عملیات فتح فاو؛ تنبیه متجاوز در گرای 360 درجه

به نقل از جام جم آنلاین، بعد از عملیات پیروز بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر قهرمان و در پی اخذ موافقت حضرت امام خمینی جهت ورود به خاک عراق، سیاست تعقیب و تنبیه متجاوز در دستور کار مدافعان اسلام قرار گرفت.

هدف این سیاست تحقق شرایط جمهوری اسلامی ایران مبنی بر معرفی متجاوز و آغازکننده جنگ- رفع تجاوز و تامین مرزهای بین المللی – تامین خسارات ایران – آزادی اسرا بود.

در این راستا عملیات‌های متعددی ازجمله رمضان، مسلم بن عقیل، محرم و سلسله عملیات‌های والفجر و خیبر و بدر انجام گرفت که ضمن انهدام بخشی از ماشین جنگی دشمن، مناطق دیگری از سرزمین‌های اشغالی در جدار مرزی آزاد گردید. بدین ترتیب جنگ به داخل خاک دشمن کشانده شد. و مناطقی نیز مثل حاج عمران – پنجوین – زبیدات – جزایرخیبر – زید به تصرف رزمندگان اسلام در آمد.

لکن این تصرفات نمی توانست اهرم فشاری به دشمن برای گردن نهادن به خواسته های ایران قرار گیرد و هدف موثر برای این منظور شهر بصره بود که دومین شهر بزرگ عراق و قطب نفتی و صنعتی و بازرگانی بود. حرکت از شرق بصره در عملیات رمضان و عملیات از شمال بصره در عملیات‌های خیبر وبدرنتیجۀ لازم را کسب ننمود. لذا توجه به جنوب بصره معطوف شد و شناسائی و طرح ریزی برای عبور از اروند رود در دستور کار قرار گرفت.


شبه جزیرۀ فاو ضمن اینکه سرپلی از سمت جنوب بصره برای تهدید آن به شمار می رفت خود نیز به دلایل زیر دارای اهمیت استراتژیک بود:
- مرکز صدور بخش قابل توجهی از نفت عراق
- وجود پایگاه های موشکی که با هدف قراردادن شناورهای جمهوری اسلامی ایران آبراه خورموسی را تهدید وبندر امام خمینی را با مشکل مواجه می کرد
- این شبه جزیره تنها مسیر ارتباط عراق با آبهای آزاد است
- قرار داشتن دو اسکلۀنفتی مهم البکر والامیه در این منطقه
- همجوار بودن با کشور کویت که از مهمترین حامیان صدام بود
- در دسترس قرار گرفتن بندر ام القصر که پس از بصره مهمترین بندر عراق است
با عنایت به موارد فوق تصرف فاو می توانست یک ضربۀ قاطع به رژیم عراق و ابزار فشار موثری برای تسلیم صدام در برابر مطالبات بحق کشورمان باشد.چرا که اصولا معضل ژئوپلتیکی عراق در دسترسی به دریاهای آزاد و ادعای مالکیت کامل اروند رود از عوامل اصلی تهاجم عراق به ایران بود. و این اهمیت حیاتی این معبر دسترسی محدود به خلیج فارس را یرای عراق روشن می کند.

