بررسی شهرسازی بر پایه خرد جمعی

به گزارش گروه اقتصاد ،پیرزو حناچی افزود : مدیریت خردمندانه به این معناست که ما به گونه‌ای برای طراحی فضای آتی شهرها و محیط‌های زندگی‌مان تصمیم‌گیری کنیم که شهرسازی بر پایه خرد جمعی باشد.
 
حناچی درباره همایش ملی مدیریت خردمندانه فضای سرزمین که فردا سه‌شنبه چهارم اسفند برگزار می‌شود ، اظهار داشت : اگر قانون‌گذار فقط یک وظیفه در قالب عبارت «مدیریت خردمندانه فضای سرزمین» را برای دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین می‌کرد، همین یک جمله برای انجام وظایف ما در این شورا کافی بود.
 
دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ادامه داد: زمانی به عاقلانه‌ترین، خردورزانه‌ترین و منطقی‌ترین حالت تصمیم‌گیری برای کشور دست می‌یابیم که دانش‌مان برای مدیریت طراحی عرصه‌های گوناگون کالبدی، اجتماعی و اقتصادی مرتبط با آن کافی باشد.
 
وی با تأکید بر اینکه تصمیم‌گیری برای سازندگی و توسعه شهری باید بر مبنای اطلاعات کافی باشد، افزود: آنچه شورای عالی شهرسازی و معماری را از دیگر نهادهای بخشی متمایز کرده این است که ما در شورای عالی شهرسازی و معماری برنامه‌های بخشی و درون‌سازمانی نهادها و دستگاه‌های دیگر را دریافت می‌کنیم. مثلا از وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های حوزه صنعت، از وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت خاک کشور، برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سایر دستگاه‌ها و نهادها را دریافت کرده و پس از تلفیق و تطبیق این برنامه‌ها با یکدیگر، نهایتا به یک برنامه جامعی که خصایص همه این برنامه‌ها را داشته باشد و همه بخش‌ها از آن دفاع کنند، دست می‌یابیم.
 
معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: بنابراین در برنامه‌های شورای عالی شهرسازی و معماری شما کمتر می‌توانید برنامه‌ای که در آن نقص و اشتباه استراتژیک باشد، ببینید؛ به عنوان مثال ما به طرحی که در آن ساخت و ساز در اراضی درجه 1 کشاورزی باشد مجوز نمی‌دهیم؛ یا به ساخت و سازهای روی گسل، مسیل، زمین رانشی و ... اجازه نمی‌دهیم که این موضوع به دلیل احاطه‌ای است که ما به واسطه مطالعه و خرد جمعی در شورای عالی شهرسازی و معماری به برنامه‌های همه دستگاه‌ها و نهادهای تصمیم‌سازی که برای یک حوزه درون‌بخشی تصمیم‌گیری می‌کنند، داریم.
 
وی با بیان اینکه ما در شورای عالی شهرسازی و معماری با همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی عضو این شورا در تلاشیم با افزایش دانش و اطلاعات، به مرز تصمیمات خردورزانه برسیم، گفت: ‌شورای عالی شهرسازی و معماری هم در خصوص عرصه‌های درون‌شهری محدوده و حریم شهرها و هم فضاهای برون‌شهری در عرصه سرزمین در مقیاس‌های مختلف تصمیم‌گیری می‌کند که نحوه تصمیم‌گیری‌های هر یک به شکل خاصی است. وقتی طرحی به شورای عالی شهرسازی و معماری می‌آید، قبل از بررسی و تصمیم‌گیری درباره آن، همه دستگاه‌های ذی‌ربط نظر خود را ارائه داده و مشاوران نیز با مطالعه و اخذ نظرات، آنها را ارزیابی کرده‌اند. بنابراین اگر طرحی در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب می‌رسد، درصد خطای آن طرح اگر نگوییم صفر است، بسیار پایین است.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با ذکر چند مثال از تصمیم‌گیری‌های بخشی و بدون بررسی همه‌جانبه در گذشته که فجایع بزرگی در فضاهای سرزمینی ما به وجود آورده است ، تاکید کرد : به عنوان مثال در دو سه دهه گذشته در ماه‌های فروردین و اردیبهشت که بارش‌ها زیاد می‌شد، تمام دشت‌های خوزستان در پدیده آب‌گرفتگی غرق می‌شدند و حتی تا کناره جاده‌های ارتباطی شهرها هم مملو از آب می‌شد. در دوره‌ای تصمیم گرفته شد که از آنجایی که منشأ این آب‌گرفتگی، طغیان رودخانه کرخه بود، سد عظیمی بر روی این رودخانه ساخته شود. آب‌گرفتگی با ساخت سد کرخه برطرف شد، اما تبعات بدتری گریبان خوزستان را گرفت. بخشی از تالاب‌های این استان خشک شدند یا سطح آب‌شان کاهش یافت، رطوبتی که مانع از پراکندگی گردوغبار در هوای منطقه جنوب غرب می‌شد، از بین رفت و نتیجه آن همین هجوم ریزگردها به آسمان این منطقه و استان‌های همجوار است که این روزها در اهواز شدت گرفته است.
وی ادامه داد: نمونه دیگر دریاچه ارومیه است. چندین رودخانه به این حوزه آبریز ورود می‌کنند؛ اما در دوره‌ای ساخت 90 سد بر روی این رودخانه‌ها برنامه‌ریزی و 40 سد هم اجرایی شد. به این سدها، حفر تعداد زیادی چاه عمیق هم برای کشاورزی منطقه اضافه کنید؛‌نتیجه‌اش خشکی دریاچه ارومیه است که درمان این عارضه و بازگشت به شرایط قبل بسیار پرهزینه و طاقت‌فرساست و شاید هیچ‌گاه کاملا به شرایط قبلی نتوانیم دست یابیم.
 
