عضویت بورس کالا در نهادهای بین المللی/رای نهایی شورای رقابت برای حضور پتروشیمی ها در بورس صادر شد

حامد سلطاني نژاد در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاري ميزان با اشاره به اینکه بورس كالا یکی از ارکان مهم بازار سرمایه به شمار می آید توضيح داد: با آنکه زمان زیادی از آغاز به کار بورس کالای ایران و توسعه تالارهای معاملاتی آن نمی‌گذرد، این بورس به‌عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه به خوبی توانسته است نقش پررنگی در اقتصاد کشور به خصوص در زمینه برآورده کردن نیاز صنایع و بخش‌های مختلف اقتصاد از قبیل صنایع فولاد، پتروشیمی، معدن و کشاورزی ایفا کند.

وی در ادامه افزود: کشف قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا، کاهش هزینه های مبادلات به واسطه دسترسی به اطلاعات بازار، افزایش نقدشوندگی بر پایه ایجاد بازار ثانویه برای معاملات، ایجاد سازوکار تامین مالی و سوق دادن آن به سمت صنایع توجیه پذیر و همچنین ایجاد امکان پوشش ریسک، از جمله کارکردهای بورس کالای ایران هستند که هر کدام نقش بسزایی را در اجرای اقتصاد مقاومتی در بستر بازار سرمایه در سال اقدام و عمل ایفا بر عهده داشتند.

*اجرای سیاست قیمت تضمینی ذرت و جو

مدیر عامل بورس کالا درخصوص عملکرد یک ساله بورس کالا گفت:  در اردیبهشت ماه ۹۵ معاون اول رییس جمهور مصوبه هیات وزیران در خصوص عرضه محصولات ذرت و جو در کلیه استانها در بورس کالای ایران را ابلاغ کرد. این مصوبه به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۳۳ قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوب ۱۳۸۹ تصویب و بر اساس آن مقرر شد تا محصولات ذرت و جو در کلیه استان ها به منظورعرضه در بورس کالای ایران تعیین شود.

سلطانی نژاد در این باره توضیح داد: در این راستا طی سال 95، افزون بر یک میلیون تن جو حدود 65 هزار کشاورز بصورت فیزیکی و 79 هزار تن بصورت گواهی سپرده در بورس به فروش رفت و علاوه بر پرداخت پول حاصل از فروش محصول به کلیه کشاورزان ظرف حداکثر سه روز کاری، بار مالی سنگینی از روی دولت در این زمینه برداشته شد. ذرت حدود 17 هزار کشاورز نیز از ابتدای برداشت تا پایان بهمن ماه به میزان 562 هزار تن و به دو صورت فیزیکی و گواهی سپرده ذرت دانه ای در بورس کالا داد و ستد شد.

*انتشار اوراق سلف موازی گندم

وی در توضیخ انتشار اوراق سلف موازی گندم در نیمه سال جاری اظهار کرد: در شهریور ماه 95 بزرگترین تامین مالی بخش کشاورزی از طریق بازار سرمایه صورت گرفت و دولت به منظور پرداخت طلب گندمکاران، اوراق سلف موازی این محصول را از طریق بورس کالا منتشر کرد تا تامین مالی ۲۶۵۰میلیارد تومانی شرکت بازرگانی دولتی به عنوان بزرگترین تامین مالی بخش کشاورزی ایران از دریچه بازار سرمایه صورت بگیرد.

مدیر علامل بورس کالابا اشاره به بزرگترنی تامین مالی بخش کشاورزی در سال جاری گفت: به این ترتیب با انتشار این اوراق بزرگترین تامین مالی بخش کشاورزی ایران در بازار سرمایه از طریق بورس کالای ایران، ظرف دو روز انجام شد تا شرکت بازرگانی دولتی بتواند به میزان ۲۶۵۰میلیارد تومانی برای گندمکاران تامین مالی کند. با این تامین مالی شرکت بازرگانی دولتی بخش ویژه ای از طلب گندمکاران را پرداخت کرد تا مشکلات به وجود آمده برای گندمکاران در این زمینه برطرف شود.

*عرضه کالاهای اساسی در بورس کالا به دستور وزیر جهاد کشاورزی

سلطانی نژاد در خصوص عرضه کالاهای اساسی در بورس کالا ده دستور وزیر جهاد یادآور شد: در مرداد ماه سال جاری محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که با هدف شفاف سازی میزان عرضه و تقاضا برای جامعه و تامین به موقع و کافی محصولات ، کالاهای اساسی کشاورزی نظیر گندم، روغن، برنج، مرغ و شکر در بورس کالا عرضه می شود. بر همین اساس و تا پایان بهمن ماه معاملات بالغ بر 255 هزار تن گندم، 395 هزار تن شکر ، 11 هزار تن مرغ منجمد، 18 هزار تن برنج و 41 هزار تن روغن خام در بورس کالای ایران انجام شد.

