پدرهای سینمای ایران، پدر سالارند

به نقل از روزنامه جوان، چهره پدر در سینمای ایران به تبع نگاه و سلطه تفکرات روشنفکری اغلب غیرمنصفانه و معوج به تصویر درآمده است. روشنفکران همواره مدعی‌اند جامعه ایرانی از معضلی به نام پدرسالاری رنج می‌برد و همین نگاه را به مضامین بخش عمده‌ای از آثار سینمایی تسری داده‌اند. البته مخاطب همواره تعیین کرده است که کدام جنس از پدر در سینمای ایران را بیشتر می‌پسندد.

در این رابطه و در آستانه روز پدر، «جوان» نظر طهماسب صلح‌جو، منتقد و کارشناس سینما و تلویزیون را جویا شده است. این نویسنده و تحلیلگر سینمای ایران در پاسخ به این سؤال که سیمای پدر در سینمای ایران طی چند دهه اخیر چگونه ارائه شده است و تماشاگران چه واکنشی به تصویر ارائه شده از پدر در سینما و تلویزیون داشته‌اند، می‌گوید: فیلمسازانی که با انگیزه زدن ریشه اقتدارگرایی پدران اقدام به تولید اثر در سینمای ایران کرده‌اند از این موضوع غافل بوده‌اند که اتفاقاً تماشاگران این اقتدار پدرانه را پس نمی‌زنند و به شکلی فطری از آن استقبال هم می‌کنند. نکته دیگر در این‌باره این است که حتی اگر اقتدار پدرانه به شکلی افراطی و منفی به تصویر درآید، ولی درست دراماتیزه شود باز هم منجر به ساخت کاراکترهایی جذاب در سینما می‌شود.

صلح‌جو به مجموعه‌های تلویزیونی مانند پدرسالار و ستایش در تلویزیون ایران اشاره می‌کند که با وجود محور بودن کاراکتر پدری اقتدارگرا در آن منجر به استقبال مخاطب شده است: «البته در این آثار کاراکتر اقتدارگرای پدر به خوبی و مهارت در قالب درام قرار گرفته و نقشی مکمل‌گونه ایفا کرده یا به عبارتی می‌توان گفت به درستی در جای خود نشسته و واقعیت این است که طبع مردم درام‌پسند است.

این کارشناس سینما در ادامه می‌افزاید: حتی زمانی که کاراکتر پدر مانند سریال ستایش بیش از حد لازم اقتدارگرا به تصویر درمی‌آید و جنبه خشن و منفی آن پررنگ می‌شود نیز با اینکه مردم ممکن است از آن کاراکتر خوش‌شان نیاید، ولی شکوه و صلابت آن به‌گونه‌ای است که هیچ‌گاه از یاد و خاطرشان پاک نمی‌شود.

وی به فیلم «دختر» آخرین ساخته رضامیرکریمی هم اشاره می‌کند که در آن به بهانه ارائه دادن تصویری مطابق با واقعیت جامعه ایرانی پدری مستأصل، معلق و خنثی که توان تصمیم‌گیری مناسب برای خانواده‌اش را ندارد، ترسیم شده که در نهایت در نیمه راه رها می‌شود و از فرماندهی عاجز می‌ماند و همین نکته باعث شکست فیلم در گیشه و ماندگار نشدن کاراکتر پدر در خاطره مخاطبان می‌شود. این منتقد سینما در بخش دیگری از سخنانش درباره چهره پدر در سینما به سینمای هند اشاره می‌کند و اینکه این سینما همواره چهره‌ای سینمایی‌تر از پدر ارائه داده است و همین تصویر سینمایی باعث شده تا مخاطب را جذب خود کند.
/