مجموعه آرای قضایی‌دیوان عدالت اداری
انتشار منظم آرای محاکم که از مطالبات اصلی جامعه حقوقی بوده، از لوازم تقویت حاکمیت قانون، نظارت مستمر بر محاکم، اتقان آرا، آسیب شناسی قوانین وخلاءهای تقنینی است. خوشبختانه قانون برنامه پنجم، انتشار الکترونیکی آراء را جزء تکالیف قانونی قوه قضائیه برشمرده است که امیدواریم به زودی شاهد راه اندازی سامانه مربوط باشیم. با این حال نیاز به نسخه کاغذی مجموعه های آرا و رویه های قضایی مرتفع نمیشود.
به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی ، انتشار منظم آرای محاکم که از مطالبات اصلی جامعه حقوقی بوده، از لوازم تقویت حاکمیت قانون، نظارت مستمر بر محاکم، اتقان آرا، آسیب شناسی قوانین وخلاءهای تقنینی است. خوشبختانه قانون برنامه پنجم، انتشار الکترونیکی آراء را جزء تکالیف قانونی قوه قضائیه برشمرده است که امیدواریم به زودی شاهد راه اندازی سامانه مربوط باشیم. با این حال نیاز به نسخه کاغذی مجموعه های آرا و رویه های قضایی مرتفع نمیشود. به همین دلیل پژوهشگاه قوه قضائیه ضمن بذل مساعی در به ثمر رسیدن هر چه زودتر سامانه نقد و تحلیل آرای قضایی، حاصل تلاش اولیه کارشناسان را که بر آرای دادگاههای تجدیدنظر استان تهران، دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری تمرکز یافته است در قالب مجموعه رویه قضایی انتشار داده است . در ارزیابی واقع بینانه و استفاده بهینه از این مجموعه ها که ان شاالله بناست به صورت ماهانه تنظیم و منتشر شود توجه به نکات ذیل ضرورت دارد:
1- هدف از انتشار مجموعههای منظم آراء که در برخی کشورهای جهان یک قرن و نیم سابقه دارد (در انگلستان The Law Reports و در فرانسه Bulletin des Arrêts de la Cour de Cassation)، انعکاس رویه قضایی و قواعد حقوقی به نحوی که در عمل در محاکم اجرا میشود میباشد؛ بنابراین هر چند تهیه مجموعه ی آراء به صورت پالایش شده کم فایده به نظر می رسد ولی اساساً هدف از آن گزینش آرای برگزیده و برتر نیست. البته برای این شیوه اطلاع رسانی از آرای قضایی هم میتوان اهداف ویژه و فوایدی تصور نمود ولی در این مجموعه با وجود تمام نقاط قوت و ضعف، بدون هرگونه ارزش گذاری، در صورتیکه حکایت از گرایش محاکم به راه حل خاص داشته و یا در صدد تغییر رویه های ثابت و مستمر باشد گزینش و منتشر میگردد. بنابرین دور از انتظار نیست که مجموعه رویه قضایی حاوی آرایی باشد که در نظر متخصصین احتمالاً ضعیف ارزیابی شود. لازم به ذکر است بمنظور انتشار نسخه کاغذی ،کارشناسان آرای مربوط را مطالعه و از بین آن آرای قابل انتشار را انتخاب و پس از قرائت و استخراج پیام اصلی و واژگان کلیدی به ترتیبی که اینک شاهد هستید تدوین نمودند. این شیوه امکان تهیه فهرستهای راهنمای مفید بر اساس کلید واژگان و خلاصه محتوای آرا را در اختیار محققین قرار میدهد.
2- همچنین درج آرای متهافت ناشی از غفلت تدوین کنندگان مجموعه رویه قضایی نیست بلکه در مواردی که برای حل مساله حقوقی واحدی راه حل های گوناگون در پیش گرفته میشود در انعکاس تمام آنها تعمد وجود دارد. این امر مجال مداخله دکترین برای نقد و تحلیل و تقویت راه حل عادلانه را فراهم میسازد.
3- ممکن است در مواردی ادبیات حقوقی به کار گرفته شده در نگارش آرا بی نقص نباشد. در این زمینه تدوین کنندگان مجموعه رویه قضایی بمنظور رعایت امانت ، تنها تغییرات نگارشی محدود و اصلاح برخی از اغلاط تایپی و اضافه کردن برخی کلمات که نبود آنها خلل اساسی به مفهوم رأی وارد میسازد را مد نظر قرار داده اند. در هر حال از اهداف انتشار آرا فراهم آوردن زمینه های ارتقای سطح و سبک ادبیات به کار گرفته شده در آرای قضایی نیز میباشد. امید است صاحبنظران در مطالعاتی که بر پایه آرای قضایی صورت میگیرد این جنبه را نیز لحاظ نمایند تا به شکل گیری ادبیات فاخر قضایی سرعت بخشیده شود .
4- در این مجموعه که انتشار می یابد نه تنها آرای حاوی نکات حکمی قابل توجه و یا آرای صادره در موضوعات مهم گزینش میشود، بلکه در مواردی به درج مجدد آرایی که سالهای متمادی جزء رویه ثابت محاکم تلقی میشود مبادرت شده تا سابقه قابل استنادی در تمام موارد فراهم گردد.
5- با اذعان به اینکه بخش مهمی از رویه قضایی ساخته تصمیمات قضات دانشمند در سایر استانهاست ، یادآور میشویم که با توجه به آزمایشی بودن انتشار اولین مجموعه ها و قصد پژوهشگاه برای طراحی فرآیند تولید بولتن های رویه قضایی ، فعلاً در مراحل مقدماتی به دسته بندی و پالایش و انتشار آرای محاکم و مراجع قضایی مستقر در تهران اکتفا شده است.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *