رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه: بهبود عدالت و ارتقای شفافیت با تحلیل داده‌های قضایی ممکن است

خبرگزاری میزان- حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی معاون اول قوه قضاییه ۲۰ تیرماه در بازدید از مرکز آمار و فناوری اطلاعات بر استفاده از داده‌های مرکز آمار و فناوری اطلاعات تاکید و بیان کرد جامعه قضایی باید از این ظرفیت ارزشمند بهره‌برداری و از داده‌های آن استفاده بهینه کند.

معاون اول قوه قضاییه همچنین در دیدار با رئیس، مدیران و پژوهشگران پژوهشگاه قوه قضاییه در ۲۵ تیرماه، با اشاره به هزینه گردآوری داده‌ها، اظهار کرد: داده‌های جامع در مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه نیاز به تحلیل و پژوهش دارد و پاسخ بسیاری از نیاز‌های علمی دستگاه قضا در داد‌های موجود در این مرکز قرار دارد.

وی با بیان اهمیت علم مولد به عنوان پایه کار پژوهشی، گفت: منبع داده‌ها باید مطمئن و معتبر باشد و لازم است در کمیته‌ای مشترک با نظارت معاونت اول، صحت داده‌ها سنجیده شود. نتایج چنین پژوهشی می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری بخش‌های مختلف دستگاه قضایی موثر باشد.

معاون اول قوه قضاییه به نقش معاونت اول در ایجاد هماهنگی و نقشه راه در انجام مأموریت‌های بخش‌های مختلف دستگاه قضایی اشاره کرد و ادامه داد: با یک طراحی مناسب، ارتباط و پیوستگی بخش پژوهشی و مرکز آمار قوه قضاییه باید به نحو مطلوب‌تری شکل بگیرد.

بهبود عدالت و ارتقای شفافیت با تحلیل داده‌های قضایی 

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی هادی، رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه درباره اهمیت داده‌های قضایی و آمادگی برای تحلیل این داده‌ها در قالب آزمایشگاه حکمرانی داده پیشران در گفت‌وگو با میزان گفت: تحلیل داده‌های قضایی منبعی ارزشمند برای بهبود عدالت، کارایی و شفافیت سیستم قضایی است، داده‌های قضایی که طیف وسیعی از اطلاعات مربوط به روند دادرسی، تصمیمات حقوقی، آمار جرم و جنایت و حتی داده‌های شبکه‌های اجتماعی را در بر می‌گیرد، جزو حیاتی نظام حقوقی و حاکمیت کلی یک جامعه است.

وی با بیان این که داده‌ها حرف اول را در دنیای امروز می‌زند، گفت: در عصر حاضر، ظهور کلان‌داده‌ها و ابزار‌های تحلیلی پیشرفته، نحوه تدوین سیاست‌ها و جهت‌دهی افکار عمومی را تغییر داده است و زمینه منحصربه‌فردی را برای آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری بر پایه روش شناسی مبتنی بر داده به وجود آورده است.

حکمرانی داده محور؛ ضرورتی اجتناب ناپذیر برای مدیریت کارآمد

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی، حکمرانی داده محور را ضرورت مدیریت در نهاد‌های حاکمیت دانست و اظهار کرد: حجم عظیم داده‌های موجود در قوه قضاییه، اعم از پرونده‌های قضایی، آمار و ارقام مربوط به جرم و جنایت، و نظرات مردم، گنجینه‌ای ارزشمند برای ارتقای شفافیت، پاسخگویی و حکمرانی داده‌محور در این نهاد است و با اتخاذ سیاست‌های موثر می‌توان از ظرفیت این داده‌ها برای ارتقای کارایی و تصمیم‌گیری مناسب بهره‌برداری کرد.

وی دسترسی دشوار به داده‌ها در حوزه‌های قضایی، ساختار ناقص یا متناقض برخی داده‌ها و حفظ حریم خصوصی را از جمله چالش‌های این حوزه برشمرد و اظهار کرد: برای به دست آوردن دیدگاه جامع و تحلیل‌های گره گشا باید برای سطح دسترسی به داده‌ها و طبقه بندی آن‌ها قواعد منطقی در نظر گرفت.

مشارکت ذینفعان و رویکرد پیشگیرانه برای تدوین سیاستگذاری مطلوب

رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه، مشارکت فعال ذینفعان در فرایند سیاستگذاری دستگاه قضایی را ضروری خواند و گفت: با مشارکت مردم، سازمان‌های جامعه مدنی و متخصصان در فرایند سیاستگذاری قوه قضاییه، نیاز‌ها و چالش‌های جامعه بهتر شناسایی می‌شوند و در نهایت سیاست‌های موثرتری برای حل مشکلات واقعی مردم تدوین می‌شود.