بررسی منطقه عملیات

اروندرود که از بهم پیوستن رودهای دجله و فرات و کارون شکل گرفته است شاخص ترین عارضۀ طبیعی منطقه می باشد. در جنوب غرب اروند رود شبه جزیره فاو قرار دارد که بین رودخانه اروند و خلیج فارس و خورعبدالله در کنار مرز کشور کویت قرار گرفته است. این سرزمین تحت تأثیر جذر و مد آب خلیج فارس و رطوبت دائم حاصل از آن و نیز نهرهای منشعب از اروند رود قرار داشت. به همین دلیل قسمت عمده ای از زمینِ منطقه عملیات، باتلاقی، نمک زار و سست بود و در نتیجه برای تردد خودروها و نیز تانک ها و نفربرها و حرکت ستون های زرهی و نیز مانور یگان های پاتک کننده دشمن مناسب نبود. بخش دیگری از زمین منطقه عملیات، پوشیده از نخلستان و نهرهایی بود که نخل های موجود در کنار ساحل را آبیاری می کردند. بنابراین تردد خودروهای رزمی و زرهی منحصراً از طریق سه جاده اصلی آسفالته که یکی جاده ساحلی رأس البیشه به ام القصر، و دیگری جاده بصره- فاو به نام البحار و دیگری جاده استراتژیک فاو است صورت می گرفت و سایر نقاط برای تردد خودروها و ادوات جنگی و حتی برای رفت و آمد نفرات پیاده، مناسب نبودند و امکان گسترش یگان های رزمی زیاد، به دلیل شرایط، وضعیت و عواض زمین، وجود نداشت.
از طرفی تراکم بیش از حد یگان های نظامی در این منطقه موجب آسیب پذیری آنها می گردید.
درشمالشرق اروندرود نیز جزیره آبادان قرار دارد که بین اروندرود ورودخانه بهمن شیر و خلیج فارس قرار گرفته است. وضعیت زمین جزیره آبادان نیزمشابه زمین شبه جزیره فاو می باشد.

وضعیت رودخانه اروند و ساحل آن

عمق آب رودخانه اروند رود، که از دریای خلیج فارس تأثیر می پذیرفت به طور متوسط به 8 متر
می رسید، عرض این رودخانه در منطقه مورد نظر برای عملیات، بین 600 تا بیش از 1000 متر بود و پل زدن بر روی آن، شرایط ویژه ای را می طلبید.
جذر و مد چهار بار در رودخانه اروند و نهرهای منشعب از آن اتفاق می افتاد. بررسی وضعیت دقیق جذر و مد برای عملیات بسیار ضروری بود. در شرایط مد رودخانه، تمام نهرها و نخلستان ها پر از آب می گردید که حدود شش ساعت ادامه داشت ولی به هنگام جذر تمام نهرها خشک شده و عبور قایق از آنها ممکن نبود.
در ساحل رودخانه، پوششی از چولان (بوته های بلند) و نیزار وجود داشت. ارتفاع چولان ها به حداکثر 5/1متر و ارتفاع نی ها به 3 تا 4 متر می رسید؛ به گونه ای که رزمندگان به راحتی می توانستند در میان آنها مخفی شوند. ولی همین امر از گسترش یگان های مانوری در فضای آنها، جلوگیری می کرد. همچنین، نخلستان های بزرگی در دو طرف ساحل اروند رود در سَمت خودی و دشمن وجود داشت که عمق آن بین 2 تا 5 کیلومتر متغیر بود و زمین اطراف آن نخلستان ها نیز اغلب سست و نامناسب برای تردد واحد های رزمی بود.
به طور خلاصه وضعیت منطقه عملیات یا زمین درگیری مجموعه ای بود از عوارض طبیعی شامل:
1- سرزمین باتلاقی 2- نمک زار 3- رودخانه 4- نخلستان 5- شهر 6- روستا 7- چولان 8- جاده های آنتنی عمود بر اروندرود 9- دریاچه نمک 10- همجواری با دریا در خورعبدالله 11- نهرهای متعدد متصل به اروند رود.
آبگرفتگی وسست بودن زمین در فصل زمستان موجب می شد که دشمن امکان مانور زرهی نداشته باشد وقادر به استقرار توپخانه روی زمین سست نیز نبود از سوی دیگر به دلیل ابری بودن ومه گرفتگی وبارش باران در بیشتر اوقات ، برای نیروی هوائی دشمن نیزمحدودیت ایجاد می کرد.
موارد فوق برای انجام عملیات تسهیل کننده ومحاسن محسوب می گردد.
البته باتلاقی بودن زمین برای استقرار توپخانه خودی نیز محدودیت به وجود می آورد که نیاز به زیرسازی داشت واینکار با پدسازی در پوشش نخلستان های بهمن شیر واروندرود و احداث جاده های مخصوص گسترش توپخانه در جنوب منطقه خسروآباد درمدت چند ماه توسط مهندسی جهادسازندگی انجام گرفت.