*راه اندازی معاملات گواهی سپرده زعفران

وی با بیان اینکه در سال جاری معاملات گواهی سپرده زعفران راه اندازی شد، توضیح داد: در بهمن ماه ، معاملات گواهی سپرده زعفران برای نخستین بار و بطور رسمی بین نماینده اتحادیه مرکزی تعاون روستایی به عنوان خریدار و اتحادیه تعاون روستایی استان خراسان رضوی به عنوان فروشنده در شهر مقدس مشهد افتتاح شد. و در نهایت یک کیلو و ۱۶۰ گرم زعفران ایرانی به ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون ریال در قالب گواهی سپرده کالایی به فروش رفت.

مدیر عامل بورس کالای در این باره توضیح داد: معاملات زعفران در بورس کالای ایران هم به صورت گواهی سپرده کالایی و هم در بازار فیزیکی به صورت نقد، سلف و نسیه انجام می شود. امکان ورود کشاورزان به معاملات و فروش محصولات خود، تسهیل در فروش محصول و دریافت سریع وجه، امکان انجام معاملات در سطح خرد و کلان، عرضه مستمر و کشف نرخ روزانه و کاهش هزینه های جابه جایی محصول از جمله مزایای راه اندازی معاملات گواهی سپرده زعفران در بورس کالا است.

*راه اندازی معاملات اختیار معامله

سلطانی نژاد در خصوص راه اندازی معاملات اختیار معامله در بورس کالا تصریح کرد: بورس کالای ایران در آذر ماه امسال، برای نخستین بار در بازار سرمایه اقدام به راه اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله بر روی سکه طلا کرد که در این تاریخ تنها قراردادهای اختیار خرید سکه طلا راه اندازی و طی ۹ روز اول معاملاتی حدود ۹ هزار قرارداد اختیار خرید سکه به ارزش بیش از ۱۰۲ میلیارد ریال در بورس کالا منعقد شد.

وی با اشاره به راه اندازی اختیار خرید و فروش سکه طلا اظهار کرد: همچنین از اوایل دی ماه معاملات اختیار خرید و فروش سکه طلا برای سررسید اسفند ماه امسال راه اندازی شد.راه اندازی اختیار فروش سکه طلا منجر به تکمیل زنجیره‌ ابزارهای مالی موجود بر پایه سکه طلا و تنوع بخشیدن به سبد ابزارهای مالی در دسترس سرمایه گذاران و پرتفوی سرمایه گذاری صندوق‌های کالایی شد.این معاملات که روی سکه طلای بهار آزادی طرح امام خمینی(ره) با امکان اختیار خرید و به سبک اروپایی و برای سررسید پایان دی ماه آغاز شد، با سه نماد معاملاتی که نشان دهنده قیمت اعمال در قراردادهاست بر تابلوی معاملات نقش بست.

*صدور رای نهایی شورای رقابت در خصوص حضور پتروشیمی ها در بورس

مدیر عامل بورس کالا در خصوص صدور رای نهایی شورای رقابت در خصوص حضور پتروشیمی ها در بورس بیان کرد: در سال جاری شورای رقابت به حضور همه جانبه معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران رای داد و سرانجام پس از حواشی به وجود آمده در خصوص چگونگی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران و بررسی های شورای رقابت به عنوان تهاد تصمیم گیر در این زمینه، رای نهایی این شورا در ابتدای مهرماه منتشر شد که بر اساس آن، کلیه مجتمع های پتروشیمی ملزم به عرضه محصولات به جز چند قلم محصول خاص در بورس کالا شدند؛

وی در این باره تصریح کرد: همچنین تولیدکنندگانی که محصول آنها در بورس پذیرش نشده است، موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا اقدام کنند. بر این اساس، در جلسه ۲۶۳ مورخ ۲۹ شهریور ۱۳۹۵ شورای رقابت با عنایت به وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و به منظور تسهیل در رقابت از طریق ایجاد شفافیت در بازار این محصولات و منع انحصار از طریق نظارت بر مبادلات، به استناد بندهای۳ و ۵ ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن، شورای رقابت دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را تصویب کرد.

