تشریح دخل و خرج درآمد موقوفات

به گزارش گروه سیاسی به نقل از خانه ملت؛ حجت الاسلام علی محمدی؛ نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه امروز (یکشنبه 11 مهرماه) با حضور در جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس گزارشی از فعالیت‌های سازمان متبوعش ارائه و به پرسش‌های نمایندگان کمیسیون فرهنگی در این خصوص پاسخ داد.

بنابراین گزارش حجت الاسلام محمدی در این نشست با بیان اینکه سازمان اوقاف در سه زمینه امامزادگان، مسائل مرتبط با قران کریم و موقوفات مسئولیت دارد به تشریح هر یک از این مسئولیت‌ها پرداخت وگفت: موقوفات به دو دسته دارای تولیت و بدون تولیت تقسیم می‌شوند که اداره اوقاف مسئولیت موقوفات بدون تولیت را در اختیار دارد و درحال حاضر بیش از 8هزار متولی و وارث برای موقوفات موجود وجود دارد، همچنین برگزاری مسابقات قرآنی در سطح کشوری و بین‌المللی از دیگر وظایف ما محسوب می‌شود.  

نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه ادامه داد: حدود 170هزار موقوفه در سراسر کشور وجود دارد که تنها حدود 6 درصد از آن‌ها حق سرقفلی دارند، مثلا ممکن است شنیده باشید بازار شیراز و چندین بازار دیگر وقف است اما باید بدانید سرقفلی آن‌ها وگذار شده است.

وی با بیان اینکه هنوز برای 50 درصد از موقوفات کشور سند رسمی مالکیت اخذ نشده است، افزود: از سال 88  تاکنون به اندازه 70 سال یعنی از سال 1310 سند مالکیت رسمی اخذ شده است اما با این وجود هنوز 50 درصد از موقوفات کشور سند ندارند.

محمدی همچنین افزود: از سال 92 تمامی وقف نامه‌ها از سراسر کشور جمع‌آوری و در یک سامانه تمرکز اسکن شده‌اند، درواقع حدود 37 هزار وقف‌نامه در مرکز اسناد وجود دارد، ضمن آنکه برای اداره اوقاف در سراسر کشور سامانه ای ایجاد کرده‌ایم که به صورت خودکار درآمد موقوفات را تقسیم می‌کند لذا کسی نمی‌توان در درآمدها دخل و تصرف داشته باشد.

نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه با بیان اینکه در گذشته حساب موقوفات و امام‌زاده‌ها یکی بود اما از سال 90 حساب‌ها از پراکندگی خارج و سامانه‌ای متمرکز ایجاد شده است، افزود:  درآمد هر یک امامزاده ها و موقوفات در شهر خودشان هزینه می‌شود، ضمن آنکه حدود 170 میلیون داده اطلاعاتی در سامانه ثبت و تمامی  وقف نامه‌ها شناسایی و نیات واقفان نیز در سامانه ثبت شده است.

وی با بیان اینکه 50 درصد موقوفات دارای درآمد و 50 درصد باقی مانده فاقد درآمد هستند، اضافه کرد: برای 50 درصد از موقوفات فاقد درآمد هیچ سندی اخذ نشده است چراکه دریافت سند بار مالی دارد، ضمن آنکه بخشی از درآمدهای اوقاف صرف فقرا،  حوزه علمیه، بیماران و ... می شود، همچنین حدود 18 هزار دانش‌آموز نیازمند در ابتدای سال تحصیلی مورد کمک اوقاف قرار گرفتند.

محمدی با بیان اینکه امروز حدود 770 نوع نیت وقف ثبت شده است، گفت: بیش از 8 هزار امام‌زاده در سراسر کشور وجود داد که تعداد بسیاری از آن‌ها امام زاده نیستند، بسیاری از این بقعه‌ها متعلق به شخصیت‌ها و عالمانی است که برای مردم محترم و عزیز بوده‌اند مانند بقعه شیخ صدوق در شهرری.  

نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه با بیان اینکه درآمد موقوفات متفاوت است، افزود: برخی از موقوفات سالانه شاید یک میلیون و برخی چندین میلیارد تومان درآمد دارند، همچنین در طول سال بیش از 8هزار مبلغ برای امامزادگان مناطق مختلف و محروم فرستاده می‌شود.

