کشف بخشی از سازه‌های آبی زیرزمینی در شهر تاریخی اصفهان

به گزارش گروه جامعه ،فریدون الهیاری از بازدید خود از آخرین تحولات در محور معبر جدید کشف‌شده در مسجد تاریخی امام اصفهان خبر داد و گفت:  اصفهان ازنظر جغرافیائی در دشت زاینده‌رود قرارگرفته است و در پیرامون شهر اصفهان کوه‌های بلند چندانی وجود ندارد، با این وصف با توجه به کمی بارش باران در این محدوده، از زمان‌های گذشته تاکنون این جلگه وابستگی بسیار زیادی به آب رودخانه زاینده‌رود داشته است.

الهیاری افزود: با توجه  به اینکه اصفهان از زمان‌های قدیم به‌صورت باغ شهر طراحی‌شده بود و با عنایت به کمی بارش‌های جوی در این جلگه، مردمان این شهر تاریخی همواره از زاینده‌رود برای رفع نیازهای آبی خود استفاده می‌کردند، به همین دلیل شبکه گسترده‌ای از نهرهایی که از بخشهای مختلف زاینده‌رود منشعب می‌شدند در پهنه دشت اصفهان وجود داشته که معروف‌ترین آن مادی نیاصرم است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان در ادامه سخنانش درباره تاریخچه این نهرها گفت: سوابق و اسناد تاریخی نشان می‌دهد که قدمت این شهرها به دوران حکومت شاهان آریایی تبار (ماد) می‌رسد، لذا این نهرها در گویش محلی اصفهان با لفظ (مادی) خوانده می‌شود که محققین معتقدند این نام برگرفته‌شده از نام قوم (ماد) از اولین اقوام آریایی تبار ایرانی است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: بدون شک کشف چندین آبراهه زیرزمینی هدایت آب به‌ویژه در قلب بافت تاریخی اصفهان، همچون کشف دو آبراهه روباز و سرپوشیده در مرکز میدان امام حسین (دروازه دولت) و همچنین کشف آبراهه هادی در میدان امام علی (ع) (عتیق) و سپس کشف این معبر منحصربه‌فرد در مسجد امام و همچنین آبراهه‌های هدایت آب در تفرجگاه عظیم چهارباغ، این ایده را در ذهن باستان شناسان تقویت می‌کند که به‌احتمال بسیار زیاد در ادوار پیش از صفوی یعنی حداقل از سده پنجم هجری قمری به بعد و سپس در عصر صفوی در سده یازدهم هجری قمری شبکه‌ای پیچیده و عظیم از سازه آبی ویژه هدایت آب به‌صورت زیرزمینی در بخش‌های مختلف شهر اصفهان برای انتقال آب شرب یا دفع آب‌های سطحی و مواردی ازاین‌دست ایجادشده بود که در هماهنگی کامل با شبکه آب‌رسانی درروی زمین (مادی‌ها) قرار داشت. با این وصف با تفکر جدیدی مواجه هستیم که در صورت اثبات آن رهیافت‌های جدیدی از تاریخ معماری و شهرسازی اصفهان به‌عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان را که ناشی از تفکر والای نیاکان بوده است را می‌تواند به ما نشان دهد.

الهیاری همچنین اظهار داشت: هم‌اینک مسیری در حدود 200 متر از این آبراهه کشف‌شده است و این در حالی است که در فاصله اندک از این سازه آبی زیرزمینی، نهری بزرگی در داخل میدان امام قرار داشت که آب را از طریق باغ‌های پیرامون کاخ چهلستون به میدان امام و سپس به محور شرق اصفهان درروی زمین هدایت می‌کرد، با این وصف بعید نیست با شبکه‌ای عظیم و پیچیده از سازه های آبی زیرزمینی در شهر اصفهان مواجه باشیم که احتمالاً آب شرب مردم را به بخشهای مختلف شهر انتقال می‌داده است و یا اینکه آب‌های سطحی را جمع‌آوری و از طریق این شبکه زیرزمینی درعین‌حال که سفره‌های آب زیرزمینی شهر تغذیه می‌شد، آب مازاد به‌صورت منظم به رودخانه انتقال می‌یافت.

وی در پایان گفت: طرح مرمت و درعین‌حال ادامه کاوش این آبراهه در دستور کار اداره میراث فرهنگی استان اصفهان قرارگرفته است.

انتهای پیام/