گسترش ناتو و تبعات آن برای جهان

خبرگزاری میزان - ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) طی دهه‌های گذشته همواره سیاست خود را بر گسترش این ائتلاف از طریق پذیرش اعضای بیشتر متمرکز کرده است.

در همین حال، «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه ۲ روز قبل و پس از ماه‌ها تنش با کشور‌های غربی، لایحه‌ای را درباره عضویت سوئد در ناتو به پارلمان کشورش ارائه کرد.

اردوغان در نشستی طی ماه جولای گذشته به متحدان ترکیه در ناتو گفته بود که این قانون را، که پیشتر به دلیل طیف وسیعی از نگرانی‌های امنیتی با آن مخالفت کرده بود، پس از تشکیل مجدد پارلمان ترکیه در اول اکتبر ارسال می‌کند. 

این در حالی است در اواسط مهرماه، «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه از گسترش ناتو انتقاد کرده بود.

پوتین در مصاحبه با تلویزیون مرکزی چین گفت: از زمانی که ناتو در سال ۱۹۹۱ وعده داد که به سمت شرق گسترش نیابد، پنج موج از گسترش این ائتلاف رخ داده است. به دلیل عدم پایبندی به توافقات؛ انجام گفت‌وگو با چنین افرادی بسیار دشوار است.

رئیس جمهور روسیه یادآور شد: هر بار که ما نگرانی‌های خود را بیان می‌کردیم، به ما می‌گفتند؛ بله، به شما قول دادیم که ناتو به شرق گسترش نخواهد یافت، اما این‌ها وعده‌ها شفاهی بودند و سندی در این رابطه امضا نشده است. 

از تاسیس ناتو چه می‌دانیم؟

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو در چهارم آوریل ۱۹۴۹ میلادی (سال ۱۳۲۸ هجری شمسی) با هدف دفاع جمعی، در واشنگتن تاسیس شد و بزرگ‌ترین پیمان نظامی در جهان است که ۳۱ کشور در آن عضویت دارند. 

قلب پیمان ناتو ماده پنجم آن است که کشور‌های امضاکننده توافق کرده‌اند حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو را به‌عنوان حمله به تمامی کشور‌های عضو تلقی و با آن مقابله کنند.

براساس ماده ۱۴ و پایانی این پیمان، پیمان نزد دولت آمریکا سپرده می‌شود و مطابق وظیفه، دولت آمریکا نیز نسخه‌های مورد تأیید آن را برای دولت‌های امضاکننده پیمان می‌فرستد. این پیمان در حال حاضر بزرگ‌ترین پیمان نظامی در جهان است و با پیوستن مونته‌نگرو در سال ۲۰۱۷، مقدونیه شمالی در ۲۷ مارس ۲۰۲۰ و فنلاند در چهارم آوریل ۲۰۲۳، اعضای این پیمان به ۳۱ عضو رسید. 

«پیمان واشنگتن» که بعد‌ها به پیمان آتلانتیک شمالی شناخته شد، پس از مذاکراتی که از جولای ۱۹۴۸ در واشنگتن آغاز شده بود در چهارم آوریل ۱۹۴۹ میان آمریکا، اعضای پیمان بروکسل (انگلیس، فرانسه، هلند، بلژیک و لوکزامبورگ) و دیگر کشور‌های بلوک سرمایه‌داری که به این پیمان دعوت شده بودند (کانادا، دانمارک، ایسلند، ایتالیا، نروژ و پرتغال) به امضا رسید. 

فنلاند و سوئد، در پس‌زمینه رویداد‌های اوکراین در ماه می ۲۰۲۲، درخواست‌هایی را برای پیوستن به این پیمان ارسال کردند. فنلاند در چهارم آوریل گذشته به سی‌ویکمین عضو ناتو تبدیل شد. 

ناتو در حال گسترش ابتکارات است و آن را «بازدارندگی از روسیه» می‌نامد؛ مسکو بار‌ها نسبت به توسعه این ائتلاف در اروپا ابراز نگرانی کرده است. 

تهدیدات ناشی از گسترش ناتو

روسیه بار‌ها هشدار داده که گسترش ناتو به سمت شرق اروپا تبعاتی برای این ائتلاف و منطقه به همراه خواهد داشت. برخی کارشناسان جنگ کنونی اوکراین را به این موضوع مرتبط می‌دانند.

روسیه بار‌ها درباره این موضوع به غرب هشدار داده بود. 

ناتو طی سال‌های گذشته سعی کرده که حوزه خود را از آمریکا و اروپا به آسیا گسترش دهد. این موضوع ابراز نگرانی‌هایی را از سوی کشور‌های منطقه به همراه داشته است.

«ایست ایشیا فوروم» در مطلبی در این رابطه نوشت که تحرکات ناتو در آسیا یک استراتژی اشتباه و احتمالا خطرناک برای اعضای اروپایی این ائتلاف است.

این موضوع باعث افزایش تنش بین کشور‌هایی مانند چین و ناتو خواهد شد.

برخی کارشناسان عنوان می‌کنند که اقدامات ناتو برای گسترش این ائتلاف و فعالیت در مناطق مختلف با خط مشی آمریکا در مسائل مختلف به صورت مستقیم در ارتباط است. آن‌ها می‌گویند که این گسترش به احتمال زیاد تنها افزایش تنش و درگیری‌ها را به همراه داشته باشد.

انتهای پیام/