وی ادامه داد: اگر هیات امنای هر امامزاده برای دریافت هدایا حساب مالی خارج از سامانه داشته باشد تخلف کرده و با آن‌ها برخورد خواهد شد، تمام غبارروبی ها نیز در قالب همین سامانه انجام و ما آمار غبارروبی ها را در طول سال در سامانه ثبت می کنیم و حتی کمک های غیرنقدی نیز دقیقا ثبت می شود.

محمدی با بیان اینکه امامزاده‌ها و بقعه های متبرک در شهرهای مختلف به شکل هیأت امنایی اداره می شوند، گفت: حدود 20 هزار نفر عضو در هیأت امنا برای اداره امامزاده ها و 30 هزار خادم افتخاری مشغول به کار هستند ضمن آنکه در گذشته 36 هزار نفر در مسابقات قرآنی تحت پوشش اوقاف شرکت می‌کردند اما اکنون این تعداد به یک میلیون و 40 هزار نفر رسیده است ، همچینن30 دانشگاه در سطح کشور با بیش از 5 هزار دانشجو تحت پوشش سازمان اوقاف و امور خیریه هستند.

نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه در ادامه تاکید کرد: نظم  و انضباط مالی سازمان اوقاف در حال حاضر قابل تامل بوده و می توان گفت در شفاف ترین و منظم ترین دوران به سر می برد.

وی با بیان اینکه اداره اوقاف سعی داشته اختلاف بین خود و برخی از دستگاه ها را با تفاهم نامه برطرف سازد، اضافه کرد: تفاهم نامه هایی با سازمان منابع طبیعی و سازمان میراث فرهنگی و گرشگری در این خصوص بسته ایم.

محمدی با بیان اینکه متاسفانه با مقوفاتی روبرو هستیم که شاید بیش از 70 سال اجاره‌ای بابت آنها پرداخت نشده است، گفت: اگرچه تعداد کثیری از این موقوفات را پس گرفته‌ایم اما گاهی شهرداری‌ها، نهادهای مردمی و دولتی در موقوفات دخل و تصرف تاسف برانگیز داشته‌اند.

بنابراین گزارش در ادامه این نشست نمایندگان کمیسیون فرهنگی سوالات و موضوعاتی را درخصوص عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه مطرح کردند.

احد آزادیخواه سخنگوی کمیسیون با تاکید بر اینکه نمایندگان اوقاف در استان‌ها باید محور و وحدت داشته باشند، گفت: معتقدم برخی از نیات واقفان باید به روزرسانی شود چرا که دیگر کاربرد ندارند ضمن آنکه توجه به اقتصاد فرهنگی و سرمایه گذاری در شهرها توسط سازمان اوقاف با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری اهمیت فراوان دارد.

همچنین محمدعلی وکیلی با بیان اینکه سالهاست اهالی برخی شهرها گرفتار سایه سنگین اوقاف هستند، گفت: همچنان تضادی بین حق زندگان و حق مردگان در کشور ما وجود دارد و باید پرسید کدام بر آن یک محق است؟ لذا معتقدم باید کاری کرد که حقوق زنده‌ها گرفتار وصیت مرده ها نشود.

نماینده مردم تهران در ادامه انتقاد کرد: اجاره وقف کمتر از مقدار و قیمت روز بی عدالتی در نحوه استفاده از آن محسوب می شود لذا باید در نحوه اجاره املاک وقفی دقت و تامل کرد.

وی با بیان اینکه عملکرد بنیاد توسعه موقوفات به عنوان یکی از بنیادهای سرمایه گذار شبهه دار بود، گفت: عملکرد این بنیاد در گذشته با سازوکار اوقاف همخوانی نداشت و بسیار شبهه زا بود بنابراین خوب است اطلاعاتی در این خصوص ارائه شود.

همچنین احمد سالک نایب رئیس کمیسیون فرهنگی به تاکیدات مقام معظم رهبری درخصوص وظایف سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: حفاظت و حراست از موقوفات، انجام عمران و آبادی، ترویج فرهنگ وقف، توجه به امامزادگان به عنوان ثروت معنوی و ... از جمله موضوعات مورد تاکید رهبری درخصوص اوقاف است.

