سابقه چندهزار ساله انرژی پاک در ایران باستان/کاوش باستان شناسان در "تپه دشت" ادامه دارد

به گزارش گروه فضای مجازی به نقل از تسنیم، "تپه دشت" از محوطه‌های کارگاهی اقماری شهر سوخته در سه کیلومتری جنوب این شهر باستانی قرار گرفته که آثار به‌جامانده از آن نقش مهمی در فعالیت‌های صنعتی شهر سوخته به ویژه صنعت سفال و ظروف سفالی داشته است.

ظروفی که حتی باستان‌شناسان را به این فکر فرود برده که ممکن است نخستین جام انیمیشن دنیا با قدمت پنج هزار سال در آن تولید شده باشد، اما تاکنون شواهد قوی برای اثبات آن کشف نکرده‌اند.

باستان‌شناسان در این محوطه باستانی دست‌آوردهای حیرت‌انگیزی داشته‌اند که تولید انرژی پاک در پنج هزار سال قبل از جمله آنها است.

اینکه آیا سفالگران شهرسوخته از "زیست‌گاز" به عنوان یک منبع تجدیدپذیر انرژی استفاده می‌کردند یا خیر را پژوهش‌های باستان‌شناسان مشخص می‌کند، اما سفالگران شهر سوخته در هزاران سال قبل برای پخت سفال در تپه دشت از فضولات گاو به عنوان سوخت کوره‌های خود استفاده کردند که بین 800 تا هزار و 100 درجه سانتی‌گراد حرارت تولید می‌کرده است و جالب توجه است که این حرارت هیچ آلودگی زیستی ایجاد نکرده و به نوعی سوخت پاک به حساب می‌آید.

نتایج بررسی این سوخت نشان داده که هر چه فضولات حیوان ریزتر باشد، حرارت بیشتری تولید می‌کند، فضولات شتر و گوسفند که هرکدام تغذیه‌ای نسبتاً متفاوتی باهم دارند، به‌مراتب از فضولات گاو کوچک‌تر بوده و در کوره‌ها حرارت بیشتری تولید می‌کرده‌اند.

ایرانیان باستان این فرآیند را براساس علم و دانش اکتسابی اجرا کرده‌اند، یعنی براساس یک فرآیند و دست آورد علمی از آن بهره برده‌اند.

آنها در ساخت همین کوره‌ها از پارامترهای اقلیمی منطقه استفاده کرده و از باد به‌عنوان یک عنصر پرانرژی در افزایش توان تولید انرژی حرارتی بهره گرفته‌اند. به زبان ساده‌تر کوره‌های پخت سفال را در سمت وزش باد غالب منطقه ساخته‌اند تا باد راندمان تولید انرژی را افزایش دهد.

کشف پیکرک یا مجسمه کوچک از یک مرد با اندام فوقانی زیبا، برجسته و شبیه به بدن‌سازان امروزی از دیگر یافته‌های جالب این تپه باستانی است. این مجسمه می‌تواند گویای رواج ورزش زیبایی‌اندام در بین ایرانیان باستان باشد، اما تاکنون اطلاعات بیشتری در این باره منتشر نشده است.

در بین یافته‌های این محوطه باستانی، کشف نخستین اثر انگشت مردم شهر سوخته با قدمت پنج هزار سال از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که با وجود این آثار انگشت آنها می‌توانند به برخی ابهامات شهر سوخته پاسخ دهند.

اثرهای انگشت که ظاهری طبیعی و واضح دارند مربوط به سفالگران کارگاه تپه دشت است که در حین شکل دادن به سفال‌ها، اضافه‌های گل‌ را جدا کرده و دور انداخته‌اند، این اضافه‌ها توسط باستان‌شناسان کشف شده و کمک زیادی برای تعیین سن و جنسیت افراد شاغل در کارگاه‌ها می‌کند.

اثرهای انگشت در زمستان سال 93 کشف شده و هنوز اطلاعات بیشتری از مطالعات تکمیلی راجع به آنها رسانه‌ای نشده است.

گفته می‌شود محوطه 6 هکتاری تپه دشت قبل از انقلاب توسط پروفسور "ماریتسیوتوزی" باستان‌شناس اروپایی شناسایی‌ و تاکنون سه بار توسط "مهدی مرتضوی" و گروه باستان‌شناسی وی کاوش شده و پیکرک‌های خام و پخته انسانی و گاو سیستانی، بقایای گیاهی، ظرف سفالی خام و پخته، غذاهای کپک زده، ابزارهای سنگی، پارچه‌هایی با بافت گیاهی و حیوانی، اثرانگشت، شواهد تولید انرژی پاک، مهرهای برنزی با نقوش مختلف و متفاوت در آن کشف‌شده است.

مرتضوی سرپرست گروه کاوش این محوطه تاریخی وعده داده که اگر  حمایت مالی از کاوش در «تپه دشت» انجام شود، ظرف 10 سال آن را در فهرست آثار یونسکو به ثبت برساند. در واقع وی ظرفیت‌های باستانی این مجموعه را در سطح بالایی می‌داند.

اگرچه شرایط برای بازدید عمومی از این محوطه تاریخی فراهم نشده، اما اشیاء کشف شده از این مکان در موزه‌های محلی استان سیستان و بلوچستان در معرض دید عمومی قرارگرفته است.