نگاه دینی فیلمساز به جامعه باعث تولید آثار دینی میشود
وی افزود: اگر فیلمساز به جامعه و اطراف خودش از منظر دینی نگاه كند، به سراغ هر موضوعی كه برود همان منظر دینی در آن ظهور خواهد كرد. یعنی اگر به سراغ مسائل اجتماعی هم برود میاندیشد كه من به عنوان مسلمان وظیفهام در مقابل جامعه چیست و چه كمكی برای رفع مشكلات میتوانم انجام دهم. من اگر جامعه اسلامی پاك میخواهم هر مشكل و هر تضادی كه با این جامعه پاك وجود دارد را باید حل بكنم. اینجاست كه منظر فیلمساز مهم میشود و آن آموزههایی كه در فیلمسازی فرا گرفته نقشآفرین میشود.
غفوری در پاسخ به این سوال كه اگر فیلم بر پایه نگرش، نگاه و منظر فیلمساز ساخته میشود، آیا نیازی به حضور كارشناس دینی در فیلمهای دینی وجود دارد یا نه، خاطرنشان كرد: فیلم دینی به این معنی نیست كه باید كارشناس دینی در مقابل دوربین قرار بگیرد و درباره آن موضوع صحبت بكند. در بسیاری از فیلمها كارشناس را نمیبینیم بلكه این كارگردان است كه در پژوهش فیلم و شكل دادن به موضوعی كه میخواهد به آن ورود پیدا كند، از نظرات كارشناس بهره میبرد. نقش كارشناس، مشاوره و جهت دادن به فكر كارگردان است. در واقع این تسلط كارگردان است كه از آنچه كارشناس در اختیار او قرار میدهد بهره ببرد و درنهایت خودش به فیلم فرم و شكل بدهد.
وی ادامه داد: باید دقت داشت آنچه كارشناس و عالم دینی میگوید تاریخ و اتفاقات تاریخی است. اینكه فیلمنامهنویس چگونه این محتوا و مطلب را تبدیل به درام و قصه بكند و آن مستند را در قالب یك قصه بیان كند، تبحر و توانمندی فیلمنامهنویس است.
مدیر شبكه مستند سیما در خصوص چگونگی روایت در یك مستند روایی و پرهیز از كلیشه محوری نیز خاطرنشان كرد: اساسا در روایتهای تاریخی، صرف بیان و نقل آن موضوع اهمیت چندانی ندارد. مهم این است كه ما چگونه این موضوع تاریخی را تبدیل به قصه بكنیم. چون برای مخاطب آنچه جذاب است قصهگویی است. مخاطب از سینما و فیلم توقع قصهگویی دارد و اگر قصه گویی درست درنیاید مخاطب آن ارتباط لازم را برقرار نمیكند. در سینمای مستند هم همینطور است. كارگردان باید محتوا را تبدیل به قصه بكند.
غفوری كه كارگردانی مستندهای موفق «عراق، سرزمین جنگها»، «آخرین فرزندان سومالی» و «كشمیر، بهشت فراموش شده» را در كارنامه خود دارد، كارگردان را محوریترین شخص در چگونگی ارائه مفاهیم دینی در یك فیلم مستند معرفی كرد و افزود: بخش زیادی از یك مستند به عملكرد كارگردان برمیگردد. در سینمای مستند نمیتوان فیلمنامه را از قبل نوشت. بسیاری از نكتهها به صحنه موكول میشود و در آن لحظه كارگردان باید بیندیشد كه در صحنه چه باید بكند و تصمیم بگیرد كه واكنشاش نسبت به كنش سوژهاش چه میتواند باشد.
عضو هیئت انتخاب نهمین جشنواره فیلم كوتاه «رویش» در خصوص ورود نگاههای جدید فیلمسازان جوان به حوزه سینمای دینی گفت: قطعا اینكه نگاههای نو و جذاب را وارد عرصه سینمای مستند بكنیم امر مثبتی است ولی اگر این فرم و ساختار جدید توأم با یك درایت و آگاهی نباشد همین نقطه مثبت میتواند به نقطه چالش زا و خطرناك تبدیل شود. بنابراین فیلمسازی كه میخواهد در این حوزه فعالیت كند اولا خودش باید به یك آگاهی و پختگی در موضوعی كه به آن میپردازد رسیده باشد و دوما حتما از نظرات كارشناسان آن حوزه به عنوان مشاور و راهنما استفاده كند تا از موضوع منحرف نشود.
وی در ارتباط با فعالیتهای جشنواره رویش در ایجاد فضای گفتمان سینمای دینی برای بروز و ظهور خلاقیت سینمایی در ارائه مفاهیم دینی گفت: نفس خلاقیت به خرج دادن چیز بدی نیست؛ به شرطی كه خلاقیت و ورود به برخی حیطهها توأم با پختگی، شناخت، آگاهی و استفاده از با تجربهها و كارشناسان این حوزه باشد. البته این فقط مربوط به مستند دینی نیست بلكه راجع به هر مستندی دارای اهمیت است.
غفوری درخصوص مواجهه فیلمسازان جوان با خطوط قرمز در پرداختن به مفاهیم دینی و نمایش برخی مسائل تاكید كرد: در بعضی مسائل ما خودمان برای خودمان خط قرمز قرار میدهیم. چون من به عنوان یك فیلمساز یا یك كارشناس تسلط بر موضوع ندارم و چون نمیتوانم موضوع را آنطور كه شایسته است پرداخت كنم و با بیان سینمایی به تصویر بكشم، میگویم این خط قرمز است. هر موضوعی را میتوان با یك پژوهش درست و استفاده از نظر صاحبنظران آن عرصه به درستی به تصویر كشید. گاهی حتی برای یك موضوع اجتماعی ممكن است به سه كارشناس نیاز باشد. یك كارشناس اجتماعی یك كارشناس دینی و یك كارشناس روانشناسی كه فیلمساز از فرایند و برایند نظر این كارشناسان به یك نگاه نو و درست برسد. در واقع امر دین امری مجرد از فضای جامعه نیست كه پرداختن به آن مشكل باشد.
مدیر شبكه مستند سیما در پایان تاكید كرد: من معتقدم دین جوهره زندگی ماست و باید در تمام شوون زندگی ساری و جاری باشد. یعنی باید بتوانیم به موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و حتی تحولات جهانی از منظر دینی نگاه كنیم. دین جدا از حیات روزانه ما نیست. انسان مسلمان در تمام شؤون زندگیاش باید دینی زندگی كند. فیلمساز مسلمان باید نماز خواندن، مسجد رفتن، روزه گرفتن و حج رفتن را ترویج كند و محور قرار بدهد و در كنار آن باید در كسب و معاش هم دین را نمایش بدهد. باید در تعامل با جامعه خودش هم دین را تعریف كند.