بهترین انتخاب برای حضور سرمایه گذاران خارجی بازار سرمایه است

امیر هامونی مدیرعامل شرکت فرا بورس در خصوص ضرورت سرمایه گذار خارجی در بازار سرمایه گفت: خیلی از بنگاه‌ها و شرکت‌ها بعضاً توانستند تکنولوژی خودشان را به روز کنند اما بعضی از صنایع که در ایران با هزینه تمام شده بالا به فعالیت خود ادامه می‌دهند شاید با تغییر خیلی جزئی در فرایند تکنولوژی بتوانند هزینه تمام شده خود را پایین بیاورند و بدین ترتیب بهره‌وری را افزایش بدهند.
 
وی در ادامه افزود: ما از نظر نقدینگی در کشور مشکلی نداریم بلکه مشکل اصلی اینجاست که چطور این نقدینگی وارد بنگاه‌ها شود. اما از آنجایی که سرمایه گذار خارجی از صنعتی که در آن قصد سرمایه گذاری دارد، شناخت کامل دارد بهتر است این تأمین مالی توسط آنها انجام گیرد.
 
مدیر عامل فرا بورس با اشاره به انواع روش‌های سرمایه گذاری خارجی گفت: روش‌های متعددی برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد اما در گام اول اگر بتوانیم ضرورت حضور سرمایه گذار خارجی را برای تأمین مالی از طریق ابزارهای بدهی مالی مثل صکوک ارزی ایجاد کنیم، اقدام مناسبی صورت گرفته است.
 
وی اظهار داشت: هم اکنون خیلی از طرح‌های ما برای واردات ماشین و دانش فنی نیاز به ارز دارند. سرمایه گذار خارجی می‌تواند این ارز را وارد کشور کند و بدین ترتیب صرفه‌های ناشی از مقیاس و نقل و انتقال را کاهش بدهد و به کاهش بهای تمام شده پروژه کمک کند.
 
هامونی با تأکید بر این نکته که بحث دانش فنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، تصریح کرد: منابع و نقدینگی به کفایت وجود دارد بنابراین ضرورت دانش فنی بسیار پررنگ‌تر است به خصوص برای شرکت‌هایی که بر پایه دانش و تکنولوژی بنا شده‌اند چون می‌تواند سودها را افزایش دهد.
 
ورود سرمایه گذار خارجی با حساب و کتاب
 
این مقام مسئول در خصوص دغدغه‌هایی که با حضور سرمایه گذاران خارجی رقم می‌خورد، اظهار داشت: این‌گونه نیست که هر کشوری درهای کشور خود را به روی هر سرمایه گذاری باز کند به کله باید فیلتر خاصی صورت بگیرد. به عنوان مثال بعضی شرکت‌ها می‌توانند به اسم اینکه رقیب داخلی دارند کار را به ورشکستگی بنگاه داخلی بکشانند بنابراین باید دقت لازم در این خصوص انجام بگیرد.
 
هامونی با بیان اینکه بحث تبعات سرمایه گذار خارجی بسیار مهم است، گفت: حتی در کشورهای پیشرفته هم این‌طوری نیست که یک سرمایه گذار منطقه‌ای به راحتی بتوانند وارد کشور میزبان شود و حساب و کتابی در این خصوص وجود نداشته باشد. در کشورهای غربی و اروپایی هم نظارت‌های جدی روی سرمایه گذار خارجی می‌شود لذا ما نیز باید حساسیت‌های لازم را در این خصوص داشته باشیم در عین حال که در کشور را روی سرمایه گذار خارجی باز کنیم.
 
وی درباره چگونگی سرمایه گذاری خارجی با اشاره به دو نظریه سرمایه گذاری خارجی بورسی و غیر بورسی گفت: نظریه‌ای وجود دارد که سرمایه گذار خارجی به طور مستقیم وارد بازار سرمایه نشود یعنی از سرمایه گذاری در اقتصاد شفاف اجتناب کند، نظریه دیگری هم وجود دارد که سرمایه گذار خارجی فقط از طریق بورس‌ها و به طور شفاف صورت بپذیرد که قابل نظارت برای کشور میزبان باشد که این دو رویکرد کاملاً متفاوت است.
 
