ماجرای آشنایی حمیدسبزواری با «اوستا»/ همنشینی سعدی و هوگو در پاریس/ آیین شب‌های قدر در باغ هنر خانه هنرمندان ایران

به گزارش خبرنگار گروه فضای مجازی ، جزئیات ماجرای آشنایی حمیدسبزواری با «اوستا»، همنشینی سعدی و هوگو در پاریس، آیین شب‌های قدر در باغ هنر خانه هنرمندان ایران و وضعیت نسخ خطی فارسی در روسیه را در بسته فرهنگی امروز میزان بخوانید.

 

 

آشنایی با اوستا: یک وقتی در انجمن سفارت پاکستان می‌رفتم یک شعری آنجا خواندم مطمئن بودم که بعد از قرائت این شعر مرا می‌گیرند، من از سبزه‌وار آمده بودم منتهی می‌توانستم خودم را در میان جمعیت گم کنم. جوانی آمد دست من را گرفت، نگاه کردم، اما او را نشناختم گفت: پسر جان اینجا جای این شعر خواندن بود؟ گفتم جنابعالی؛ گفت: من اوستا هستم. گفتم‌ای قربان شما بروم من مدتهاست دنبال شما می‌گردم. از این رو و از همین جلسه من با اوستا آشنا شدم. شعری که من در آنجا خوانده بودم این بود:

 

 

اوستا از این آدم‌هایی است اگر درست درباره آن‌ها قضاوت شود با دو کتابی که داشت می‌توانست در صدر همه چیز قرار گیرد، ولی چون ستاینده حکومت نبود و پیوندی با حکومت نداشت این گونه شد. این‌ها افرادی را آوردند و مطرح کردند و دیگران را مطرح کردند. در حکومت پهلوی با توجه به اینکه اوستا ستاینده دربار نبود افراد دیگری را مطرح کردند به نظر من پدر شعر نو آن شاعری بود که در کودتایی نیز در تبریز شرکت کرد، اولین شعر ما را ایشان گفته بود با عنوان «سر و روی نتراشیده و رخساری زرد» بعداً آوردند و دیگران را مطرح کردند. شعر نو را اگر می‌گذاشتند آن طوری که شکل گرفته بود اوج گیرد خیلی کار می‌شد با آن کرد و من مدعی هستم و این کار را کرده‌اند و نیما نتوانسته این کار را بکند. من برای این حرفم دلیلی نیز دارم چرا که «گواه عاشق صادق در آستین باشد» و بهترین نمونه آن بعضی از کارهایی است که من دارم از جمله شعر «اجاق زندگی کور است دگر مردی نمی‌زاید سخن اینجاست». این اشعار را من در سال ۴۲ گفتم و این در وقتی بود که با تبلیغات دنیا را پر کرده بودند از برخی اصطلاحاتی که آمریکایی‌ها به ایران داده بودند و برخی تشکل‌هایی مانند سپاه دانش و ... تشکیل می‌شد ...

 

 

ایسنا: مرکز مطالعات هوگو وابسته به دانشگاه پاریس هفت میزبان همایش «سعدی و ویکتور هوگو» بود. پس از برگزاری همایش‌های «سعدی و پوشکین»، «سعدی و یونس امره»، «سعدی و سروانتس»، «سعدی و متنبی» و «سعدی و کنفوسیوس» در پنج سال گذشته، همایش «سعدی و ویکتور هوگو» با مشارکت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه، معاونت فرهنگی شهر کتاب، مرکز سعدی‌شناسی و مرکز مطالعات هوگو وابسته به دانشگاه پاریس هفت در تالار کنفرانس کاپیتال پاریس با حضور سعدی‌پژوهان و هوگوپژوهان و نیز علاقه‌مندان به گفت‌وگوی فرهنگی شاعران کلاسیک ایران و فرانسه برگزار شد. در این رویداد یک‌روزه که با حضور احمد جلالی سفیر ایران در یونسکو و جمال کامیاب رایزن فرهنگی ایران در پاریس برگزار شد، پژوهشگران ایرانی و فرانسوی درباره شخصیت، آثار و افق‌های مشترک اندیشگانی، شاعرانه و اخلاقی سعدی و هوگو سخن گفتند. خانم کلود میل رییس مرکز ویکتور هوگو دانشگاه پاریس در سخنان خود تأثیر ادبیات شرق و آثار سعدی بر هوگو را مورد بررسی قرار داد و گفت: آثار هوگو به ویژه کتاب شرقیات نشان می‌دهد که شرق در اندیشه نویسنده رمانتیک فرانسوی جایگاه ویژه‌ای دارد. هوگو بر آن است که افق‌های اندیشه انسانی در آثار شاعران مشرق‌زمین و از جمله سعدی، نشان‌دهنده عشق و توجه آنان به تعالی انسان است. هوگو به عنوان یکی از بنیان‌گذاران ادبیات رمانتیسم فرانسه از عناصر زیبایی‌شناسی و اخلاقی شاعران مشرق‌زمین بهره گرفته است.

 

در ادامه این نشست، کوروش کمالی سروستانی مدیر مرکز سعدی‌شناسی ضمن ارائه گزارشی از عملکرد مرکز سعدی‌شناسی به تحلیل ویژگی‌های آثار و اندیشه سعدی پرداخت. او گفت: فرانسویان از سال ۱۶۳۴ با سخنان دلنشین سعدی به یُمن ترجمه «گلستان» آشنا شدند و به روایت زنده‌یاد جواد حدیدی در کتاب ارزشمند «از سعدی تا آراگون»، سعدی مورد توجه و اقبال شاعران و نویسندگان و روشنفکران فرانسه قرار گرفت و به پیروی از او داستان‌ها پرداختند؛ به گونه‌ای که بسیاری از روشنفکران تجددطلب فرانسه او را هم‌کیش و هم‌مسلک خود می‌پنداشتند و از هوگو گرفته تا دیدرو، نه تن‌ها از او متأثر شدند که هر کدام در ستایشش مقاله‌ای نگاشتند.