حناچی تأکید کرد: مدیریت خردمندانه فضای سرزمین به همین معناست که در برنامه‌ریزی‌ها باید همه موضوعات را به صورت یکپارچه و همه‌جانبه ببینیم.
 
وی سپس به ذکر نمونه‌هایی از برنامه‌ریزی بخشی بدون داشتن نگاه جامع را که به ایجاد مشکلات بزرگ در داخل شهرها انجامیده، پرداخت و گفت: بزرگراه نواب را در نظر بگیرید. این بزرگراه را در دهه 70 برای اتصال شبکه ارتباطی جنوب و شمال پایتخت به یکدیگر ساختند.
 
 اتوبان نواب به نظر من به خاطر حل گره‌های بزرگ ترافیکی تهران نمره 17 از 20 می‌گیرد. اما آیا در خصوص شاخصه‌های اجتماعی، ارتقای کیفیت زندگی، افزایش خدمات شهری و ارتباطات محله‌ای هم نمره قبولی می‌گیرد؟ پاسخ قطعا خیر است. اگر آن زمان که نواب را می‌ساختیم، مسائل اجتماعی، سرانه خدمات شهری و ارتباطات محله‌ای را هم در نظر می‌گرفتیم، این انقطاع محله‌ای شرقی ـ غربی که الآن در نواب افتاده، رخ نمی‌داد. به راحتی می‌توانستیم شاخص‌های اجتماعی را با پایین بردن سطح اتوبان به کد منهای شش یا هشت (به عنوان مثال)، در اتوبان نواب حفظ کنیم. مشابه کاری که در خصوص قطعه پایانی بزرگراه یادگار امام در بخش جنوبی آن انجام شد؛ با ساخت این بزرگراه در سطح پایین‌تر از سطح اصلی خیابان، ارتباطات محله‌ای محله هاشمی حفظ شد. بنابراین اگر موضوع را یکپارچه و همه‌جانبه ببینیم اتفاقات خوبی در اجرای طرح‌ها رخ می‌دهد. ما در تلاشیم تا در شورای عالی شهرسازی و معماری از مقیاس‌های خرد تا کلان به موضوعات نگاه یکپارچه داشته باشیم.
 
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی نخستین همایش ملی مدیریت خردمندانه فضای سرزمین به همت شورای عالی شهرسازی و معماری و دانشگاه تهران امروزبا همکاری وزارت راه شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان هواشناسی کشور، شرکت عمران شهرهای جدید، وزارت جهاد کشاورزی و چند دستگاه دیگر در تالار علامه امینی دانشگاه تهران با حضور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با رویکردهای «مدیریت راهبردی فرآیندهای برنامه ریزی شهری»، «ارتقای کیفیت محیط زیست شهری و فضای سرزمین»، «فرآیندهای اقتصادی مدیریت فضای سرزمین» و «مشارکت مدنی و توانمندسازی اجتماعی برای ارتقای توسعه پایدار فضای سرزمین» برگزار می‌شود.
 
در این همایش؛ چالش ها و راهبردهای مدیریت خردمندانه فضای سرزمین در پرتو جامع نگری و تلاش برای برقراری عدالت فضایی با هدف ایجاد کارایی و توزیع بهینه و خردمندانه اسکان در پهنه سرزمین نیز بررسی می شود.  
 
ارزیابی برنامه های میان مدت و بلند مدت در مدیریت فضای سرزمین، توجه به هم افزایی نقش بخش های مختلف حاکمیت در مدیریت منابع طبیعی و محیط مصنوع، ترویج و آگاهی بخشی در خصوص چالش ها و راهبردهای مدیریت فضای سرزمین و بهره گیری از ظرفیت جامعه علمی برای مدیریت خردمندانه و تحقق توسعه همه جانبه پایدار در حوزه های کالبدی،اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و محیطی، برخی دیگر از اهداف و محورهای برگزاری همایش ملّی مدیریت خردمندانه فضای سرزمین است.  
 
در این همایش همچنین موضوعاتی نظیر «معماری و شهرسازی ایران شهر»، «مدیریت راهبردی و برنامه ریزی استراتژیک در فرآیندهای توسعه و برنامه ریزی شهری با هدف ارتقای کیفیت محیط زیست شهری،ارتقای کیفیت زندگی انسانی و حفاظت از فضای سرزمین»، « چالش های حال و آینده برای حمایت و حفاظت از سرمایه ها،میراث طبیعی،منابع طبیعی و احیاء سیستم های طبیعی در شهر»، «اقدامات قانونگذاری و نظارتی با هدف مدیریت توسعه های جدید شهری و کاهش اثرات زیست محیطی و مشارکت مدنی و توانمندسازی اجتماعی در جهت ارتقای توسعه پایدار در فضای سرزمین» هم مطرح و بررسی می شود.