هامونی در این باره توضیح داد: عده‌ای معتقدند اگر سرمایه گذار خارجی خواست خارج از بورس و فرا بورس وارد شود این امکان برای آنها فراهم شود در صورتی که با توجه به تجربه‌های گذشته ما که از این روش ماحصلی به دست نیامده، این روش مطلوب ما نیست چون نه تنها پروژه‌هایی که به اسم سرمایه گذاری خارجی استارت خورد به بهره برداری نرسید بلکه مخاطراتی را برای کشور ایجاد کردند.
 
مدیرعامل فرا بورس درباره شیوه ورود سرمایه گذار خارجی به بازار سرمایه ایران نیز توضیح داد: در شیوه دوم که سرمایه گذار خارجی به طور مستقیم وارد بازار سرمایه می‌شود نیز دو روش معمولاً از سوی سرمایه گذاران خارجی انتخاب می‌شود، برخی از سرمایه گذاران خارجی با نیت کوتاه مدت و دریافت سودهای ناشی از نوسانات کوتاه مدت شرکت‌ها وارد بورس و فرا بورس می‌شوند، و برخی شرکت‌های دیگر برای حضور در بازارهای سرمایه کشور میزبان استراتژی دارند و در قالب یک هلدینگ تشکیل پرتفوی می‌دهند و حتی اقدم به تحصیل یا ادغام و تملیک می‌کنند که ما برای پوشش تبعات و ریسک‌های ناشی از سرمایه گذار خارجی باید گروه دوم را به دقت شناسایی کرده و زمینه حضور آنها را فراهم کنیم.
 
بازار سرمایه؛ بهترین گزینه سرمایه گذاری خارجی‌ها
 
وی با بیان اینکه بازار سرمایه در سرمایه گذار خارجی یک ابزار شفاف برای حاکمیت است، خاطرنشان کرد: بازار سرمایه این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه گذار از مجاری بسیار شفاف وارد کشور شود و تحصیل یا ادغام و تملیک‌ها توسط مکانیزم‌های شفاف صورت بگیرد بنابراین این انتخاب یک استراتژی حاکمیتی است که با سیاست گذاری، سرمایه گذار خارجی را به سوی بازار سرمایه گسیل دهد تا جایی که حتی اگر قصد ایجاد یک پروژه جدید را نیز داشتند آن را در قالب صندوق‌های پروژه لیست کنند بدین ترتیب ریسک‌های سرمایه گذار خارجی که به آن اشاره شد تا حد زیادی قابل مدیریت است.
 
هامونی در ادامه این گفتگو به زیرساخت‌های مورد نیاز برای جذب سرمایه گذار خارجی اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌ها به طور کامل آماده نیست منتهی اگر بخواهیم در قالب مارکتینگ و تبلیغ برای سرمایه گذار خارجی کاری انجام دهیم باید یک سری مسائل مثل استاندارد سازی صورت‌های مالی شرکت‌ها، در قالب IFRS  که یک زبان مشترک بین‌المللی است  یا XBRL که ترجمان استانداردهای بین‌المللی و ملی است، رعایت شود.
 
وی گفت: موضوع هجینگ منابع نرخ ارز نیز از دیگر مسائل مطرح شده در این امر است. یکی از ریسک‌هایی که سرمایه گذار خارجی در ایران دارد نوسانات ارز است که باید از طریق ابزارهایی مثل آتی ارز یا آپشن ارزی پوشانده شود. سرمایه گذار خارجی به این موضوع نیاز دارد باید این بازار راه بیفتد تا سرمایه گذار خارجی با هر ارزی یک پوزیشنی بگیرد و معامله کند.
 
