احصای قوانین موثر در بروز خشکسالی/ استفاده از ظرفیت‌های استانی در اجرای «پروژه بین المللی منارید»/ پدیده حاشیه نشینی با اجرای این پروژه مدیریت می‌شود

علیرضا ساوری مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی در رابطه با اجرای پروژه بین المللی منارید  MENARID به منظور تقویت و انسجام سازمانی در راستای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی اظهار کرد: فرسایش زمین و بیابان زدائی از جمله مشکلات زیست محیطی است که مورد توجه مذاکره کنندگان در مجامع بین المللی بوده و در اجلاس سران زمین در سال 1992 نیز مورد توجه بوده است.

وی گفت: در این زمینه به تدریج در مجامع بین المللی مذاکراتی آغاز شد که منجر به تدوین کنوانسیون مقابله با بیابان زدائی در ژوئن 1994 شد. مفاد این کنوانسیون در دسامبر1996 برای کلیه دولت‌های طرف کنوانسیون لازم الاجرا شد و در حال حاضر 193 کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران متعهد به اجرای آن هستند.

این مقام مسئول اظهار کرد: پس از عضویت جمهوری اسلامی ایران، مرجع ملی مقابله با بیابان زایی و کمیته ملی بیابان زدایی ایران، برنامه اقدام ملی بیابان زدایی و کاهش اثرات خشکسالی در ایران را تدوین کرد، لکن این برنامه در اجرا و تحقق اهداف مدون در آن توفیق چندانی به دست نیاورد.
مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه تصریح کرد: پس از شناخت مشکلات و موانع اجرایی این برنامه و همچنین لزوم تمرین مدیریت جامع و هماهنگ، پروژه بین المللی «تقویت و انسجام سازمانی در راستای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی (MENARID) » با مشارکت تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF)، برنامه توسعه ملل متحد در ایران (UNDP) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداریی کشور به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت.

ساوری ادامه داد: اجلاس سازمان ملل متحد در زمینه محیط زیست و توسعه پایدار (UNCED) که بزرگترین و معتبرترین گردهمایی سازمان ملل متحد است، با عناوینی همچون "اجلاس ریو"، "کنفرانس ریو" و "اجلاس زمین" شناخته می‌شود. این اجلاس در سال 1992 در شهر Rio de Janeiro برزیل آغاز به کار کرده است و در آن نمایندگانی از 172 کشور دنیا و 2هزار و 400 نفر از گروه‌های غیر دولتی (NGO) شرکت کردند.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در سال 1375 با تصویب مجلس شورای اسلامی رسماً به عضویت این کنوانسیون درآمده است و تعهدات ناشی از این عضویت را در راستای پیشگیری و جلوگیری از تخریب سرزمین پذیرفته است.

این مقام مسئول عنوان کرد: پروژه بین المللی منارید(MENARID) در چارچوب برنامه توسعه پایدار و یکپارچه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در هفت کشور اردن، الجزایر، ایران، تونس، مراکش، مصر و یمن اجرا می‌شود. این پروژه در ایران، با مشارکت تسهیلات جهانی محیط زیست(GEF)، برنامه توسعه ملل متحد(UNDP) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به‌عنوان نماینده دولت از شهریور 1390 آغاز شده است.

مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه گفت: هدف نهايي پروژه، توسعه مديريت یکپارچه منابع طبيعي تجديد شونده با توجه به سازگاري با شرايط اقليمي و منافع محیط زیست جهانی است، همچنین پروژه در پی آن است که از ظرفیت زیست‌بوم‌ها در جهت تامین معاش مردم محلی حفاظت کند. لذا پروژه مناريد به‌منظور تحقق اين هدف، با سایر پروژه‌های کشور تحت یک چتر حمایتی همکاری و مشارکت فعالانه دارد.