 

 

تسنیم: همزمان با شب ضربت خوردن مولای متقیان حضرت علی (ع) مصادف با نوزدهم ماه مبارک رمضان، مراسم آئین شب‌های قدر هم‌چون سال‌های گذشته در باغ هنر خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود. در این مراسم پس از تلاوت آیاتی از قرآن کریم، مرشد میرزاعلی صحنه‌هایی از فضایل معنوی و سلوک علی (ع) را برای حاضران نقل خوانی خواهد کرد و سپس مراسم مداحی و سخنرانی نیز از دیگر برنامه‌های شب‌های قدر خواهد بود. در ادامه این مراسم قرائت دعای جوشن کبیر توسط کربلایی امیراسلامی خوانساری و آیین برسرگرفتن قرآن، برگزار می‌شود. این مراسم سه‌شنبه ۲۳ خرداد مصادف با شب نوزدهم ماه مبارک رمضان از ساعت ۲۲: ۴۵ در باغ هنر خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود. این مراسم هم‌چنین در شب‌های بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه مبارک رمضان مصادف با پنجشنبه ۲۵ و شنبه ۲۷ خرداد نیز از ساعت ۲۲: ۴۵ در محوطه باغ هنر خانه هنرمندان ایران برگزار خواهد شد.

 

 

مهر: چندی پیش جمعی از اساتید و نسخه‌شناسان روسی در سفری که به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام شد؛ برای شرکت در یک دوره آموزشی با عنوان فهرست‌نویسی و نسخه‌شناسی به میزبانی کتابخانه ملی ایران، به کشورمان سفر کردند. این هیئت هفت نفره که اعضای آن را مسئولان و اعضای عالیربته مراکز و انستیتوهای علمی روسیه از قبیل: کتابخانه ملی روسیه، انستیتو شرق‌شناسی روسیه، مرکز ایرانشناسی روسیه، انستیتو تاریخ «شهاب‌الدین مرجانی» و انستیتو زبان، فرهنگ و هنر مرکز علمی داغستان تشکیل می‌دادند، در میزگردی که به میزبانی مهر برگزار شد، نظرات خود را درباره وضعیت نگهداری از نسخ خطی فارسی در روسیه و همچنین مسائل مبتلابه این نسخ از جمله قاچاق آن‌ها به کشورهای مختلف، بیان کردند. «لولا زاریفونا تانوا»، عضو هیئت علمی انستیتوی شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه در بخش ادبیات ملل آسیایی: فرهنگ ایران، هند و تاجیکستان پیش از این، یک فرهنگ بوده است، اما متاسفانه ما را از خط و الفبای عربی محروم کرده‌اند و به ناچار ما به سمت خط و البفایی لاتین و بعد سیریلیک سوق داده شدیم. حال که به پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و کتابخانه ملی ایران، به ایران آمدیم، به واقع باید بگویم که دلمان تازه شد. ضمن اینکه در دوره آموزشی فهرست نویسی و نسخه‌شناسی که در این مدت برگزار شد، ما با مکتب آموزشی نسخ خطی عربی و فارسی آشنا شدیم. ما مشتاق خط و زبان فارسی هستیم و قطعاً وقتی به مسکو و دیگر شهرهای روسیه بازگردیم، کوله‌باری که با خود برده‌ایم، ما را از هر حیث منتفع خواهد کرد. «اولگا میخایلونا یاستربوا» عضو هیئت علمی بخش نسخ خطی کتابخانه ملی روسیه و دانشیار گروه فیلولوژی ایرانی دانشکده مطالعات شرقی دانشگاه سنت پترزبورگ: ما در چند شهر روسیه از جمله مسکو، سنت‌پترزبورگ و قازان، مجموعه‌های مهمی از نسخ خطی اسلامی به زبان‌های عربی، ترکی و فارسی داریم که در طول چند دهه اخیر، همه آن‌ها فهرست نویسی شده‌اند. به عنوان مثال کار جمع‌آوری و فهرست‌نویسی نسخ خطی فارسی دانشگاه قازان بر عهده خانم آلسو ایراتوونا آرسلانوا رئیس مرکز ایرانشناسی انستیتو تاریخ «شهاب الدین مرجانی» وابسته به آکادمی علوم جمهوری تاتارستان، بوده که سال گذشته این فهرست، به چاپ رسیده است. در کتابخانه ملی روسیه حدود ۳ تا ۴ هزار نسخ خطی به زبان فارسی وجود دارد که البته نسبت به مجموعه‌ای که در اختیار دانشگاه قازان است و یا مجموعه‌ای که در سنت‌پترزبورگ وجود دارد، کلکسیون خیلی بزرگی به شمار نمی‌رود. ما از آن‌ها عکسبرداری می‌کنیم و از آن‌ها میکروفیلم تهیه می‌کنیم. بعد از مرمت نسخه‌هایی که خیلی فرسوده هستند، ما سعی می‌کنیم نسخه‌های دیجیتالی آن‌ها را هم تهیه کنیم و سعی می‌کنیم که محققان و پژوهشگرانی را که به کتابخانه ملی و یا سایر مراکز دیگر نگهداری کننده از این آثار می‌آیند، از استفاده از آن‌ها محروم نکنیم و آن‌ها را در اختیارشان قرار دهیم.