*عقد قراردادهای بلند مدت فرآورده های نفتی و پتروشیمی

سلطانی نژاد در خصوص عقد قراردادهای بلندمدت فرآورده های نفتی و پتروشیمی یادآور شد: سال 95 اقدامات لازم برای رفع نیاز مجتمع های پتروشیمی به منظور عرضه بلند مدت کالاها در قالب عقد قراردادهای بلندمدت فراهم شد. شرکت‌ها متمایل بودند تا به منظور توانایی برای برنامه ریزی بلند مدت تولید، وارد قراردادهای بلند مدت شوند و کالاهایی را تولید کنند که مشتری داشته باشد و این را با قراردادهای بلند مدت تضمین کنند.

وی با اشاره به اهمیت قراردادهای بلند مدت برای تولید کنندگان بیان کرد: با قراردادهای بلند مدت در بورس کالا،‌ تولیدکنندگان مطمئن هستند و می دانند چه کالایی را در چه بازه زمانی تولید کنند و به این ترتیب در زمان های رکودهای فصلی با مشکل مواجه نمی شوند. از طرف دیگر،‌ عرضه کنندگان محصول در بورس کالا، نگرانی برای تعیین قیمت در قراردادهای بلند مدت داشتند که این موضوع نیز در بورس کالا مرتفع شده است. به این شکل که قرارداد بلند مدت با مصرف کننده بسته می‌شود و قیمتش هم قیمتی است که برای بازارعمده فروشی در بورس کالا استخراج شده است.

*اتصال بورس کالای ایران به سامانه های نظارتی ثامن و بیتا

مدیر عامل بورس کالا با بیان اینکه بورس کالا به سامانه های نظارتی ثامن و بیتا  متصل شده است، گفت: حرکت کردن در راستای اقتصاد مقاومتی و شفاف سازی فضای اقتصادی کشور یکی از مهمترین راهبردهای بورس کالا طی سال 95 بود که بر اساس آن سامانه های بورس کالای ایران به سامانه ثامن (ثبت اطلاعات معاملات نفت و پتروشیمی) و سامانه بیتا (بستر یکپارچه تبادل اطلاعات اقتصادی کشور) متعلق به وزارت امور اقتصاد و دارایی اتصال یافت. به گفته کارشناسان، جمع آوری اطلاعات ارزشمند بازار فرآروده های نفتی و پتروشیمی در سامانه ثامن، کمک می کند تا در آینده بهترین سیاست ها برای تولید، نحوه توزیع و جبران کمبود فرآورده ها اتخاذ شود. از طرفی چون بعضا با قاچاق سوخت در کشور مواجه هستیم، این سامانه می تواند یکی از اجزای پازل شفاف سازی اقتصاد ایران در حوزه کالاهای نفتی و پتروشیمی باشد.

سلطانی نژاد در این باره یادآور شد: از آنجایی که بخش عمده ای از محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی در بورس کالای ایران مورد معامله قرار می گیرند، این بورس توانسته است شفافیت بسیار خوبی را در این حوزه ایجاد کند. بنابراین اطلاعاتی از بدو تولید پالایشگاه، بارگیری محصولات و در نهایت نحوه انتقال آن در سامانه ثامن ثبت می شود تا اینکه به محصولات پایین دستی تبدیل شده و در سیستم توزیع قرار بگیرند. یکی دیگر از مزیت های این سامانه، کمک به بحث مالیات است زیرا این محصولات زمانیکه به فروش می روند و تبدیل به ارزش افزوده بالاتر می شوند، مالیات بر ارزش افزوده و شفافیت حوزه مالیاتی هم مطرح می شود، لذا یکی دیگر از ارگان هایی که می تواند از این سامانه بهره برداری کند سازمان امور مالیاتی است. این سازمان می تواند مطمئن باشد مالیات فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی که به فروش رفته و در زنجیره تولید به مواد با ارزش افزوده بالاتر تبدیل شده است، اخذ شده و فرار مالیاتی وجود ندارد.

*پذیرش انبارهای خارجی

وی در خصوص پذیرش ابنارهای خارجی در بورس کالا گفت: در حوزه پذیرش انبارهای خارجی طی سال 95، برخی مذاکرات با تجار فعال در حوزه بازرگانی کشور عراق صورت گرفت تا بتوان از طریق پذیرش انبار در مناطق مرزی داخل کشور یا خارج بتوان محصولات صادراتی به کشور عراق را در این بستر مورد معامله قرار داد. همچنین پیش نویسی برای قانون انبار مطابق با رویکردهای بین المللی تدوین شد که جهت تصویب، تقدیم مجلس خواهد شد.

