رسومات غلط و هفت خوان ازدواج در "افغانستان"

به گزارش سرویس بین الملل میرزا حسین احسانی" طی یادداشتی اختصاصی به موضوع رسم و رسوم ازدواج در افغانستان پرداخته است.
 
در این یادداشت آمده است: ازدواج سنت حسنه‌ای است که موجب تکامل و آرامش زن و مرد در کنار همدیگر می‌شود. پاکدامنی، عفت، تکمیل دین، دوری از انحرافات و تداوم نسل را درپی دارد از این رو دین مقدس اسلام برای آن اهمیت زیادی قائل است.
 
قرآن کریم ازدواج را عامل آرامش مودت و رحمت می‌داند و می فرماید: «وَ مِنْ ءَایَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکمُ مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُواْ إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً  إِنَّ فىِ ذَالِکَ لاََیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُون.»و از نشانه‌‏هاى قدرت اوست که برایتان از جنس خودتان همسرانى آفرید. تا به ایشان آرامش یابید و میان شما دوستى و مهربانى نهاد.
 
در این عبرت‌هایى است براى مردمى که تفکر می‌کنند. پیامبر اسلام(ص) نیز ازدواج را سنت خود دانسته و امتش را به این امر تشویق کرده و فرموده است: "النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی". ازدواج سنت من است و هرکس از سنت من دوری کند از من نیست.
 
با وجود اهمیت زیاد ازدواج در دین اسلام و سفارشات مؤکد به این سنت حسنه متأسفانه رسم و رواج‌های غلط و دست و پاگیر در افغانستان ازدواج را با مشکلات فروان روبرو و به هفت خوان رستم تبدیل کرده است که گذر از آن سخت و کمر شکن شده که 4 مورد آن به ترتیب و اختصار ذکر می‌شود.
 
شیر بها
متأسفانه در اکثر مناطق افغانستان و در میان اکثر اقوام گرفتن شیر بها از خانواده داماد مرسوم است و هنگام خواستگاری خانواده دختر پول زیادی را از خانواده داماد مطالبه می‌کند که غالبا خانواده‌ها از توان پرداخت آن عاجزند.
 
جوان بیچاره برای تهیه کردن پول شیر بها مجبور است بار سفر بسته و راهی کشورهای همسایه بویژه جمهوری اسلامی ایران شوند و چند سالی کارکنند تا پول شیر بها را آماده کند. این مسأله سن ازدواج را بالا برده ازدواج و تشکیل خانواده را برای بسیاری از جوانان کم بضاعت به روءیا تبدیل کرده است.
 
هدیه برای فامیل عروس و داماد
یکی از رسوم هزینه آور برای ازدواج هدیه خرید هدیه از طرف خانواده داماد برای اعضای فامیل و خویشاوندان خانواده عروس و داماد است که این هدیه ها شامل لباس کامل زنانه برای زنان فامیل و کت شلوار و پیراهن یا پتو برای مردان فامیل است و هزینه نسبتا زیادی را در پی دارد.
 
پا اجاقی
در برخی از مناطق افغانستان مرسوم است که پدر داماد در روز عروسی مقدار معینی پول و یا اتومبیلی را به عنوان هدیه(پا اجاقی) به خانواده داماد پیشکش کند که این رسم نیز هزینه زیادی را به خانواده داماد تحمیل می‌کند و با توجه به بیکاری و درآمد پایین خانواده‌ها موجب فشار مضاعف بر آنها گردیده و عاملی برای تأخیر ازدواج است.
 
چشم و هم چشمی و مراسم پرخرج عروسی
در سال‌های اخیر متأسفانه تالارهای مجلل و بزرگ عروسی در خیابان‌های شهرهای افغانستان رشد قارچ گونه‌ای داشته است و در هر خیایانی چند سالن با شکوه برای برگزاری مراسم عروسی سربرآورده است و کسانی که به پول‌های باد آورده دسترسی دارند مراسم عروسی خود را در این سالن‌ها برگزار می‌کنند که این مسأله باعث رقابت منفی و چشم وهم چشمی شده و آرامش روانی را از بسیاری از جوانان و خانوداه‌ها می‌گیرند.
 
