هند قادر به تغییر قاعده بازی در "افغانستان" است؟

به گزارش سرویس بین الملل به نقل از وبسایت خبری-تحلیلی ایست آسیا فوروم، در حالی که «حامد کرزی» رئیس‌جمهور سابق افغانستان بارها با انتقاد شدید از سیاست آمریکا در افغانستان، همواره خواستار نقش پررنگ‌ هند در کشورش شده بود اما در توانایی جایگزینی هند با آمریکا شک وجود دارد.
 
کرزی همچنین خواستار کمک هند برای توانمند‌سازی ارتش افغانستان علیه افراط‌گرایی و نقض تمامیت ارضی کشورش در آن سوی خط دیورند شد. این اظهارات و اشاره‌های مقامات افغان در واقع نشانی از تلاش برای جایگزینی هند با آمریکا در افغانستان است اما در حقیقت هند قادر به حفظ حضور گسترده نظامی در افغانستان نیست.
 
هند تنها پس از سال 2001 و بخاطر ثبات ایجادشده توسط حضور نیروهای آمریکایی قادر به فعالیت در افغانستان شد.
 
وقتی شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان کاهش یافت، توان تاثیرگزاری هند در افغانستان نیز حتی در زمینه اقتصاد، تنزل پیدا کرد. در حالی که هند در آموزش و بطور نسبی در تجهیز نیروهای افغان مشارکت می‌کند، مشارکت آنها قابل مقایسه با مزیت جغرافیایی که پاکستان در افغانستان دارد، نیست.
 
به نظر می‌رسد با وجود مشکلات و تنش‌های موجود، هند چاره دیگری جز حمایت از حکومت افغانستان ندارد.
 
حمایت از حکومت افغانستان در مقایسه با هرج و مرج ناشی از سقوط این حکومت قابل ترجیح است. در بحران سیاسی اگوست 2016 میلادی مقابله اشرف غنی و عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی، ناکارآمدی این حکومت را بر هند نمایان کرد، اما دهلی‌نو برای بهبود آن جایگزینی ندارد.
 
این در حالی است که شرایط سیاسی کنونی که هند در آن فعالیت می‌کند نیز پیچیده است.
 
به دلیل نامشخص بودن موضع آینده آمریکا در افغانستان، تمام همسایگان این کشور به راه‌های جایگزین فکر می‌کنند.
 
ارتش پاکستان متهم به حمایت از مخالفان دولت افغانستان است و این کشور را به عنوان مشکلی در منطقه‌ مطرح کرده است. در عین‌حال به نظر می‌رسد گسترش حضور داعش در افغانستان قواعد بازی در این کشور را تغییر داده است، زیرا به پاکستان این فرصت را یافته تا حمایت همسایگان خود را کسب کند.
 
از سوی دیگر، چین نیز که تمایلی برای حضور خود در سواحل اقیانوس هند دارد در حالی که تلاش می‌کند تا رفتار افراطی پاکستان را تعدیل کند، اما برای مداخله در مسایل امنیتی افغانستان تمایلی ندارد؛ بنابراین چین مدیریت بحران افغانستان را به پاکستان محول کرده است.
 
علاوه بر این، روسیه شریک سنتی هند در حال نزدیک شدن به چین و پاکستان است. این اقدام روسیه بخشی از استراتژی اعمال فشار بر هند است. همچنین روسیه در نظر دارد تا از برخی  استدلال‌های پاکستان مبنی بر تفاوت قایل شدن بین طالبان خوب و بد برای مقابله با داعش استفاده کند.
 
هند قطعا می‌تواند به نیروهای افغان کمک کند تا هزینه‌های بیشتر نظامی بر مخالفان دولت از جمله طالبان را تحمیل کند، اما قادر نیست تاثیر زیادی بر درگیری‌ها داشته باشد.
 
همچنین زمانی که هند در حال ارائه حمایت‌های لازم برای اقتصاد افغانستان است، بازگشت این سرمایه تردید برانگیز است. از لحاظ سیاسی نیز هند می‌تواند تاثیر نسبی بر بازیگران اصلی حکومت کنونی افغانستان داشته باشد، اما در جایگاهی قرار ندارد که بر میل خود حکومتی را تشکیل دهد و یا حتی پایداری حکومت فعلی را تضمین کند.
 
در بهترین حالت هند می‌تواند متحدی خوب برای حکومت افغانستان باشد. این کشور قادر نیست و تظاهر هم نمی‌کند که توان جایگزینی آمریکا در افغانستان را دارد.
 
بار دیگری که کرزی اقدام به محاسبات سیاسی می‌کند، باید حقایق موجود را در نظر گیرد.