قانون در برابر حوادث تلخ رانندگی چه می‌گوید؟ / 6 ماه تا 3 سال حبس در انتظار مرتکبان قتل‌های غیرعمد جاده‌ای

به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی ،‌ متاسفانه تصادفات رانندگی هر ساله جان بسیاری از هموطنان عزیزمان را می گیرد، این روند در مواقعی خاص رشدی چشمگیر پیدا می نماید. مثلاً مسافرت های تابستانی یا شب عید، برای بسیاری از خانواده ها پیام اور عزا و اتفاقات و حوادث ناگوار می باشد.

این دست حوادث در زمره ی ناگوارترین حوادث قرار خواهد داشت، چه اینکه انسان ها به واسطه ابزارهای ساخته دست خود جانشان را از دست می دهند نه بواسطه بیماری، یا مرگ و میرهای طبیعی.

از همین روی و با توجه به آثار زیانبار این دست مرگ و میرها و نیز در جهت کاهش این دست حوادث ناخوشایند به بیان موضع قانونگذار در قبال این معظل اجتماعی، فرهنگی خواهیم پرداخت. اما پیش از بیان هر مطلبی باید اضافه داشت که ریشه بسیاری از این حوادث ناگوار و تلخ، را بایستی در فقیر بودن فرهنگ انسان ها جستجو نمود. چه اینکه رانندگی نیز مانند هر مقوله دیگری همچون آپارتمان نشینی، قانون مداری، تعامل و زندگی اجتماعی در کنار یکدیگر آداب و فرهنگ خاص و منحصر به خود را خواهد داشت. لذا زمانیکه انسان فرهنگ و آداب و رسوم هر رسمی را رعایت نکند، نتیجه ورود خسارت به خود و دیگران خواهد بود.

لذا بیان مجازات و موضع قانونگذار در صورت وقوع حادثه رانندگی، صرفا پاک نمودن صورت مساله می باشد، درحالیکه بایستی مقصود حل مساله باشد.

پس ضروری است تا با اصلاح الگوی رفتاری خود در رانندگی از وقع حوادث ناگوار رانندگی و اثرات و عواقب و لطمات مادی و معنوی آن بر پیکره خود و جامعه جلوگیری نماییم.

اما قانونگذار به جهت اهمیت موضوع و نیز شایع بودن آن، قتل و مرگ و میر های ناشی از سوانح رانندگی و سایر آسیب های وارده را در فصلی اختصاصی با عنوان جرائم ناشی از تخلفات رانندگی در قانون مجازات اسلامی مد نظر قرار داده است.

در همین راستا باید بیان نمود که سوانح و حوادث مربوط به رانندگی ممکن است به حالت های مختلفی اتفاق افتد، این در حالی است که با توجه به نوع و تحقق هر کدام از این وضعیت ها مجازات هایی که برای راننده در نظر گرفته شده است متفاوت خواهد بود:

الف) قتل ناشی از تصادفات رانندگی

ماده 714 از کتاب پنجم بیان می دارد:

هرگاه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می شود.

– بنابراین این نوع از صدمات ناشی از سوانح رانندگی علاوه بر ورود خسارت های مادی و معنوی خود به هر دو طرف، مستوجب مجازات هایی نیز برای راننده خواهد بود. از طرفی دیگر قانونگذار بنا بر مصالحی قتل ناشی از تصادفات رانندگی را قتل غیر عمدی در نظر گرفته است.

– بی احتیاطی از نظر قانون به انجام دادن خطایی گفته می شود که از یک فرد محتاط سر زده نمی شود. مانند ورود ماشین از جاده فرعی به اصلی بدون کم کردن سرعت ماشین.

– بی مبالاتی یا غفلت نیز طبق قانون نوعی بی احتیاطی تلقی می شود با این فرق که شرط اطلاق آن خودداری کردن از انجام کاری است که انجام دادن آن شرط احتیاط می باشد.

(به نوعی ترک فعل)

– عدم مهارت راننده نیز شامل مواردی است که راننده ورزیدگی و تمرین کافی برای رانندگی را ندارد، چه اینکه رانندگی از جمله اموری است که انجام آن مستلزم یادگیری و تمرین است.

– عدم رعایت نظامات دولتی نیز شامل کلیه قوانین فارغ از سطح آن می باشد، لذا شامل آیین نامه، بخش نامه… نیز خواهد بود.

– درست است که مطابق ماده موصوف قتل ناشی از تصادفات رانندگی مستوجب شش ماه تا سه سال حبس خواهد بود، اما این بدان معنا نخواهد بود که هر قتلی بر اثر تصادفات رانندگی رخ دهد را شامل گردد، به عبارتی دیگر بایستی رابطه سبببیت و علیت بین خطا و صدمه وجود داشته باشد. یعنی خطای متهم باید علت صدمه وارده باشد.

بنابراین چنانچه قتل در اثر یکی از این خطاها اتفاق نیفتد حبس تعزیری مندرج در ماده را نخواهد داشت.

ب) از کار افتادن عضوی از اعضای بدن یا یکی از حواس

– این نوع صدمات شامل مواردی است که یکی از حواس پنجگانه به طور کلی از بین برود یا موجب از کار افتادن عضوی از اعضای بدن بشود.

به طور مثال در این نوع حوادث، آسیب دیدیگی اعضایی مثل دست و پا و یا صدمات مغزی بایستی به حدی باشد که نقصان در یکی از آنها یا از کار افتادن یکی از آنها موجب فلج شدن زندگی انسان گردد.

– مجازات ناشی از این گونه صدمات رانندگی حبس از دو ماه تا یک سال خواهد بود.

ج) صدمه بدنی بدون از کار افتادن عضوی از اعضای بدن یا یکی از حواس

این نوع صدمه شامل مواردی می شود که فرد در اثر تصادف اعضای بدن خود را از دست نداده است اما دیگر آن عضو نمی تواند به درستی کار خود را انجام دهد. مانند آسیب دیدگی و پارگی تاندن های دست در اثر تصادف تا جاییکه فرد دیگر به راحتی قادر به نوشتن نباشد.

– مجازات در نظر گرفته شده برای این دست صدمات حبس از دو ماه تا شش ماه خواهد بود.

گفتنی است در همه این موارد دیه نیز قابل مطالبه خواهد بود.

در نهایت امید است تا با اصلاح خود در رانندگی و زندگی مان و نیز بهره گیری از الگوی های صحیح و اصیل شاهد این باشیم که به جای در خدمت گرفتن قلم به نام قانون و بیان مجازات، قلم را در خدمت ترویج و صادر نمودن الگو و فرهنگ اصیل ایرانی در رانندگی و دیگر حوزه ها برای جهانیان در آورد.