راهکار خروج قرآن از مهجوریت از نگاه حجت‌الاسلام حشمتی

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از روابط عمومی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حشمتی، معاون قرآنی وزیر ارشاد طی یادداشتی به توجه ویژه اندیشمندان و فرهیختگان جامعه به تدبر و فهم در قرآن پرداخته و در ادامه نیز راهکار خروج قرآن از مهجوریت در جامعه را مطرح کرده است.

استقبال کم نظیر مردم و جامعه قرآنی از موضوع بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم(رمضان سال ١٣٩٥) موجب شد تا به این موضوع اصولی‌تر بپردازیم. راهبرد اصلی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سال ١٣٩٥ «نهضت فهم قرآن» تعیین شده است که بر اساس این راهبرد، شعار نمایشگاه «به سوی فهم قرآن» انتخاب شد و جامعه قرآنی، اندیشمندان، مفسران، مترجمان و رسانه‌ها در مدت برپایی نمایشگاه به تبیین این موضوع و ضرورت آن پرداختند.

در نمایشگاه قرآن کریم چندین کمیته به این مبحث ورود پیدا کردند و محققان در چند نشست تخصصی موضوع فهم قرآن را بحث و بررسی کردند. قبل و بعد از نمایشگاه، دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌های مردمی این معاونت، با تشکیل کارگروه تخصصی و با دعوت از صاحب‌نظران، کم و کیف فهم قرآن را بررسی کردند. شخصیت‌هایی که دانش و تجربه آن‌ها در حوزه ترجمه، تفسیر و تدبر است. نظیر آقایان «الهی‌زاده»، «هاشم‌زاده هریسی»، «کوشا»، «اخوت»، «وکیل»، «صفوی»، «میرباقری» و خانم دکتر «عبدالباقی» محورهای جدیدی را در باب فهم قرآن گشودند.

یکی دیگر از این اقدامات، برگزاری پانزدهمین آزمون سراسری قرآن و عترت با محوریت مفاهیم و تدبر سوره مبارکه صف می‌باشد که این حرکت بهانه‌ای است برای فراگیر نمودن و انس بیشتر عموم جامعه با فهم قرآن کریم. راه‌های عملی نهضت فهم قرآن از موضوعاتی بود که در این نشست‌ها به آن پرداخته شد که ان شاالله با انتشار آن جامعه قرآنی و کارشناسان بهره‌مند خواهند شد.

در این یادداشت در نظر داریم وجه دیگری از فهم قرآن را باز کنیم و آن رسالت اندیشمندان در فهم قرآن است.

تدبر و تفکر و تعقل در آیات الهی برای همه آحاد بشر میسر است؛ ولی سهم خردمندان در فهم قرآن بالاتر و برتر است. در حوزه اعتقادی علمای علم کلام می‌توانند برترین استدلال‌های علمی را از زبان قرآن استخراج و سپس برای مخاطبان تبیین کنند و همین طور فقها و علمای حوزه دین با بررسی آیات الاحکام، اصول مهمی را در حوزه علم فقه تدوین و ارائه کنند که عملا حوزه‌های علمیه در طول هزار سال سابقه خود به این مهم پرداخته‌اند. علمای رشته‌های جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، اقتصاد، مدیریت، تاریخ و علوم تربیتی هر یک به فراخور دانش خود از قرآن کریم بهره‌مند می‌شوند. این کتاب الهی قادر است فرضیه‌های محکمی را در این حوزه‌ها ارائه دهد و اثبات کند.

امیرالمومنین(ع) فرمودند: قرآن شفای دردهای جامعه است و این قرآن را مورد خطاب قرار دهید و سوالات خود را از آن بپرسید.

متاسفانه علما و اندیشمندان برای حل معضلات جامعه به ویژه معضلات فرهنگی و اجتماعی به همه نظریه‌ها متوسل می‌شوند؛ ولی کمتر به سراغ آیات محکم الهی می‌روند. درباره اصلاح بین زوجین، روانشناسان نسخه‌های پیچیده‌ای را مطرح می‌کنند در حالی که در سوره مبارکه نساء آیه ٣٥ راه اصلاح بین زوجین به طور مطلوبی بیان شده است؛ اما به ندرت حاضر می‌شوند این آیه را مبنای مصالحه قرار دهند.

اندیشمندان در صف مقدم فهم قرآن هستند. هم باید خود آیات را بفهمند و هم قواعد کلی آن را استخراج و بین مردم منتشر کنند. در حوزه اقتصاد، فراموش کرده‌ایم که خداوند درباره ربا فرمود این کار حرام است و کسی که به امر ربا مبادرت کند در محاربه با خدا به سر می‌برد و درست بر خلاف این قاعده پایه‌های اقتصاد ربوی را در بانک‌ها و بازار رونق دادیم و جامعه را به این بلیه دچار نمودیم.

دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه بایست به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در رشته‌های تخصصی، آیات مرتبط استخراج و بررسی شود و حتی‌الامکان پایان‌نامه‌های تخصصی و تحقیقات و پژوهش‌ها بر مبنای مفاهیم این آیات صورت پذیرد. علما و اندیشمندان صرف نظر از رشته تخصصی، پیشتازان فهم قرآن محسوب می‌شوند و زمانی قرآن از مهجوریت خارج خواهد شد که قرآن کریم و سیره اهل بیت(ع) مبنای برنامه‌ریزی و مدیریت کشور گردد.