طرح عملیات

طراحی وهدایت این عملیات به عهدۀ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود.که از اوایل سال 1364 توسط تیمی زیر نظر فرمانده کل سپاه شروع شد وسپس به تدریج با توجه به رعایت اصول حفاظتی افراد محدودی از قرارگاه ها ودر ادامه یگانها وارد کار شدند.
این عملیات سه رکن مهم داشت که خدشه دار شدن وناکارآمدی هر کدام از آنها امکان موفقیت عملیات را از بین می برد:
1- عبور از رودخانه، در وهله اول عبور نیروهای خط شکن ودر وهلۀ بعدی عبور عمده قوا وتجهیزات و امکانات سنگین
2- توپخانه وآتش پشتیبانی قوی و پر حجم که بتواند چتر لازم را برای عبور ایجاد کند و پاتک های دشمن را خنثی کند.
3- رعایت اصل غافلگیری با عملیات فریب و پوشش وحفاظت اطلاعات ، زیرا اگر دشمن در ساحل مقابل هشیار باشد امکان عبور وجود نخواهد داشت.

در هرکدام از محورهای فوق طرحریزی دقیق و مبتکرانه ای انجام شد که حاصل ماه ها فکر ، تدبیر وکارمداوم وخستگی ناپذیر بود که شرح آن دراین مقال نمی گنجد ونیاز به بحث جداگانه دارد.
تیم های طرحریزی در قرارگاهها ویگانها و کارشناسان رسته های تخصصی مثل اطلاعات و عملیات و توپخانه و مخابرات وبهداری ومهندسی وپدافندهوائی ویگان دریائی و... نهایت فکروخلاقیت خود را برای حل مسائل حوزۀ تخصص خود به کار گرفتند.لذا به جرات می توان گفت که این عملیات نقطۀ کمال سازمان رزم سپاه در ابعاد تخصصی نظامی بود
برای عبور غواصان بایستی از حدود چهل دقیقه رکود وسکون نسبی آب اروند در فاصلۀ جزر و مد استفاده می شد البته در زمانیکه نور ماه نیز در کمترین میزان باشد تا دید دشمن محدود باشد. روزمناسب وساعت مورد نظر که این ویژگی ها را دارا باشد در طول ماه ها با بررسی ومطالعۀ حرکات وخصوصیات اروند رود ، مشخص گردید.
مراحل عبور: موج اول حرکت حدود 2000 نفر غواص ازیگانهای قرارگاه کربلا و نوح که ماموریت خط شکنی را به عهده دارند. موج دوم نیروهای تک ور که سوار بر قایق ها در نهرهای ساحل خودی اروند آماده اند. وموج سوم عبور تجهیزات سنگین وتدارکات با استفاده از پل های شناور ولندی کرافت ودوبه ووسائل عبور ابتکاری دیگر مثل خضر وپل متحرک و...