ساوری بیان کرد: این پروژه در ایران در سه حوزه آبخیزداری شامل زیست بوم مرتع، جنگل، اراضی آبی و دیم در مناطق خشک و نیمه خشک و نیمه مرطوب در مساحتی بالغ بر49 هزار و 230 هکتار اجرا می‌شود.

وی درباره اهداف این پروژه بین المللی گفت: هدف اصلی پروژه، رفع خلاءها و موانع قانونی موجود جهت مدیریت یکپارچه منابع طبیعی از طریق توسعه و تقویت هماهنگی، ظرفیت سازمانی و اشتراک دانش و نیز به نمایش گذاردن شیوه های موفق و پایدار مدیریت آب و اراضی و تعمیم آنها به سطوح بالاتر است.

این مقام مسئول به مناطق الگویی پروژه منارید و زمینه های کاری آن اشاره کرد و گفت: پروژه منارید، یکی از پروژه‌های بزرگ مقیاس GEF در ایران، در چهار حوزه آبخیز مختلف شامل زیست بوم مرتع، جنگل، اراضی آبی و دیم در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب در سه استان سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و یزد و همچنین دو استان سمنان و تهران، عرصه‌های الگویی پروژه مدیریت پایدار منابع آب و خاک (حبله رود)، اجرا می‌شود.

مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه  به عرصه‌های اجرایی منارید در ایران اشاره کرد و گفت: حوزه آبخیز کارون بزرگ، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و یزد هستند.

وی درباره حوزه‌های مشترک پروژه بین المللی منارید با کارگروه مرکزی پیش بینی و پیشگیری از گسترش مناطق ناکارآمد جدید عنوان کرد: مسئولین هر دو حوزه کاری بر ضرورت تقدم امر پیشگیری بر مقابله اتفاق نظر دارند و گسترش پدیده حاشیه نشینی در کشور را مناسب و زیبنده نظام اسلامی نمی‌دانند. همچنین خشکسالی و از بین بردن مراتع و منابع و نیز تصرف و تخریب اراضی در تشدید آسیب گسترش بافت‌های ناکارآمد و ایجاد مناطق جدید حاشیه نشین سهم و ضریب زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.

ساوری ادامه داد: با اجرای هرچه بهتر پروژه منارید در استان‌های هدف و بازگشت مهاجرین به موطن اصلی خود (مهاجرت معکوس) می‌توان از جمعیت حاشیه نشین کشور کاست.

این مقام مسئول به نمونه‌های موفق در اجرای پروژه منارید اشاره کرد و گفت: موارد موفق اجرای پروژه منارید از جمله احیای روستای کمکوئیه در استان یزد، منطقه پیله وار در کرمانشاه و پروژه احیای حبله رود، نشان از این دارد که با همکاری و هماهنگی مسئولین و دستگاه‌های زیربط می‌توان پدیده حاشیه نشینی را به عنوان یکی از آسیب‌های کلان کشور مدیریت کرد.

وی درباره حوزه‌های مشترک پروژه بین المللی منارید با کارگروه مرکزی پیش بینی و پیشگیری از گسترش مناطق ناکارآمد جدید ادامه داد: در مواردی که اجرای طرح‌های پروژه بین المللی منارید در استان‌های هدف با موفقیت همراه بوده است، دادگستری استان‌ها و نیز دادستان مراکز استان نقش بی بدیلی را ایفا کرده‌اند.

مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه اظهار کرد: باید از ظرفیت کارگروه‌های استانی پیش بینی و پیشگیری از گسترش بافت‌های ناکارآمد در جهت اجرای هرچه بهتر برنامه‌های مصوب پروژه بین المللی منارید استفاده بهینه صورت پذیرد و آن دسته از قوانین و مقررات که در بروز آسیب‌های مرتبط با خشکسالی و از بین رفتن مراتع و منابع کشور دخیل موثر بوده اند، احصا  شده و تدابیر و تمهیدات لازم در خصوص اصلاح آن‌ها صورت پذیرد.