وی با اشاره به این که در سیاستگذاری، رویکرد واکنشی موثر نیست، اظهارکرد: در این شیوه، عمدتاً سیاست‌ها در پاسخ به مسائل و چالش‌های بالفعل تدوین می‌شوند و به جای پیشگیری از وقوع جرم و آسیب‌های اجتماعی، بر حل و فصل آن‌ها پس از وقوع تمرکز می‌کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی توجه به یافته‌های پژوهشی را در اتخاذ تصمیمات مدیریتی مهم خواند و گفت: استفاده مطلوب از یافته‌های پژوهشی در فرایند سیاست‌گذاری، منجر به اتخاذ تصمیمات علمی و کارآمد می‌شود.

وی تحلیل داده‌های قضایی با مشارکت پژوهشگاه قوه قضاییه و مرکز آمار و فناوری دستگاه قضا را مهم دانشت و گفت: آزمایشگاه داده پیشران به عنوان یکی از ارکان و پایه‌های حکمرانی قضایی می‌تواند با جمع آوری و تحلیل داده‌ها و ارائه راه حل‌های نوآورانه، نقش موثری در ارتقای کیفیت سیاستگذاری در قوه قضاییه و تصمیم‌سازی مبتنی بر تحلیل‌های هوشمند ایفا کند.

داده‌های ناهمگن و نامعتبر، دقت تحلیل را کاهش می‌دهد

رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه با اشاره به برخی چالش‌ها برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تحلیل و استفاده از داده‌ها در قوه قضاییه گفت: داده‌هایی که از منابع مختلف جمع آوری می‌شوند، یکپارچگی ندارند و این پراکندگی، تجزیه و تحلیل را دشوار می‌کند. همچنین بسیاری از داده‌های موجود در سامانه‌ها ناقص و نامعتبر بوده و یا به‌روزرسانی نشده اند. این امر دقت و قابلیت اتکای تحلیل‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی تقویت فرهنگ جمع آوری و استفاده از داده‌ها و تامین زیرساخت‌های مناسب برای پیش پردازش و تحلیل آن را برای بهره برداری کارآمد از داده‌ها لازم دانست و گفت: قوه قضاییه برای تحلیل و استخراج اطلاعات از داده به زیرساخت‌های مناسب برای پیش پردازش علمی، ذخیره‌سازی ایمن و کارآمد داده‌ها نیاز دارد.

آزمایشگاه داده پیشران، تصمیمات سیاستگذاران را واقع بینانه می‌کند

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی از آزمایشگاه داده‌های قضایی به عنوان راهکاری موثر برای کاربردی ساختن تحلیل داده‌ها نام برد و گفت: با ارائه بستر متمرکز برای گردآوری، پیش پردازش، ادغام و تجزیه و تحلیل هوشمند داده‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت علوم بین‌رشته‌ای می‌توان به سیاستگذاران و محققان برای درک بهتر روند‌ها و اتخاذ تصمیمات واقع بینانه کمک کرد.

وی بینش مبتنی بر داده را برای اصلاحات به موقع و تصمیمات سیاستی لازم برشمرد و گفت: قضات و مدیران قضایی می‌توانند از ابزار‌های تحلیلی برای بهبود مدیریت پرونده، شناسایی ناکارآمدی‌های رویه‌ای و ارتقای نتایج عادلانه‌تر بهره برداری کنند. همچنین سازمان‌های جامعه مدنی و گروه‌های ذینفع می‌توانند از یافته‌های آزمایشگاه برای پاسخگویی بیشتر سیستم قضایی و در راستای شفافیت بیشتر استفاده کنند.

وی با تاکید بر این که آزمایشگاه داده‌ها از ارکان حکمرانی قضایی است، بهبود حس عدالت در فرآیند‌های قضایی با شناسایی و کاهش سوگیری‌ها در تصمیم گیری و افزایش کارایی، رسیدگی‌های به موقع دادگاه، کاهش حجم پرونده‌ها و هزینه‌ها، افزایش اعتماد عمومی و اعتماد به بی طرفی و یکپارچگی سیستم قضایی و نیز درک بهتر الگو‌ها در روند‌های جرم و تکرار جرم برای حمایت از مداخلات پیشگیرانه را از دیگر مزایای آزمایشگاه داده‌های پیشران قضایی عنوان کرد.

انتهای پیام/