سازمان رزم

قرارگاه خاتم الانبیاء ص سپاه طرحریزی و هدایت عملیات را به عهده داشت.
قرارگاه کربلا با یگانهای زیر در منطقۀ شمال عملیات ماموریت عبور و تامین جاده البحار وشهر فاو را به عهده داشت:
لشکر 7 ولیعصر ع – لشکر5 نصر – لشکر 31 عاشورا – لشکر 25 کربلا – لشکر 14 امام حسین ع – تیپ 44 قمر بنی هاشم ع- گروه توپخانه 15 خرداد
قرارگاه نوح با یگان های زیر ماموریت عبور از اروند وتامین جاده البحار را به عهده داشت:
لشگر 19 فجر- لشگر 41 ثارالله – تیپ 33 المهدی-گروه توپخانه 56 یونس
در مرحلۀ دوم قرارگاه قدس که در مرحلۀ اول با تعدادی از یگانها تک پشتیبانی در جزیرۀ ام الرصاص را انجام میداد ، اضافه شده در محور جاده استراتژیک تک را ادامه می دهد.
همچنین لشکر8 نجف – لشکر 10 سیدالشهداء – لشکر 27 محمدرسول الله ص – لشگر 17 علی بن ابی طالب ع –تیپ21امام رضا ع –تیپ 32 انصارالحسین وگروه توپخانه 61 محرم در مرحلۀ دوم اضافه شدند.
درمجموع سپاه با حدود 150 گردان مانوری و17 گردان توپخانه وارد عمل شد.
ارتش جمهوری اسلامی نیز با مامور کردن واحدهای زیر سپاه را کمک وپشتیبانی می کرد:
15 گردان توپخانه – 80 فروند بالگرد – چند فروند جنگنده – سایت پدافند موشکی
مهندسی جهاد سازندگی نیز با چندین گردان مهندسی استانها نقش مهمی در عملیات داشت
همچنین، قرارگاه های دیگری با مأموریت های جداگانه به شرح ذیل تشکیل شده بودند:
1- قرارگاه یونس1، تحت امر قرارگاه نوح و با شرکت ناو تیپ کوثر که مأموریت حمله به اسکله الاُمَیّه را بر عهده داشت.
2- قرارگاه یونس 2، قرارگاه عملیاتی نیروی دریایی ارتش که تحت امر قرارگاه خاتم النبیاء بود و مأموریت حمله به اسکله البَکر را بر عهده داشت ولی عملاً این قرارگاه، فعال نشد تا بتواند اقدامی انجام دهد.
3- قرارگاه رعد، قرارگاه عملیاتی نیروی هوایی ارتش که مأموریت پشتیبانی هوایی و پدافند
هوایی منطقه عملیاتی را بر عهده داشت و با استقرار یک سایت موشکی ضد هوایی هاگ، در منطقه فعالیت می کرد. این قراگاه توانست در طول مدت عملیات، تعداد زیادی از هواپیماهای دشمن را سرنگون نماید. تنها در روز اول عملیات، این سایت موشکی 12 فرود موشک به سمت اهداف هوایی، پرتاب نمود. فرماندهی این قرارگاه را شهید خلبان عباس بابایی معاون عملیاتی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر عهده داشت.
4- قرارگاه شهید سلیمان خاطر، قرارگاه عملیاتی هوانیروز که مأموریت تشکیل تیم های آتش با بالگردهای کبری، تخلیه مجروح با بالگردهای 214 و نیز جابجایی تعدادی از نیروها را بر عهده داشت.
نیروهای دشمن
درشروع عملیات لشکرهای 15 و26 عراق با 10تیپ و 8 گردان توپخانه پدافند منطقه را از ابوالخصیب تا فاو به عهده داشتند .
حین عملیات 4 لشگر زرهی و2 لشگر مکانیزه و8 لشگر پیاده، لشگر گارد ریاست جمهوری و3 تیپ نیروی مخصوص و4 تیپ کماندوئی برای پاتک وارد منطقه شدند.


شرح عملیات

عملیات در ساعت 10: 22 روز 20/11/1364 با رمز مقدس "یا فاطمه ی زهرا(س)" از منطقه عمومی جنوب خسرو آباد تا انتهای جزیره آبادان با عبور غواصان خط شکن از اروند رود در حالی که نم نم باران می بارید، آغاز گردید. شروع عملیات همزمان با ایام مبارکه دهه فجر و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بود و رزمندگان اسلام انگیزه بالایی را برای انجام عملیات در این روزهای انفجار نور در ایران عزیز، داشتند.
با شروع عملیات، غواص های هر لشگر که از ساعت 20:30 به درون آب رفته و خود را آماده کرده و آرام آرام از اروند رود عبور کرده نموده بودند، توانستند در این فرصت، موانع مصنوعی و تله های ایجاد شده از سوی دشمن در جلوی خط مقدم وی را پشت سر گذاشته و در نزدیکی سنگرهای دشمن به کمین بنشینند. به منظور ایجاد هماهنگی و حمله همزمان همه غواص ها به خط اول دشمن، برخی از غواص ها که سریعتر خود را به ساحل دشمن رسانده بودند، تا اعلام کلمه رمز عملیات، می بایستی خود را در زیر پای دشمن و در بین باتلاق ها و موانع دشمن مخفی نموده تا سایر غواص ها به ساحل دور اروند رسیده و موانع جلوی سنگرهای دشمن را پاکسازی نمایند.
با اعلام رمز عملیات، این غواصان تهاجم خود را جهت شکستن خط اول دشمن آغاز و شروع به پاکسازی ساحل دور اروند رود و ایجاد یک سرپل مناسب، نمودند.

