16 آذر روز مقاومت دانشجويان اين سرزمين در برابر استعمار/ روزی که معاون رئیس جمهور آمریکا در قتلگاه دانشجویان ایرانی دکترای افتخاری گرفت

از مقاطع مهم جنبش دانشجویی، تهاجم مزدوران رژیم پهلوی به دانشگاه تهران در روز دوشنبه 16 آذر 1332 و كشته شدن سه دانشجوی دانشكده فنی به نام‌های (مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی) می‌باشد. كه نقطه عطفی در تاریخ فعالیت‌های سیاسی دانشجویان علیه استبداد دوران پهلوی می‌باشد.

بعد از كودتاى 28 مرداد 1332، رژیم وابسته پهلوى كه توانسته بود با كمك اربابان امریكایى به اریكه قدرت بازگردد، درصدد برآمد تا پایه‌هاى حكومت نامشروع خود را تثبیت كند، اما غافل از اینكه مقاومت مردم بطور كامل از بین نرفته و مردم و بویژه قشر پویای دانشجو درصدد مقابله با رژیم پهلوی بودند.

پس از روز کار آمدن دولت کودتاگر زاهدی سركوب فعالیت‌های سیاسی جامعه توسط رژیم پهلوی تشدید شد و كشور عملاً به سمت وابستگی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نظامی به غرب سوق پیدا کرد.

در این میان نهضت مقاومت ملی كه یك روز پس از كودتا صورت گرفت، سعی در شكستن فضای اختناق داشت و در این میان دانشجویان مسلمان به عنوان بازوی اجرایی نهضت، عمل می‌كردند.

پس از بازگشایی دانشگاه در مهرماه 1332 كه همزمان با شروع دادگاه‌های فرمایشی رژیم پهلوی و محاکمه سران دولت قانونی گذشته بود، جنب و جوش زیادی در میان دانشجویان برای فعالیت‌های سیاسی پدید آمد. نخستین حركت عملی در این زمینه تظاهرات 16 آذر 1332 به نشانه اعتراض به سفر نیکسون معاون اول رئیس جمهور آمریکا به ایران بود.

در تاریخ 24 آبان اعلام شد که نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا از طرف آیزنهاور به ایران می‏آید. نیکسون به ایران می‏آمد تا نتایج «پیروزی سیاسی امیدبخشی را که در ایران نصیب قوای طرفدار تثبیت اوضاع و قوای آزادی شده است» (نقل از نطق آیزنهاور در کنگره آمریکا بعد از کودتای 28 مرداد) ببیند. در مقابل دانشجویان مبارز دانشگاه نیز تصمیم گرفتند که در فضای حکومت نظامی بعد از کودتای سیاه، هنگام ورود نیکسون، نفرت و انزجار خود را به دستگاه کودتا نشان دهند. دو روز قبل از آن واقعه تلخ (14 آذر) زاهدی تجدید رابطه با انگلستان را رسما اعلام کرد و قرار شد که «دنیس رایت» ، کاردار سفارت انگلستان، چند روز بعد به ایران بیاید. از همان روز 14 آذر تظاهراتی در گوشه و کنار به وقوع پیوست که در نتیجه در بازار و دانشگاه عده‏ای دست گیر شدند.

این وضع در روز 15 آذر هم ادامه داشت. و بیشتر اعتراض ها از دانشکده پزشکی و داروسازی و حقوق و علوم آغاز شد. صبح شانزده آذر، هنگام ورود به دانشگاه، دانشجویان متوجه تجهیزات فوق العاده سربازان و اوضاع غیر عادی اطراف دانشگاه شده، وقوع حادثه‏ای را پیش بینی می‏کردند. فضا بشدت آبستن حوادث و درگیری بود.

بعد از گذشت مدتی چندین دانشکده تعطیل اعلام شد و در ادامه سراسر دانشگاه به دستور رییس دانشگاه تعطیل گردید. نیروهای نظامی رژیم که بشدت رفت و آمد دانشجویان را کنترل کرده و در این بین عده ای از دانشجویانی که فریاد استکبارستیزی سرداده بودند را نیز دستگیر نموده بودند, با حضور در کلاس یکی از اساتید دانشکده فنی (مهندس شمس استاد نقشه کشی) زمینه اعتراض را در کلاس درس ایجاد کردند. آنان قصد داشتند دو دانشجو را که ظاهرا به حضور نظامیان در دانشگاه اعتراض داشتند را دستگیر نمایند.

دستگیری دو دانشجو کلاس را به هم می زند و فریاد استکبار ستیزی دانشگاه را فرا می گیرد دانشکده فنی به هم می‌ریزد و در محاصره کامل نظامیان قرار می‌گیرد و به یکباره فرمان آتش صادر شده و دانشجویان در صحن طبقه اول به خون می‌غلطند عده‌ای زخمی شده و در این میان سه دانشجو به نامهای قندچی و بزرگ نیا و شریعت رضوی به شهادت می رسند.

دو روز بعد از واقعه 16 آذر، نیکسون به ایران آمد و در همان دانشگاه، در همان دانشگاهی که هنوز به خون دانشجویان بی‌گناه رنگین بود دکترای افتخاری حقوق دریافت کرد. روز 16 آذر به عنوان روز مقاومت و ایستادگی دانشجویان این سرزمین در برابر استعمار غرب و استبداد و خودکامگی در دفتر تاریخ این سرزمین به یادگار ثبت گردیده است.