هامونی تصریح کرد: در حوزه انتشار داده، شاخص سازی باید انجام شود. انتشار معاملات بورس و فرا بورس توسط استانداردهای بین‌المللی به زبان انگلیسی باید انجام گیرد در حالی که برخی سایت‌ها کفایت این کار را ندارند در حالی که این یکی از الزامات است که باید انجام شود.
 
مدیرعامل فرا بورس به حضور جهانی نهادهای مالی ایران نیز اشاره کرد و گفت: عضویت فرا بورس در بورس‌ها و نهادهای بین‌المللی و عضویت سازمان بورس در ISCO فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار بازار سرمایه ایران قرار می‌دهد و زمینه ورود خیلی از فرایندها به بازار ما را ایجاد می‌کند.
 
هامونی اما با یکسان سازی ریزساختارها با بورس‌های جهانی مخالف بود و دراین‌باره توضیح داد: هر کشوری متناسب با شرایط اقتصادی، جغرافیایی و حتی اقلیم فرهنگی خود زیر ساخت های مختص خود را دارد، برای همین ممکن است در بورس استانبول عرضه اولیه، نحوه مچینگ یا تسویه معاملات با بورس نیویورک کاملاً متفاوت باشد.
 
وی ادامه داد: بنابراین این موضوع برخلاف ساختارهاست و نباید انتظار داشت که همه کشورها ریزساختارهایشان مشابه هم باشد منتها از اصلاحات و تغییراتی که منجر به بهبود شرایط شود همیشه استقبال کردیم مثل کشف قیمت در عرضه اولیه، تغییر حجم مبنا، دامنه نوسان و ... که همگی در جهت بهبود و عمق بخشی بازار بوده است ولی این نکته که بین‌المللی شدن ما منوط به یکسان سازی ریز ساختارها باشد، نادرست است.
 
صنایع جذاب برای سرمایه گذاران خارجی
 
مدیرعامل فرا بورس در بخش پایانی گفتگو با "سنا" درباره صنایع برتر کشور که می‌تواند زمینه حضور سرمایه گذاران خارجی را فراهم کند، گفت: صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و معدن بزرگ‌ترین صنایع ما هستند به طوری که 50 درصد مارکت فرا بورس پتروشیمی و 10 درصد پالایشی است و شرکت‌های معدنی و فولادی از لحاظ ارزش بازار سهم زیادی دارند بنابراین این شرکت‌ها فرصت‌های خوبی برای سرمایه گذاران خارجی هستند.
 
وی در پایان به ظرفیت بانک‌های حاضر در بورس و فرا بورس و شرکت‌های بیمه اشاره کرد و گفت: علاوه بر جذابیتی که شرکت‌های بانکی و بیمه‌ای حاضر در بورس و فرا بورس برای سرمایه گذاران خارجی دارند، حوزه گردشگری یکی از فرصت‌های بسیار خوب برای سرمایه گذاران خارجی است.
 
مدیرعامل فرا بورس افزود: ما در صنعت گردشگری و برخی صنایع دیگر ده‌ها سال سابقه فعالیت داریم اما بهره‌وری خوبی در آن نداریم بنابراین سرمایه گذار خارجی می‌تواند با دانش فنی وارد آن شود و منتج به بهره‌وری شود به عنوان مثال شاید صنعت سیمان به بزرگی نفت و گاز و پتروشیمی نباشد اما با ورود تکنولوژی و افزایش بهره وردی می‌تواند به یک صنعت بزرگ و پربازده تبدیل شود.
 
هامونی در پایان به نقش کلیدی نهادهای مالی در جذب سرمایه گذار خارجی اشاره کرد و خاطر نشان کرد: نقش نهادهای مالی در جذب سرمایه گذار خارجی بسیار پر اهمیت است به خصوص تأمین سرمایه‌ها که در بحث تأمین مالی شرکت‌ها فعالیت می‌کنند، نقش اساسی در این امر دارند بنابراین باید ساختارهای لازم را در این امر را ایجاد کنند.