اکثر غواص ها برای اینکه در مقابل دشمن دیده نشوند "آیه 9 سوره یس" را با خود زمزمه می کردند. این آیه که از سویی اکثر رزمندگان و بخصوص از سوی نیروهای اطلاعات- عملیات به هنگام مواجه با نیروهای دشمن، قرائت می شد به این شرح است : "وَجَعَلنا مِن بَینِ اَیدیهِم سَداً وَ مِن خَلفِهِم سداً فَاَغشَیناهُم فَهُم لایُبصِرون" آنها معتقد بودند که با خواندن این آیه، خداوند به آنها کمک خواهد کرد تا از چشم نظامیان دشمن، مخفی بمانند. برخی از غواص ها در خاطرات خود می گویند: پس از آنکه وارد رودخانه شدیم، سطح رودخانه را موجی فرا گرفت که باعث شد سرهای ما در میان امواج از دید دشمن مخفی بماند.
از آنجا که مأموریت فرد فرد غواصان از قبل مشخص شده بود و معلوم بود که هر گروه از آن ها بایستی به سمت کدام سنگر دشمن پیش بروند، لذا اکثر غواص ها موفق شدند تا سنگرهای دشمن را بدون تیراندازی فتح نموده و آنها را تصرف نمایند.
پس از رسیدن گروه اول غواصان به خط مقدم دشمن و آغاز درگیری ها، همزمان آتش پر حجم ادوات و توپخانه صحرایی روی ساحل جنوبی اروند نیز از سوی یگان های مربوطه به اجرا درآمد و نیروهای خط شکن و نیز رزمندگان دنبال پشتیبان که با کمک قایق های موتوری به سرعت به ساحل دور اروند رود منتقل شده بودند، به توسعه سر پل خود در محدوده هر یگان مبادرت ورزیدند.
تقریباً در ساعت 2:30 پس از نیمه شب، تمام خط اول دشمن سقوط کرده و در اختیار رزمندگان اسلام قرار گرفت.
پس از پاکسازی خط اول، می بایست به منظور مقابله با پاتک های دشمن و نیز تثبیت و تأمین سر پل اولیه، چند اقدام عمده از سوی یگان های خودی انجام شود.

1) دور زدن و محاصره نمودن شهر فاو به منظور پرهیز از جنگ شهری
2) پیشروی به سمت محور ساحلی، واقع در جناح شمالی منطقه عملیات
3) پاک سازی کامل منطقه رأس البیشه به منظور ایجاد فضایی امن به منظور آغاز حرکت شناورهای سنگین برای انتقال ماشین آلات مهندسی و نیز سایر تجهیزات پشتیبانی