برای اینکه از همسایه و رقیب خود کم نیارند مجبورند که دار و ندار خود را فروخته و یا پول نزول گرفته مراسم عروسی را در تالار برگزار کنند. در تالارهای عروسی هم باید چند نوع غذا تهیه نماید زیرا یک یا دو نوع غذا باعث سرافکندگی صاحب مراسم می‌گردد.
 
ازدواج‌های تحمیلی و نامطلوب
یکی از نکات منفی ازدواج در افغانستان ازدواج‌های تحمیلی و اجباری است که با اکراه و عدم رضایت عروس انجام می‌گیرد که البته در ازدواج اجباری و عدم رضایت عروس صحت عقد محل اشکال است. و این خود چند نوع است.
 
الف: ازدواج‌های زیر سن
 
یکی از مشکلات ازدواج در افغانستان ازدواج دختران کم سن و سال با مردان سالخوره و مسن است که غالباً دارای همسر و چند فرزند است برخی از خانواده‌ها به دلیل فقر و مشکلات معیشتی مجبور می‌شوند دختران جوان خود را به عقد مردان سالخوره در بیاورند و با شیربهای آن امرار معاش کنند.
 
این مسأله موجب بروز و ناهنجاری‌های در جامعه می‌شود که بعضا به خشونت ضرب و شتم و قتل نوعروس منجر می‌شود.
 
ب: دختر عذر
 
گاهی اتفاق می‌افتد که دختر و پسری به هم علاقه‌مند می‌شوند و به دلایلی نمی‌توانند با هم ازدواج کنند به همین دلیل آن 2 تصمیم به فرار می گیرند که در این صورت دادگاه محلی حکم می‌کند که دختری از فامیل پسر که غالبا خواهر داماد است به عنوان جریمه و عذر خواهی به عقد مردی از خانواده دختر در می‌آید که این نوع ازدواج هم جایی در فرهنگ اسلام ندارد.
 
ج: دختر خون
 
دختر خون به دختری از خانواده قاتل که به عقدی مردی از خانواده مقتول در می‌آید گفته می‌شود. گاهی اگر خصومت و مشاجره میان 2 طرف به قتل منجر شود و خانواده مقتول از خون قاتل بگذرد در این صورت گاهی بزرگان و ریش سفیدان طرفین برای رفع کدورت و ایجاد پیوند دوستی حکم می‌کند که دختری از خانواده قاتل به عقد مردی از خانواده مقتول در بیاید تا به این وسیله دشمنی به دوستی تبدیل شود.
 
د: ازدواج بدلی
 
ازدواج بدلی به ازدواجی گفته می‌شود که 2 خانواده به جای شیر بهاء به همدیگر دختر می‌دهند. بعضاً خانواده‌هایی که بضاعت مالی برای پرداخت شیر بها ندارند با خانواده دیگر توافق می‌کنند که دختران خود را معاوضه کنند که در این صورت غالباً رضایت دختران و پسران زیاد مطرح نیست و این خانواده‌ها است که به جای عروس‌ها و دامادها تصمیم می‌گیرند این نوع ازدواج‌ها هم با مشکلاتی مواجه هستند.
 
ه: ازدواج میراثی
 
گاهی اتفاق می‌افتد که شوهر در اثر حادثه کشته شده و یا می‌میرند در این صورت بیوه متوفی مجبور است به ازدواج با برادر شوهر خود تن در دهد و اختیار ندارد که از ازدواج با برادر شوهر خود سر باز زده و به دلخواه خود همسری برای خود انتخاب نماید زیرا متأسفانه عروس هم میراث محسوب می‌شود.
 
/