرعه‌گردی می‌کند، ادامه می‌دهد: بیشترین خسارت به مزارع کشاورزی گندم و جو ناشی از حمله گرازها و خوک‌ها است و دشتبان باید مراقبت کند تا این حیوانان به دسترنج کشاورزان لطمه نزند.
به گفته این کشاورز، فصل برداشت گندم و جو در مزارع چناربن و چورن امسال زودتر از سالهای قبل شروع می‌شود و از اوایل تیرماه شاهد برداشت محصولات خواهیم بود.
وی بابیان اینکه آیین دشتبانی و شوپه درگذشته با مراسم‌های خاصی همراه بود ادامه می‌دهد: دستمزد دشتبان بسته به میزان سطح کشت و برداشت محصولات زراعی و با توافق با مالک زمین پرداخت می‌شود و هرسال دشتبان از بین افرادی که متقاضی این کار هستند، برگزیده می‌شود.
نیکزاد ترک دهیار روستای چناربن کجور نیز آیین دشتبانی را از مشاغل مهم روستایی برشمرد و گفت: درواقع همه امید کشاورزان بعد از خدا به دشتبانان و شب‌پاهاست تا میزان خسارت احشام اهلی و وحشی به مزارع کاهش یابد.
وی ادامه می‌دهد: دشتبان هرروز سحر دام‌های اهلی را به صحرا می‌برد و تلاش می‌کند تا گاوهای روستاییان به مزرعه نزدیک نشود.
منبع: مهر
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *