آشنایی با نقش بهداشت و درمان در دفاع مقدس با بازدید از بیمارستان‌های صحرایی

 

هر چند در یادمان‌هایی که در مناطق عملیاتی وجود دارد روایان مسلط و آشنا به وقایع تاریخی حضور دارند اما ساخت دکور در ابعاد وسیع آن با جزئیات می‌تواند در القای حال و هوای رزمندگان به زائران مفید باشد.

 

یکی از این مراکزی که به شدت در ذهن مخاطب تاثیرگذار است بیمارستان‌های صحرایی است که اوج مظلومیت و البته حماسه رزمندگان را به مخاطب منتقل می‌کند. 

 

راوایان همیشه از رزمندگان و فرماندهان جنگ گفته‌اند ولی از پزشکان، پرستاران و امدادگران حرف‌های زیادی گفته نشده است.

 

بیمارستان صحرایی امام حسین(ع) تا حد زیادی در کار خود موفق بوده است. خادمان این یادمان به خوبی توانسته‌اند با ساخت دکوری نزدیک به واقعیت و حتی حفظ بخش‌هایی از آن زائران را به روزهای جنگ تحمیلی ببرد. وقتی بیننده این صحنه‌ها را می‌بیند چندان به حضور راوی نیاز پیدا نمی‌کند.

بسیاری از شهدای جنگ تحمیلی در همین بیمارستان به شهادت رسیدند اما نشانی از این عزیزان نمی‌بینیم. تدوین کتاب و فیلم مستند و اکران آن در یکی از اتاق‌های بیمارستان می‌تواند به مخاطب اطلاعات زیادی بدهد. طی مصاحبه‌هایی که با برخی از زائران انجام شد اظهار داشتند بیمارستان‌های صحرایی حال و هوای غیر قابل توصیفی دارند. یکی از معلمین پرورشی درباره بیمارستان‌های صحرایی دوران دفاع مقدس گفت: دانش‌آموزانش در این بیمارستان‌ها ارتباط بیشتری گرفته‌اند.

 

موردی که برخی از مردم به آن اشاره می‌کردند، اسکانشان در بیمارستان صحرایی امام رضا(ع) بود. آنها معتقد بودند که این مکان می‌تواند با دکور و پخش صوت مربوط به سال‌هایی که بیمارستان فعال بود می‌تواند حال و هوای آن روزها را تداعی کند.

 

منطقه عملیاتی کربلای چهار نیز از مکان‌هایی است که زحمت زیادی برای آن کشیده شده است این مکان که یادآور یکی از وقایع جنگ تحمیلی است با ساخت دکورهای خوش ساخت با کمترین امکانات بیشترین بهره‌وری را دارد. 

 

اجرای نمایش‌های بیابانی نیز می‌تواند در بازآفرینی وقایع جنگ تحمیلی نقشی مهم داشته باشد. همچنین اجرای پرفرومنس آرت‌ها با توجه به امکانات و سرمایه‌گذاری محدودی که طلب می‌کند ارتباط تنگاتنگی و بی‌واسطه‌ای با مردم برقرار خواهد کرد.

 

با این همه زائرانی که به این مناطق می‌آیند احساس رضایت از خادمان و راویان مستقر در یادمان‌ها دارند. تقریبا هیچ زائری از وضعیت اسکان و وسیله نقلیه و امکانات رفاهی شکایت نداشت و همه خواسته آن‌ها این بود که فضاسازی یادمان‌ها طوری باشد که بتوانند ارتباط بهتری با ایام جنگ داشته باشند.

 

از موارد دیگری که به اثر بخشی سفر راهیان نور کمک می‌کند تولید کتاب‌های کم حجمی است که به همان یادمان اختصاص دارد به عنوان مثال انتشار کتاب «مشهد خین» که در یادمان نهر خین با قیمت بسیار پایینی عرضه می‌شد از جمله کارهای قابل تقدیری است که باید استمرار داشته باشد.

 

کتاب «مشهد خین» در 100 صفحه به انضمام تصاویری از رزمندگانی که در نهر خین به شهادت رسیده‌اند حاوی روایات بسیار کوتاه اما تاثیرگذاری از سبک زندگی فردی و اجتماعی شهدا است. قطعا خواندن این کتاب که کمتر از 30 دقیقه زمان می‌برد همراه با صحبت‌های راویان اثرات مثبتی در پی خواهد داشت.

 

در نزدیکی نهر خین مسجد کوچکی قرار دارد که روزگاری محل نماز مردم روستا و بعدها رزمندگان بوده است. این مسجد که ولی‌عصر نام دارد هنوز اثرات بمباران‌های دشمن بعثی را در خود دارد. روی گنبد مسجد هنوز جای سه گلوله توپ و بی‌شمار ترکش خمپاره دیده می‌شود. این مسجد به تنهایی گویای حرف‌های ناگفته بسیاری است. 

 

متاسفانه فضای داخلی مسجد از نظافت مطلوبی برخوردار نیست. تمیز شدن مسجد و تعمیر آن می‌تواند دوباره آن را به مصلی زائران راهیان نور قرار گیرد. بخصوص اینکه این مسجد فاصله چندانی از نهر ندارد. اینکه زائران بعد از اقامه نماز از این مکان به طرف نهر خین بروند می‌تواند فضای معنوی این یادمان را عمق ببخشد.

 

یکی از اقدامات مثبت در راهیان نور برگزاری «سنگرهای آسمانی» است. این بازی که بیشتر حال و هوای یک نمایش نوجوانانه دارد در ایام نوروز برگزار می‌شود. طراحی بازی و ساخت دکور خرمشهر و مسجد جامع و حضور روحانی در متن نمایش الگوی مناسبی است تا مشابه آن در سایر یادمان‌ها برگزار شود.

 

قطعا زبان هیچ راوی مسلطی آنقدر گویا نیست تا بتواند نوجوانان به اندازه سنگرهای آسمانی به خود جذب کند و آنان را با مفاهیمی مثل نماز اول وقت، حرمت محرم و نامحرم، مشارکت اجتماعی و مفهوم ولی‌فقیه آشنا کند.

با همه تلاشی که خادمان شهدا برای باشکوه برگزارتر شدن راهیان نور انجام داده‌اند اما هنوز ظرفیت‌های بالقوه بسیاری وجود دارد که می‌تواند برای جذب مردم و رضایت‌مندی آنها به کار گرفته شود.