نگاهی به آداب و رسوم "عید نوروز" در روسیه

به گزارش سرویس بین الملل عيد نوروز كه خاستگاه آن ايران باستان بوده است با توجه به تاثير فراوان و عميق فرهنگ ايران بر كشورها و ملل منطقه بويژه مناطق آسياي مركزي و قفقاز، جايگاه ويژه اي در ميان اين ملت ها يافته و بدين ترتيب تقريبا از يك هزار سال پيش به روسيه راه يافت. 

عيد نوروز چه در ميان اقوام بومي ساكن روسيه همچون لزگي ها، آوارها، اوستيايي ها و چه اقوام مهاجر همچون تاجيك ها، افغان ها، قرقيزها، ازبك ها، آذري ها و قزاق ها بصورت گسترده جشن گرفته مي شود.  
 
توجه به برگزاري منظم و باشكوه جشن نوروز در سال هاي پس از فروپاشي شوروي سابق چشمگير بوده و در پنج سال اخير نمايندگان بيش از 30 قوم و مليت از جمله ايراني ها، ترك ها و قزاق ها هر سال در ايام نوروز مراسم ويژه جشن و شادي بصورت دسته جمعي برگزار مي كنند.
 
برپايي نمايشگاه آثار هنري در نوروز
آيين رسمي جشن نوروزي در جمهوري فدراتيو روسيه هر سال از سوي فدراسيون مهاجران روسيه با حمايت شهرداري مسكو برگزار مي شود و در حاشيه آن نمايشگاه هاي آثار هنري كشورهاي شركت كننده داراي اين آيين كهن نيز برپا مي شود.
 
 توجه به عيد باستاني نوروز در ميان خود روس ها نيز در سال هاي اخير افزايش يافته و مردم اين كشور نوروز را به عنوان عيد آغاز بهار و شكوفايي طبيعت مي شناسند.
 
 تقارن نوروز با عيد بومي ماسلنيتا
اين عيد با توجه به تقارن با عيدي بومي به نام "ماسلنيتسا" در روسيه كه پيام آور آغاز بهار است، در ميان روسها مقبوليت خاصي دارد.
 
در آيين ويژه برگزاري جشن "ماسلنيتسا" مترسك ها را آتش مي زنند و اين نشانه رخت بستن سرما و زمستان و آغاز فصل بهار است.
 
 مردم ساكن در قلمرو اتحاد شوروي سابق هنوز خاطره تلخ ممنوع بودن برگزاري مراسم عيد نوروز در دوران پيش از استقلال را در ذهن دارند. ممنوعيتي كه مانع ترويج اين عيد بزرگ در ميان اقوام ساكن شوروي در سطح عمومي شده بود.  
 
با اين حال اقوام و مليت هاي ساكن شوروي توانستند در همان سال ها نيز در چارچوب محيط خانواده و محل زندگي آيين هاي جشن هاي ويژه عيد نوروز را زنده نگهدارند
 
تا جايي كه امروز در برخي مناطق كشور پهناور روسيه بويژه منطقه قفقاز و ولگا همچون جمهوري هاي مسلمان نشين داغستان و تاتارستان عيد نوروز بصورت باشكوه جشن گرفته مي شود.
 
 دكتر "نوري محمد زاده" مدير مركز ايران شناسي دانشگاه دولتي داغستان در اين زمينه مي گويد: برگزاري عيد نوروز در داغستان نشانگر تاثير عميق تاريخي و علاقه شديد مردم داغستان به تمدن كهن ايران است. چرا كه اين عيد از زمان ساسانيان در داغستان با شكوه و عظمت خاصي جشن گرفته مي شود.  
 
پروفسور "محمد عبدوسلام اف" معاون رئيس دانشگاه دولتي داغستان نيز با اعلام اينكه اقوام مختلف ساكن داغستان با عشق فراوان آيين نوروز را جشن مي گيرند تاكيد مي كند كه عيد نوروز در اين جمهوري به يك سنت حسنه تبديل شده است.  
 
نوروز در منطقه ولگاي روسيه 
برخي از اقوام ساكن منطقه ولگاي روسيه، همچون 'باشقيرها' نيز، جشن نوروز را با تقليد از قبايل ايراني كه زماني در دره اورال زندگي مي‌كردند، جشن مي گيرند.
 
از آيين هاي رايج جشن نوروز در اين منطقه روسيه آن است كه مردان جوان محصولات كشاورزي را براي درست كردن غذاي معمول و به دست آوردن جوايز جمع مي‌كنند و جوايزي نيز به برندگان مسابقات دو و آواز اهدا مي‌شود.
 
در ميان برخي اقوام ساكن منطقه ولگا در روسيه نيز مراسم عيد نوروز با دعا براي آرام كردن نيروهاي طبيعت و ارواح نياكان براي اطمينان از سالي موفق شروع مي‌شود
 
و علاوه بر غذاي معمول، هر خانواده براي جشن نوروز خوراك خاصي از آرد گندم سياه و بلغور جو درست مي‌كند.

 
 نوروز در جمهوري تاتارستان
در جمهوري مسلمان نشين تاتارستان هم، نوروز كه تا پيش از انقلاب كمونيستي در سال 1917 بصورت گسترده جشن گرفته مي شد و در دوره حاكم شدن اتحاد جماهير شوروي ممنوع شد،
 
در دو دهه اخير احياء شده است و شمار افرادي كه آن را جشن مي گيرند سال به سال افزايش مي يابد.
 
البته برگزاري نوروز در اين منطقه روسيه، به روند مهاجرت از كشورهاي آسياي مركزي پيوند خورده است و آيين باستاني نوروز را تاجيك ها، قرقيزها، ازبك ها و تركمن ها بطور باشكوه و با آداب و سنن خود جشن مي گيرند.  
 
نوروز در ميان ازبك هاي روسيه
ازبك هاي مقيم روسيه معمولا در ايام نوروز لباس هاي محلي به تن كرده و گروه هاي موسيقي براي اعلام از راه رسيدن بهار، ترانه هاي محلي را با ابزار آلات موسيقي سنتي مي نوازند.
 
قرقيزها نيز در اين ايام لباس هاي ملي خود را به تن كرده و به آواز خواني و رقص هاي محلي مي پردازند.
 
به گفته "فريد محمتشين" رييس مجمع خلق هاي تاتارستان، نوروز در اين جمهوري به جشن ملي و اصلي ساكنان آن تبديل و عامل وحدت بخش ميان مردم منطقه شده است.
 
وي معتقد است نوروز، باستاني ترين عيدي است كه تا امروز حفظ شده و قدمت آن به سه هزار سال پيش برمي گردد. به گفته محمتشين، در تاتارستان عموم مردم بر اين باورند كه نوروز نماد پيروزي نور بر تاريكي و نيكي بر شر است.  
 
در هر حال اينك جشن هاي ويژه نوروز در جمهوري فدراتيو روسيه به عاملي وحت بخش در ميان اقوام مختلف ساكن اين كشور تبديل شده است و اين وضعيت مي تواند الگويي براي همگرايي كشورهاي منطقه با تكيه بر يك عنصر فرهنگي كهن باشد.
/