*راه اندازی و ارتقای سامانه های عملیاتی و معاملاتی

مدیر عامل بورس کالا در خصوص راه اندازی و ارتقای سامانه های عملیاتی و معاملاتی اظهار کرد:  طی سال 95 پروژه های مهمی در بخش IT بورس کالای ایران انجام شد که از جمله مهمترین آنها می توان به راه اندازی سامانه معاملات اختیار معامله اشاره کرد. همینطور بورس کالای ایران در سال 95 موتور معاملات آتی را ارتقا داد تا هم سرعت معاملات و هم ظرفیت موتور معاملاتی افزایش پیدا کند . در حوزه معاملات فیزیکی، نیز بورس کالا شاهد توسعه و ارتقاء سامانه جامع معاملات TTS بود که در کنار راه اندازی تابلوی جدید معاملات، دسترسی به این سامانه برای معامله‌گران تسهیل شد. پروژه ی بزرگ دیگری که در حوزه فعالیت فناوری اطلاعات راه اندازی شد، تولید سامانه اطلاعات کشاورزان و همینطور ایجاد ارتباطات الکترونیکی لازم جهت اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی بود.

*افتتاح تالارهای معاملاتی کارگزاران بورس کالا در مناطق آزاد کشور

سلطانی نژاد از افتتاح تالارهای معاملاتی کارگزاران بورس کالا در مناطق آزاد کشور خبر داد و گفت: در پی تصویب ضوابط صدور مجوز تاسیس و فعالیت دفاتر پذیرش و تالار معاملات کارگزاریهای عضو شرکت بورس کالای ایران توسط هیات مدیره این بورس، شرایط لازم برای تاسیس تالار نمایندگی کارگزاران بورس کالای ایران در سطح کشور فراهم شد و طی سال 95 به منظور توسعه جغرافیایی و ارتباط بورس کالا با بازارهای منطقه ای و جهانی از طریق مناطق آزاد، تالار معاملات کارگزاران بورس کالا در مناطق آزاد ارس و اروند اقتتاح گردید. در تالار نمایندگی کارگزاران بورس کالا در مناطق آزاد ارس و اروند، معاملات کلیه کالاهای پذیرفته شده در بورس کالای ایران صورت می‌پذیرد و این تالار آماده ارایه خدمات به تجار، بازرگانان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و تولیدکنندگان محدوده منطقه آزاد بوده و ضمن کمک به امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی، در راستای رونق فضای کسب‌وکار اقتصادی در مناطق آزاد فعالیت می کند.

*امضای تفاهم نامه با بورس های بین المللی

 وی با اشاره به امضای تفاهم نامه با بورس های بین المللی تصریح کرد: طی سال 95 و با رویکرد توسعه ای بورس کالا در خصوص گسترش ارتباطات بین المللی با بورس های جهانی چندین تفاهم نامه همکاری با بورس های مختلف جهانی امضا شد که از جمله آنها می توان به امضای تفاهم نامه بورس کالای ایران با بورس کالای پاکستان و همچنین تفاهم نامه با بورس كالا و مشتقه اندونزی اشاره کرد. اين تفاهمنامه ها در راستاي تسهيل تجارت کشور از طریق بورس کالا با سایر کشورها منعقد شده كه بر اساس آن، تبادل تجربيات و دانش در حوزه بازارهاي كالايي به خصوص انعقاد قراردادهاي مشتقه و انجام معاملات كالاها به صورت فيزيكي و اوراق بهادار مبتني بر كالاها ميان بورس ها صورت خواهد گرفت.

*عضویت بورس کالا در نهادهای بین المللی

مدیر عامل بورس کالا با اشاره به عضویت بورس کالا در نهادهای بین المللی تصریح کرد: طی سال 95 بورس کالای ایران توانست به عضویت شورای کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی(ICC ) برای یک دوره سه ساله درآید. به گفته کارشناسان همسویی اهداف کمیته ایرانی با بورس کالای ایران در زمینه های امور تجاری به ویژه موضوعات گمرکی و ضمانت ها، برند سازی، شفافیت قیمتی، تسهیل مبادله و حمل و نقل بین المللی و همچنین ارتباط مستقیم طیف وسیعی از فعالان بورس کالا در حوزه های فرآورده های نفتی و پتروشیمی، صنعتی و معدنی و کشاورزی با اعضای این کمیته، فرصتی را فراهم می کند تا امکانات و ظرفیت های بورس کالا بیش از پیش در اختیار فعالان اقتصادی جهت حضور در بازارهای جهانی قرار گیرد.

