علمای شیعه و سنی درباره روزه چه نظری دارند؟

_ فارس نوشت: روزه یکی از ضروریات دین است که در ادیان قبل نیز وجود داشته و هیچ کسی در واجب بودن آن بر تک تک افراد، شک نکرده است؛ بلکه اگر کسی به علتی نتوانست روزه بگیرد، وجوب قضا و در صورت عدم قدرت بر قضا، کفاره بر او واجب است.

علت وجوب روزه

حجت‌الاسلام محمدهاشم شفیعی کارشناس مذهبی دلایل چرایی وجوب روزه گفت: خداوند در قرآن کریم روزه ماه رمضان را واجب کرده است همانطور که بر امت‌های قبل نیز واجب کرده بود. (سوره بقره، آیه ۱۸۳) پس اصل وجوب روزه از مسلمات قرآن کریم و اسلام است و برای وجوب آن حکمت‌هایی بیان شده است.

تقوی

وی با بیان اینکه خداوند در ادامه همان آیه علت وجوب آن را تقوی و پرهیزگاری مطرح کرده است، گفت: روزه گرفتن برای رسیدن به تقواست، تقوایی که انسان را از هر گونه آلودگی نجات داده و مسیر حرکت انسان به سمت ابدیت را آسان می‌کند.

دلسوزی و ترحم بر فقیر

حجت‌الاسلام شفیعی ادامه داد: امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «همانا خداوند، روزه را واجب ساخت تا ثروتمند و فقیر به وسیلۀ آن در یک سطح قرار گیرند، زیرا انسان غنى و ثروتمند اثر گرسنگى را احساس نمی‌کرد، تا بر فقیر رحم آورد، چون غنى هر زمان که چیزى مى‌خواست به راحتی به آن می‌رسید، «فَأَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُسَوِّیَ بَیْنَ خَلْقِهِ وَ أَنْ یُذِیقَ الْغَنِیَّ مَسَّ الْجُوعِ وَ الْأَلَمِ لِیَرِقَّ عَلَى الضَّعِیفِ فَیَرْحَمَ الْجَائِعَ» (من لایحضره الفقیه، صدوق، ج۲، ص۷۳) از این رو خداوند عزّ و جلّ اراده کرد تا میان آفریدگانش تساوى برقرار سازد و رنج گرسنگى و درد را به غنى بچشاند، تا نسبت به ضعیف رقّت کند، و بر گرسنه رحم آورد.

آمادگی برای سختی و شدائد قیامت

این کارشناس مذهبی روزه‌داری را انعکاسی از سختی قیامت دانست و گفت: از مواقف هولناک برای انسان، صحنه‌های سخت و سنگین قیامت است؛ بنابراین هر کسی دنبال دست‌آویزی است و روزه بهترین آنهاست: «یَکُونَ ذَلِکَ دَلِیلًا لَهُ عَلَى شَدَائِدِ الْآخِرَة (من لایحضره الفقیه، صدوق، ج۲، ص۷۳) وجوب روزه ماه مبارک رمضان؛ دلیل و نشانه‌ای بر شدائد و سختی‌های روز قیامت است.»

وجوب عینی روزه همه ماه رمضان

وی با اشاره به اینکه قرآن کریم وجوب روزه را در ماه رمضان قرار داده است، گفت: روزه سی روز ماه رمضان واجب است، زیرا فرمود: «فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْه‏؛ (سوره بقره، آیه ۱۸۵) پس هر کسی که ماه رمضان را درک کند باید آن را روزه بدارد. حتی آن قدر وجوب روزه در سی روز ماه رمضان واضح بوده که شخصی یهودی از پیامبر صلی الله علیه و آله چنین سؤال می‌کند: چرا در امت شما سی روز، روزه واجب است در حالی که در امت‌های قبل بیشتر از سی روز بوده است؟» (من لا یحضره الفقیه، ج‏۲، ص: ۷۶) همچنین در روایت دیگری وجوب برخی از روزه‌ها مانند روزه قضا را مانند وجوب ماه رمضان دانسته است. «کَوُجُوبِ‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏؛ (کافی کلینی، ج۴، ص۸۴) مانند وجوب روزه ماه رمضان» پس روزه کل ماه رمضان واجب است.

سی روز در نگاه فق‌ها و علما

شفیعی وجوب روزه‌داری را مورد تأیید علمای شیعه و سنی دانست و گفت: همه علماء و فق‌های شیعه و اهل سنت، با استفاده از متون دینی از قرآن و روایت، روزه سی روز ماه رمضان را واجب دانسته و هیچ کدام از فقها، اشاره‌ای به وجوب تخییری نکرده‌اند؛ بلکه وجوب آن را از ضروریات دین دانسته و منکر آن را مرتد می‌دانند. (العروة الوثقی، المحشی، یزدی، ج ۳، ص ۵۲۱-۵۲۲) بنابراین، روزه سی روز ماه مبارک رمضان واجب [عینی]است یعنی بر هر مکلفی واجب است که امتثال کند و آن، روزه در کل ماه رمضان است که ۲۹ روز کمتر نمی‌شود و از سی روز نیز تجاوز نمی‌کند. البته قبل و بعد از ماه مبارک رمضان، روزه‌های مستحبی متعددی سفارش شده است.