کتابی که زوایای پنهان "طالبان" را افشا کرده است

به گزارش سرویس بین الملل کتاب "طالبان در پشت نقاب" نوشته "ابومسلم شیرزاد" در سال 1393 توسط انتشارات "سعید" پیرامون عوامل مختلف ظهور طالبان از مؤلفه‌های فکری و ذهنی در ظهور آنان منتشر شد.
 
این کتاب شامل 4 فصل و یک ضمیمه تصاویر در پایان کتاب است، چاپ تصویرهای رنگین در این ضمیمه، کتاب را برای خوانندگان دلچسب‌تر و جالب‌تر می‌سازد و کتاب را در واقع به صورت مستند در برابر خوانندگان قرار می‌دهد.
 
نوشتن اثر علمی با توجه به شرایط سیاسی و امنیتی افغانستان کاری‌ است گران‌قدر، که در اثر علمی طالبان در پشت نقاب به موضوعات سیاسی و امنیتی از منظر معرفت شناسانه پرداخته شده است.
 
شماری از نویسندگان به دنبال حوادث تاریخی می‌روند، بدون نگاه تحلیلی و گروه دیگری از نویسندگان به دنبال نگاه‌های تحلیلی، آسمانی و فلسفی می‌روند، بدون مدد جستن از آنچه که در جهان واقع اتفاق می‌افتد که به گفته «الکسین دوتوکوی» یکی از اندیشمندان، هر دو گروه به خطا رفته‌اند، ما در معرفت شناسی علمی از هر 2 نگاه باید استفاده کنیم که آمیزه هر 2 متن علمی را گران‌قدر می‌سازد که در این کتاب از هر دو حُسن استفاده شده است.
 
نویسنده قبل از فصل اول در چکیده مباحث که شامل 8 صفحه می‌شود، از انگیزه‌های نگارش این اثر سخن می‌گوید.
 
وی در حالی که به شماری از آثار نگاشته شده در مورد طالبان اشاره می‌کند، نواقص آن آثار را در معرفی دقیق هویت و ماهیت طالبان یکی از انگیزه‌های پژوهش و نگارش کتاب طالبان در پشت نقاب عنوان می‌دارد.
 
نقاط ضعف کتاب
 
کتاب طالبان در پشت نقاب دارای کاستی‌هایی است که خواننده را از دسترسی به آگاهی دقیق در مورد هویت و ماهیت طالبان، اندکی دور می‌سازد و به سردرگمی خوانندگان در تشخیص عوامل اصلی طالبان چه در مرحله ظهور و چه در دوران بازتولید می‌انجامد.
 
تمرکز بیشتر به ریشه‌های شکل گیری و ظهور طالبان معطوف به افکار و باورهای مذهبی که طالبان از لحاظ فکری با فرقه خوارج مقایسه می‌شود، عوامل اصلی ظهور، بقا و بازتولید این گروه را کم اهمیت می‌سازد.
 
در این کتاب دوره‌های زیاد تاریخی افغانستان بررسی شدند و نویسنده توقع داشته که خواننده کتاب دانش خاصی داشته باشد.
 
این کتاب یک مجموعه عکس بی‌ربط با محتوای کتاب دارد و هم‌چنان مشکلات نگارشی نیز در آن دیده می‌شود.
 
در نظر نگرفتن قربانیان جنگ و مخالفان طالبان از ضعف‌های دیگر این کتاب است.
 
کتاب طالبان در پشت نقاب، ظهور طالبان را از نگاه‌های مختلف و متفاوت بیان می‌کند، طالبان از دیدگاه خودشان و از نگاه و تحلیل دیگران مورد تبیین و بحث گرفته می‌شوند.
 
نویسنده در حالی که نقش پاکستان در ایجاد طالبان و اهداف پاکستان را در شکل دهی گروه طالبان حتی از لحاظ تاریخی مورد بحث قرار می‌دهد، اما به نکات مهم این عوامل و اهداف نمی‌پردازد.
 
یکی از نکاتی که کاستی‌های کتاب را مبتنی بر تعریف نقش پاکستان در ایجاد طالبان و حمایت از این گروه در تمام مراحل حیات طالبان از ظهور تا سقوط و بازتولید، تشکیل می دهد، تبیین و تحلیل ناروشن از ریشه ها و انگیزه‌های اصلی اسلام آباد در این نقش است.
 
نقاط قوت کتاب
 
یکی از مباحث که کتاب طالبان در پشت نقاب را از سایر آثار متمایز می‌سازد، پرداختن نویسنده به ظهور مجدد طالبان پس از فروپاشی امارت یا حکومت این گروه با یورش نظامی ایالات متحده آمریکا در سال 2001 است که از آن با عنوان بازتولید طالبان نام می‌برد.
 
نکته قابل توجه و جالب در تمام مباحث کتاب، اختصار نویسی است. مطالب بسیار مهم و وسیع به گونه مختصر و اندک طوری نگاشته و تبیین شده است که خواننده تا حدی می‌تواند اطلاعات و آگاهی موضوع مورد بحث را بیشتر از مقدار و حجم کتاب بدست بیاورد.
 
نگارش روان و قابل فهم، یکی دیگر از امتیاز کتاب طالبان در پشت نقاب است، خوانندگان مختلف می‌توانند از این امتیاز سود ببرند و مطالب کتاب را به خوبی و سهولت درک و هضم کنند.
 
شیرزاد درباره اطلاعات و اسنادی که برای نوشتن این کتاب از آنها استفاده کرده است به «فرانس انترناسیونال» گفت: علاوه بر اسناد زیادی که از داخل افغانستان و گفتگو با شخصیت‌های سیاسی بدست آوردم از اسناد و مدارک پاکستانی هم کمک گرفتم.
 
وی اضافه کرد: این کتاب، همانطور که از نامش پیداست، به زوایای پنهان طالبان می‌پردازد، این زوایای پنهان عبارتند از چگونگی رسیدن آنان به قدرت و همچنین ارتباطات آنان با پاکستان، آمریکا و برخی کشورهای منطقه.
 
/