اقتصاد مقاومتی ضرورتی انکارناپذیر/ آیا دولت در پیگیری سیاست‌های اقتصاد مقاومتی جدی است؟

-گروه سیاسی: مقام معظم رهبری در بهمن 92 با ابلاغ سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» بر اساس بند یک اصل 110 قانون اساسی که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است، تأکید کردند: پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد، همچنین اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.

اقتصاد مقاومتی بر پایه‌ی جهاد اقتصادی و نظام انگیزشی اسلامی است که رویکردی جدید در قالب گفتمان انقلاب اسلامی است و عملیاتی کردن آن منوط به تبیین مدل جامع از پیشرفت بر مبنای اقتصاد اسلامی است.

در چند سال اخیر، اغلب سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی و عموم مردم ما ابعاد نبرد اقتصادی دشمنان علیه ملت ایران را به نحو ملموسی درك كرده‌اند؛ به نحوی که هرچه زمان می‌گذرد، اهمیت طرح و مدل اقتصاد مقاوم كه رهبر انقلاب از فروردین‌ماه سال ۱۳۸۶ مطرح كردند، بیشتر آشكار می‌شود. این یعنی الگو و سازماندهی متفاوتی از اقتصاد ایران كه باید آسیب‌پذیری بیرونی را كمتر و توان و انعطاف‌ درونی را بیشتر كند.شاید بتوان مهم‌ترین مؤلفه‌ی شناخت یك اقتصاد مقاوم را همانا «تداوم رشد در شرایط فشارهای بیرونی» برشمرد.

اما علی رغم گذشت 2 سال از ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، سوالی که مطرح می شود این است که آیا گام هایی از سوی مسئولان ذی صلاح برای حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی برداشته شده است، یا اینکه مسئولان صرفا به تعریف و تمجید و مجامله در این باب پرداخته‌اند؟

رهبر معظم انقلاب در دیدار شهریور ماه 94 با هیئت دولت خطاب به مسئولان فرمودند کارهای عادی و مسئولیت‌های روزانه را با نام اقتصاد مقاومتی تمام نکنند و در همان جلسه دستور تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی را هم صادر کردند.

29 بهمن 1394 همزمان با دوسالگی ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی، مسئولان دولتی از تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی زیرنظر معاون اول رئیس جمهور خبر دادند.

علی رغم برگزاری چندین جلسه توسط ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی که با مصوباتی همراه بوده است، اما برخی صاحبنظران معتقدند، هنوز مسئولان به صورت عملگرایانه گامی در جهت اقتصاد مقاومتی برنداشته اند و حتی برخی معتقدند با توجه به فضای پسابرجام و اهتمام دولت به جذب سرمایه گذاری خارجی، اقتصاد مقاومتی به اولویت درجه چندم مسئولان تبدیل شده است.

یک اقتصاددان معتقد است:اگر دولت قصد داشت به صورت جدی روی اقتصاد مقاومتی و پیشبرد این سیاست‌ها کار کند، باید در مدت شش ماه نقشه راه را تدوین می‌کرد و در دو سالی که از ابلاغ آن گذشته است، باید نیمی از این راه طی می‌شد اما کوتاهی‌ها در اجرای این نسخه شفابخش آن‌قدر زیاد بوده که فاصله با پیشرفت بیشتر شده است.

برخی صاحبنظران نیز اعتقاد دارند، اقتصاد مقاومتی بر روی منابع داخلی و تمرکز بر تولید تکیه دارد ولی حرکت سیستم بانکی کشور در دو سال و نیم اخیر به هیچ وجه تولید محور نبوده است.

استناد این صاحبنظران بر 950 هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در نظام پولی کشور است که 88 درصد آن در سیستم بانکی صرف فعالیت‌های غیرمولد می شود.

اما یکی از نگزانی‌هایی که امروز ذهن تئوریسین‌های اقتصاد مقاومتی را به خود مشغول کرده است؛ فضای ایجاد شده پس از انعقاد توافق هسته‌ای است که از آن به عنوان فضای پسابرجام یاد می‌شود؛ برخی از این تئوریسن ها این دغدغه را دارند که اهتمام دولت به جذب سرمایه گذاری خارجی، مقامات دولتی را از اولویت قرار دادن سیاست های اقتصاد مقاومتی غافل سازد.

در این زمینه یکی از اقتصاددانان با بیان اینکه نظام اقتصادی ما با برجام و برداشتن تحریم‌ها رشد نمی‌کند، معتقد است: دولت باید به طور جدی از واردات محصولات خارجی که مشابه داخلی دارد، پرهیز کند یا در صورت واردات، تعرفه بالا و مالیات سنگین بر آن وضع کند و درآمد ناشی از آن را بدون این که دخل و تصرفی در آن کند، به حمایت از تولیدات داخلی آن کالا اختصاص دهد.

اما یکی از فرصت‌های پیش روی دولت برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، استفاده از ظرفیت سپاه پاسداران و بسیج سازندگی است؛ موردی که مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار دارد و مسئولان سپاه و بسیج نیز به کرات آمادگی خود را برای کمک و مساعدت دولت در انجام سیاست های اقتصاد مقاومتی اعلام کرده‌اند.

سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در بازدید خود از فازهای 15 و 16 پارس جنوبی که در اواسط اسفندماه انجام شد، با بیان اینکه  اقتصاد مقاومتی و محرومیت‌زدایی سرلوحه کارهای ما قرار دارد و در این مسیر از هیچ تلاشی فرو گذار نخواهیم کرد، تصریح کرد: اگر دولت قصد داشته باشد تا فعالیت اقتصادی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی را دنبال و اجرایی کند قطعاً توان نیروهای سپاه و بسیج می‌تواند کمک شایانی به آنها کند.