بر همین اساس، دو لشگر پرتوان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عملیات خود را با هدف پاکسازی و الحاق در خط اول دشمن آغاز کردند. قبل از روشن شدن آسمان و پس از درهم شکستن مقاومت های ضعیف دشمن، لشگر 25 کربلا که مأمور تصرف شهر فاو بود، با حضور در مدخل ورودی شهر به محاصره آن پرداخت. در جنوب شهر نیز یکی دیگر از یگان ها با طی مسافت زیادی در عمق، به پیشروی خود به سمت خورعبدالله ادامه داد و در نتیجه این شهر از شمال و جنوب به محاصره یگان های خودی درآمد.
پس از محاصره شهر فاو و حضور یگان های مانوری در محور ساحلی و نیز دستیابی به خورعبدالله، پاکسازی منطقه رأس البیشه از باقی مانده نیروی دشمن آغاز شد. تیپ 33 المهدی (عج) که از رزمندگان استان فارس تشکیل شده بود، عملیات در این منطقه را انجام می داد. این تیپ در این منطقه با مقاومت های شدیدی مواجه شد و دشمن با سنگر گیری بر بالای مناره یکی از مساجد که بر اروند رود مسلط بود مزاحمت های زیادی را برای قرارگاه نوح، فراهم آورد ولی رزمندگان تیپ المهدی(عج) توانستند با عبور از محورهای دیگر و از پشت دشمن به سمت مسجد مزبور حرکت کرده و آتش دشمن را خاموش کنند.
در روز اول عملیات، لشگر 25 کربلا که از رزمندگان استان مازندران تشکیل شده بود، موفق شد تا شهر فاو را به تصرف کامل خود درآورد. فرمانده این لشگر برادر مرتضی قربانی براساس مأموریتی که از سوی برادر محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دریافت کرده بود، پرچم گنبد حضرت ثامن الأئمه امام رضا(ع) را که از مشهد به جبهه آورده بودند را بر بالای بلندترین مناره مسجد آن شهر نصب نمود و افتخار به اهتزاز درآوردن پرچم گنبد امام رضا(ع) در شهر فاو برای همیشه نصیب لشگر 25 کربلا گردید.
همزمان با پیشروی قوای اسلام در اطراف شهر فاو، نخلستان های شمال و جنوب آن هم به طور کامل از وجود نیروهای دشمن پاکسازی شد. لشگر 41 ثارالله و تیپ 33 المهدی(عج) هم در همین زمان موفق شدند تا با پیشروی به سمت دومین پایگاه موشکی دشمن، نیروهای موجود ارتش بعثی در این محور را منهدم و یا به اسارت خود درآورند. لازم به ذکر است که به محض آغاز عملیات، دشمن تجهیزات پرتاب و نیز موجودی موشک های ساحل به دریای خود را از این پایگاه ها تخلیه نمود و در نتیجه فقط چند خودروی راداری مربوط به سیستم های پرتاب موشکی به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد. لازم به ذکر است که تا قبل از عملیات والفجر 8، دشمن از این پایگاه های موشکی حدود 90 فروند موشک HY2را به سمت کشتی هایی که از طریق خورموسی به سمت بندر امام خمینی در حال حرکت بودند پرتاب کرده بود.
در نتیجه تا پایان روز اول، یگان های خودی موفق شدند علی رغم اینکه هر پنج دقیقه یکبار دو هواپیمای دشمن در فضای منطقه عملیاتی و بر فراز اروند رود و نیز در عقبه های یگان ها ظاهر شده و اقدام به بمب باران می کردند، علاوه بر تصرف شهر فاو و پاکسازی کامل منطقه، در شمال شهر و در جاده محور ساحلی حضور یابند که شرح عملکرد افتخار آمیز یکایک آنها از بضاعت این مقاله خارج است و به این ترتیب اهداف مورد نظر در مراحل اول و دوم عملیات، با موفقیت کامل تأمین گردید.

دفع پاتک های تعجیلی با کمک آتش توپخانه

شهید حسن شفیع زاده فرمانده توپخانه سپاه با بررسی منطقه دشمن متوجه شده بود که عمق دشمن در عرض ما قرار دارد و یگانهای دشمن که قصد عزیمت به منطقه فاو برای انجام پاتک دارند بایستی از جاده استراتژیک بصره به فاو از مقابل ما عبور کنند که تمام مسیر در برد توپخانه می باشد.لذا به گروه توپخانه 63 خاتم الانبیاء (ص) به فرماندهی شهید حبیب الله کریمی ماموریت داده شد که با تحت امر گرفتن 5 گردان توپخانه ارتش که با توپخانه سازمانی گروه 8 گردان می شد. در داخل نخلستانهای حاشیۀ رودخانه بهمنشیر مستقر شود. با این ابتکار تاکتیکی توپخانه سپاه با ثبت گره های مواصلاتی و نقاط مؤثر در خطوط تدارکاتی دشمن و با کمک دیده بانی دقیق و از طریق تمرکز آتش ها، توانست نقش مؤثری را در به هم پاشیدن سازمان واحدهای پاتک کننده دشمن، قبل از رسیدن به خط تماس، ایفا نماید. آتش توپخانه گاهی اوقات موفق می شد که نظامیان بعثی را قبل از پیاده شدن از اتوبوس ها و خودروهای خود و نیز قبل از آرایش جنگی گرفتن مورد حمله قرار داده و امکان گسترش مناسب آنها را ندهد. توپخانه سپاه با کمک توپخانه مامور از ارتش، در تمام دوره هفتاد و پنج روزه نبرد فاو توانست به عنوان یک یگان پر قدرت، واحدهای خط مقدم را در برابر پاتک ها و تهاجمات دشمن، به طور مرتب پشتیبانی نماید.
در ادامه عملیات، یگان های خودی در محور جاده استراتژیک، جاده ام القصر و کارخانه نمک، بر حملات خود شدت بخشیده و توانستند ضمن تصرف نیمی از کارخانه نمک، روی جاده ام القصر نیز خطی دفاعی به موازات این کارخانه تشکیل دهند. سپس، طی چند شب درگیری متوالی، یگان های خودی با درهم شکستن خطوط دشمن موفق شدند در شب هشتم عملیات، خود را به سه راهی کارخانه نمک رسانده و با احداث چند رده خاکریز بلند و آرایش مناسب و استقرار سلاح های ضد زره، در پشت آن مستقر شوند و خط پدافندی اولیه خود را تشکیل دهند.
از روز هشتم به بعد با تشکیل خط مناسب پدافندی، دشمن که خود را به طور کامل پیدا کرده و حواس خویش را بازیافته بود، پاتک هایش را مجدداً آغاز کرد. ابتدا، از جاده فاو- البِحار وارد عمل شد که با مقاومت رزمندگان اسلام مواجه و با از دست دادن تعدادی از نفرات و انهدام تجهیزات خود عقب نشست. سپس، از جاده استراتژیک، تهاجم خود را روی سه راهی کارخانه نمک متمرکز کرد؛ لیکن بر اثر اجرای آتش شدید خمپاره وتوپخانه، انهدام قابل توجهی را متحمل شده و با بر جای گذاردن تعداد زیادی کشته و زخمی عقب نشینی کرد.
در روز یازدهم عملیات، به منظور تکمیل خط پدافندی و تثبیت آن، از سوی رزمندگان اسلام در سراسر محور ساحلی و میانی جبهه، آب رها شد و به این ترتیب، دشمن از تلاش مجدد برای پاتک در محورهای یاد شده ناامید گردید.
پاتک های متوالی دشمن 75 روز ادامه داشت که همراه بمباران هوائی وشیمیائی انجام می گرفت لکن با امدادها و لطف و عنایت الهی و تدبیر و برنامه ریزی موثر فرماندهان وایثار و رشادت رزمندگان عاشورائی، دشمن با تحمل تلفات سنگین در باز پس گیری فاو نا کام ماند.

نتیجه

عملیات فتح فاو از پیچیده ترین وتخصصی ترین عملیاتهای طول دفاع مقدس بود که پس از عملیات بیت المقدس بزرگترین پیروزی برای رزمندگان اسلام بود وبلوغ وتوانمندی عملیاتی سازمان رزم سپاه را به نمایش گذاشت. چگونگی عبور مدافعان اسلام ازمانعی چون اروند رود هنوز هم برای استراتژیست های نظامی دنیا یک معما است.
از دیگر عوامل مهم موفقیت این عملیات، انجام عملیات فریب در محور هورالهویزه بود به نحوی که دشمن را به این باور قطعی رسانده بود که عملیات بزرگ و اصلی ما در آن محور خواهد بود و به همین دلیل به برخی گزارش ها مبنی برفعالیت مهندسی نیروهای خودی در جزیرۀ آبادان بی اعتنا بود و موجب غافلگیری او گردید.
نتایج این عملیات به شرح زیر است:
1-آزادسازی حدود 600 کیلومتر مربع از اراضی منطقه عملیات
2- تصرف شهر فاو و تأسیسات نفتی و بندری آن
1- تصرف سه پایگاه موشکی ساحل به دریا
2- انسداد راه ورود کشتی های عراق به خلیج فارس
3- تسلط بر اروند رود
4- تأمین خورعبدالله
5- تأمین شمال خلیج فارس و ایجاد امکان تردد امن کشتی ها به بندر امام خمینی(ره)
6- تهدید بندر ام القصر
7-هم مرزی با کویت به عنوان عضوی از شورای همکاری خلیج فارس که در پشتیبانی از عراق اقدام می کرد
• نویسنده: سرتیپ پاسدار یعقوب زهدی
جانشین فرماندهی توپخانه سپاه در عملیات والفجر8

/انتهای پیام/

: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.