نگاهی به "شهر غلغله" مهد تمدن فاخر افغانستان

به گزارش سرویس بین الملل شهر غلغله در منطقه "سعیدآباد" شهر بامیان باستان مقابل مجسمه‌های بودا روی یک تپه قرار گرفته و یکی از 8 مناطق باستانی ولایت بامیان است که اکنون گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را به خود جذب کرده است.
 
این شهر شهیر که اکنون برخی بخش‌های آن با همکاری ایتالیا مرمت‌سازی شده زمانی شهر زیبا، مجلل و باشکوهی بوده که بر اساس اظهارات تاریخ‌نگاران مهد حکمروایی پادشاهان بزرگ بودایی و اسلامی بوده است.
 
شهر غلغله توسط بودایی‌ها ساخته و توسط مسلمانان نگهداری شده و بر اساس گزارش‌ها و هر آن چیزی مسئولان فرهنگی تبیین داشته‌اند با حمله مغول‌های چنگیزی در سال 1221 میلادی ویران شده است.

 
در مورد نامگذاری این شهر به «غلغله» روایت‌های زیادی وجود دارد، برخی‌ تاریخ‌نگاران معتقدند به دلیل تسریع روند ساخت این شهر، تمام کارگران مکلف به حضور در زمان معین در کارهای خود بوده و یک صدا تمام آنها می‌بایستی در وظایف خود حاضر می‌شدند.
 
اما تاریخ‌نگارانی زیادی هستند که نام اصلی این شهر را زر دانسته و معتقدند پس از قتل عام شدن ساکنان آن توسط لشکر چنگیزخان مغول، غوغایی برپا شده و به دلیل این برپایی غوغا و غلغله نام این شهر غلغله گذاشته شده است.

 
به هر صورت، این شهر باستانی و گردشگری روی تپه‌ای با ارتفاع 100 تا 140 متر واقع شده و به دلیل نزدیکی در شهر بامیان هر رهگذری را مجذوب خود می‌کند.
 
شهر غلغله از دور نمای چندانی ندارد، اما هر گردشگری زمانی وارد شهر شود به شگفتی‌های معماری آن پی برده و از متمدن بودن فرهنگ آن زمان ساکنان این منطقه مطلع می‌شود.

دیوارهای منازل و قصر که در بالاترین منطقه این تپه قرار دارد، با عرض حدود یک متر ساخته شده و گنبدهایی زیبا و باشکوهی دارد.
 
بخش‌های از این شهر در چند سال اخیر مرمت شده اما بخش‌های زیادی آن از جمله قصر غلغله مرمت‌سازی نشده که دلیل آن نیز شاید خرابی بیش از حد آن است.
 
مناطق مرمت شده این شهر نشان می‌دهد که بازار ساخت خانه‌های مسکونی در آن زمان به صورت پیشرفته و مجللی بوده، زیرا آثار بجا مانده از این شهر نشان می‌دهد که ساخت این شهر به صورت ماهرانه‌تری نسبت به ساختمان‌سازی‌های این زمان انجام شده است.
 
جالب‌تر از همه، راه پله‌هایی در برخی منازل 2 طبقه‌ای شهر غلغله دیده می‌شود که در کمتر از 2 متر ساخته شده و ساکنان آن را بدون تحمیل هیچگونه زحمتی به ارتفاع 3 متری یا همان طبقه دوم می‌رسند.

در این میان برخی مغاره‌هایی نیز در دامنه‌های این تپه دیده می‌شود که از 2 صورت خارج نبوده و آن اینکه یا مکانی برای نگهداری حیوانات بوده یا به عنوان مراکز نگهداری تسلیحات جنگی استفاده می‌شده است.
 
شهر غلغه در تپه‌ای که ساخته شده اطراف آن را هم‌اکنون کشتزارهایی گندم و سیب‌زمینی تشکیل داده و با توجه به آب فراوان و چشمه‌های جوشان احتمال این وجود دارد که ساکنان شهر غلغله در آن زمان از آب چشمه‌های این تپه استفاده می‌کرده‌اند.
 
اما ساکنان کنونی سعیدآباد بامیان معتقدند که ساکنان اصیل شهر غلغه از رود بامیان که در حدود یک کیلومتری و در جوار بازار بامیان قرار دارد، استفاده می‌کرده‌اند.
 
آنها تأکید دارند که با توجه به مقاومت ساکنان این شهر در برابر لشکر چنگیزخان، مغول‌ها آب این رودخانه را بسته کرده و به این صورت آنها مجبور به پذیرش شکست شده که در نتیجه همه آنها به دست لشکر مغولی چنگیزخان کشته و شهر ویران شده است.
 
بر اساس اعتقاد تاریخ‌نگاران، نوه 12 ساله چنگیزخان در شهر غلغله کشته شده و این فرمانروای مغول‌ها برای انتقام‌گیری تمام شهر را ویران و ساکنان آن را قتل عام کرده است.
 
شهر غلغله از موقعیت استراتژیک و سوق‌الجیشی برخوردار بوده زیرا از یک کیلومتری آن درست بین این شهر و بودای بامیان راه ابریشم که زمانی زبان‌زد عام و خاص بوده می‌گذرد.
 
گفته می‌شود به دلیل همین موقعیت و نزدیکی با مجسمه‌های بودا بوده که ساسانیان، خوارزمشاهیان و غوریان آن را مرکز فرمانروایی خود انتخاب کرده‌‌اند.
 
هم‌اکنون شهر غلغله گردشگران زیاد خارجی و داخلی را به خود جذب کرده و بر اساس اظهارات مسئولان ولایت بامیان درآمد ناشی از حضور گردشگران این شهر و سایر مراکز باستانی بامیان بخشی از پروژه‌های توسعه‌ای آن ولایت را حمایت می‌کند.
 
شهر غلغله، مجسمه‌های بودا، شهر ضحاک، دره اژدر، بند امیر، دره آجر، دره فولادی و شهر بربر مراکز گردشگری بامیان است که بلیت یک روزه آن 60 افغانی بوده و اعتبار این بلیت‌ها نیز یک روزه است.
 
/