سلطانی نژاد در این باره ادامه داد: از سویی دیگر با توجه به اینکه مقر ICC در پاریس است و این اتاق ۹۰ عضو در کشورهای مختلف با عنوان کمیته ملی دارد، در مجموع به نظر می رسد که ICC، فضای خوبی برای توسعه فعالیت های بین المللی بورس کالا ایجاد می کند و این پس بورس کالا حضور فعالی در کمیسیون های تجارت و سرمایه گذاری، اقتصاد دیجیتالی و تسهیلات گمرکی و تجاری خواهد داشت. در این سال همچنین بورس کالای ایران توانست به عضویت وابسته فدراسیون جهانی بورس ها (WFE)درآید که برمبنای آن، برقراری ارتباطات و تعاملاتی که در گذشته با دشواری و صرف زمان زیاد با بورس های برجسته دنیا صورت می گرفت، به مراتب آسان تر خواهد شد.همچنین حضور در تمامی اجلاس ها، مجامع و نشست های عمومی و تخصصی فدراسیون جهانی بورس ها از نخستین مزایای عضویت وابسته بورس کالا در این نهاد معتبر است.

*توسعه همکاریها با نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز

وی در ادامه یادآور شد: طی سال 95 بورس کالای ایران بر مبنای راهبردهای اصلی خود ، توسعه همکاری ها با نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز را در دستور کار خود قرار داد . بر همین اساس، تفاهم نامه همکاری سه جانبه میان بورس کالای ایران، سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران و صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک در سال 95 امضا شد که بر مبنای آن همکاری طرفین در خصوص تسهیل پذیرش، عرضه و معاملات محصولات تولیدی صنایع کوچک و متوسط کشور، استفاده از ابزارهای تامین مالی و مدیریت ریسک و بهره گیری از پتانسیل های انبارهای مستقر در شهرک ها و نواحی صنعتی از طریق بورس کالای ایران صورت خواهد گرفت.

عضویت بورس کالا در نهادهای بین المللی به اهداف بورس کالای ایران اشاره و گفت:  با هدف ارائه خدمات برای ذی نفعان بورس کالای ایران، تامین مالی صنایع کوچک و متوسط، توسعه بازارهای جدید و همچنین استفاده از زیر ساخت‌های بانک ملت، تفاهم‌نامه همکاری بین شرکت بورس کالای ایران و بانک ملت امضا شد. از دیگر تفاهم نامه های صورت گرفته طی سال 95 می توان به تفاهم نامه ای به منظور همکاری سازمان یافته و ایجاد تحرک های لازم در خصوص عرضه و تقاضای محصولات صنعتی بین شرکت بورس کالای ایران و کمیسیون صنایع اتاق ایران اشاره کرد که برمبنای آن بررسی و رفع موانع احتمالی ورود فعالان اقتصادی به بورس کالای ایران، تسهیل امکان تامین مالی از طریق بورس کالا، هدایت و عرضه اولیه واردات محصولات پذیرش شده در بورس جهت کشف قیمت منصفانه و جلوگیری از دامپینگ قیمتی، حمایت از صادرات از طریق بستر سازی برای مرجع قیمتی شدن ایران در کالاهای دارای مزیت، فراهم کردن زمینه مبادلات اطلاعاتی کالاها در راستای هدایت تصمیم گیران به استفاده از اطلاعات بهنگام انجام خواهد شد.

سلطانی نژاد در پایان به اقدامات این بورس در سال ۹۶ اشاره کرد و خاطر نشان کرد: راه اندازی بازار مشتقه ارزی، توسعه طرح قیمت تضمینی در حوزه گندم،راه اندازی معاملات سوآپ کالایی،ایجاد ابزار پوشش ریسک بازار ساخت مسکن،راه اندازی معاملات خرده فروشی ، توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی با دارایی های جدید، راه اندازی دارایی های پایه جدید در معاملات آتی، اختیار و همچنین صندوق های کالایی،معاملات حراج دوطرفه در بازار فیزیکی ،افزایش تامین مالی شرکت ها از طریق اوراق سلف موازی استاندارد،اجرای ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید،عرضه سنگ آهن، گسترش نقش بورس کالا در تنظیم بازار محصولات اساسی، عرضه کود اوره کشاورزی در بورس و توسعه صادرات از طریق بورس کالای ایران با اولویت کشورهای همسایه از جمله اقداماتی هستد که بورس کالای ایران طی سال ۹۶ در راستای راه اندازی آن ها در مسیر شفافیت گام بر خواهد داشت.