نماینده مردم اصفهان ادامه داد: مردم به امامزاده‌ها هدیه می‌دهند که آن هدیه خرج امامزاده محل‌شان شود اما از آنجایی که پول‌ها در تهران متمرکز می‌شود مبلغی عاید امامزاده‌های محلی نمی‌شود و نمی‌توانند در آنها رشد فرهنگی را رغم زد.

بنابراین گزارش علیرضا ابراهیمی دیگر نماینده کمیسیون فرهنگی نسبت به وجود قدمگاه‌های امام حسین(ع)و حضرت عباس(ع) در ایران انتقاد کرد و گفت: فرهنگ‌سازی برای آگاهی مردم از عدم حضور این بزرگان در ایران وظیفه سازمان اوقاف و امور خیریه است.

همچنین محمداسماعیل سعیدی بیان کرد: تکلیف برخی از موقوفات مانند موقوفات قائم مقام فراهانی همچنان مشخص نیست و کسی هم به دنبال احیای این دارایی ها نمی رود ضمن آنکه معتقدم توزیع اعتبارات باید با عدالت و دقت بیشتری انجام شود.

سیاوشی شاه عنایتی: اوقاف می تواند از این بناهای تاریخی مشترک درآمدزایی کند

همچنین طیبه سیاوشی شاه عنایتی با انتقاد از اینکه بافت و معماری تاریخی و اصیل امام‌زاده ها طی مرمت و توسعه رعایت نمی شود، گفت: اوقاف می تواند از این بناهای تاریخی مشترک ضمن نگهداری درآمدزایی نیز داشته باشد چراکه به عنوان مثال پشت موقوفات حرم شاه عبدالعظیم کاروانسرایی است که می توان آن را کاربردی کرد.

بنابراین گزارش حجت الاسلام محمدی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در پاسخ به سوالات و مسائل مطرح شده از سوی نمایندگان کمیسیون فرهنگی گفت: بنا داریم شرعا و قانونا از حق واقفان دفاع کنیم ضمن آنکه بازنگری بر نیات واقفین را نیز مدنظر داریم.

نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه با بیان اینکه انتقاد ضعف اطلاع‌رسانی درخصوص وقف به مردم به سازمان وارد است، گفت: سرمایه گذاری فرهنگی و اقتصادی را در کشور در برنامه‌های داریم.

وی درخصوص خواسته نمایندگان مبنی بر مدارا با مردم و جدیت با اداره جات، گفت: ما مردم را به دو دسته تقسیم می کنیم، ابتدا افرادی که بضاعت مالی نداشته که اوقاف نهایت مدارا با را آنها دارد و دوم مردمی که به واقع وضع مالی خوبی دارند و باید با جدیت با آنها برخورد شود و به یقین رفتار ما با اداره جات جدی و طبق قانون است.

محمدی با تاکید بر اینکه باید بررسی شود چرا وقف مانند گذشته برای مردم اهمیت نداشته و در مقابل آن دافعه دارند، هرچند در این زمینه خلاء قانونی وجود دارد، اضافه کرد: بنیاد توسعه موقوفات داستان مفصلی دارد اما با این وجود فعالیت آن از گذشته شفاف‌تر شده است.

وی با بیان اینکه با میراث فرهنگی به منظور حفظ شمایل تاریخی امامزاده ها تفاهم نامه نوشته اما متاسفانه آنها تاکنون هیچگونه همکاری نداشته‌اند، گفت: حدود 700 تا 900 امامزاده و بقعه میراثی در کشور وجود دارد اما میراث فرهنگی هنوز پای کار نیامده است لذا اوقاف خود به تنهایی مرمت و بازسازی آنها را به گردن گرفته است.

نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه همچنین با بیان اینکه بسیاری از قدمگاه‌های مرتبط با امام حسین و حضرت عباس(ع) را در شهرهای مختلف تعطیل شده است، گفت: حذف کامل این قدمگاه ها نیاز به فرهنگسازی و آموزش مردم دارد ضمن آنکه من نیز معتقدم هیأت امناهای امامزاده‌ها باید چابک شوند و این را یکی از گرفتاری های سازمان اوقاف می‌دانم.

نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه گفت: پرونده موقوفات قائم مقام فراهانی در دادگاه مطرح است اما برای اینکه ثابت کنیم این موقوفات ملی هستند نیاز به کمک داریم.