تاثیر تغییرات اقلیمی بر نقض حقوق بشر

خبرگزاری میزان – تغییرات اقلیمی به دلیل تاثیر مستقیم بر زندگی انسان‌ها به قدری اهمیت دارند که در چارچوب‌های حقوق بشر به آن‌ها نگریسته می‌شود.

عقب ماندن سیاست‌های اقلیمی کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته از تغییرات در این زمینه سبب شده که رویداد‌های شدید آب‌وهوایی و گرما و سرمای شدید زمین و ساکنان آن را با تهدید جدی مواجه کند.

در حال حاضر بین میزان کاهش گاز‌های گلخانه‌ای که جهان برای دستیابی به اهداف دمایی با اقدام‌هایی که دولت‌ها باید برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انجام دهند، شکاف رو به رشد نگران‌کننده‌ای وجود دارد.

کشور‌های توسعه‌یافته به عنوان عاملان اصلی تولید گاز‌های گلخانه‌ای نقش انکارناپذیری در تغییرات اقلیمی منجر به نقض حقوق بشر دارند.

تغییرات اقلیمی و نقض حقوق بشر

ارتباط میان مسائل اقلیمی و حقوق بشر بر همگان آشکار است؛ در واقع مسائل و تغییرات اقلیمی به صورت مستقیم بر حقوق زندگی و سلامتی افراد تاثیر دارند.

تغییرات اقلیمی بر بهره‌مندی کامل و موثر از حقوق بشر مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر و دیگر اسناد بین‌المللی حقوق بشری تاثیر منفی می‌گذارد.

در واقع، تغییرات اقلیمی تاثیر عمده‌ای بر طیف گسترده‌ای از حقوق بشر در جهان امروز دارد و به صورت عمده بر گروه‌های حاشیه نشین تاثیر می‌گذارد؛ ضمن اینکه می‌تواند تاثیر فاجعه‌باری در آینده داشته باشد.

از جمله حقوق بشری که از مسیر تغییرات اقلیمی در معرض تهدید و نقض قرار دارند، عبارتند از حق زندگی، غذای کافی، آب آشامیدنی سالم و بهداشتی، برخورداری از بالاترین استاندارد‌های قابل دستیابی سلامت جسمی و روانی از جمله سلامت جنسی و باروری، مسکن مناسب و تعیین سرنوشت عادلانه.

ضمن اینکه شرایط مساعد کار، توسعه، حق برخورداری از محیط زیست سالم، پاک و پایدار، معیشت و همچنین آموزش و حقوق فرهنگی به‌عنوان حقوق بشر نیز تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار می‌گیرند.

تغییرات اقلیمی همچنین به نقض حقوق بشر زنان و دختران و گروه‌های حاشیه‌ای مانند مهاجران، اقلیت‌ها، بومیان، آفریقایی تبارها، سالمندان و افراد دارای معلولیت منجر می‌شود.

باید توجه داشت که تغییرات اقلیمی خطر نقض حقوق بشر در زمینه خشونت علیه زنان و دختران، قاچاق انسان به‌ویژه زنان و کودکان، استفاده بیش از حد از زور در زمینه تجمع‌های اعتراضی اقلیمی، نژادپرستی و تبعیض را تشدید می‌کند.

در عین حال، نژادپرستی سیستمی و میراث معاصر استعمار بر حق برخورداری از محیط زیست سالم تاثیر منفی می‌گذارد؛ تغییرات اقلیمی همچنین محرک اصلی جابجایی‌‌های اجباری است و جست‌وجو برای راه‌حل‌های بادوام را به‌طور قابل توجهی چالش برانگیز می‌کند.

تاثیرات مرگبار تغییرات اقلیمی

براساس گزارش ۲۰۲۱ نشریه پزشکی «لانست» در مورد سلامت و تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۱۹، حدود ۳۴۵ هزار مرگ ناشی از گرما در بیش از ۶۵ سال در سراسر جهان رخ داده است که نشان‌دهنده افزایش ۸۰ درصدی نسبت به میانگین ثبت شده در این زمینه در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ است.

تغییرات اقلیمی به معنای گرمایش زمین و بروز موج‌های گرما سبب می‌شود تا افراد به‌ویژه افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی و سالمندان در معرض بالای خطر مرگ قرار بگیرند.

افزایش شکایت‌های حقوقی اقلیمی

شمار دعوا‌های حقوقی اقلیمی در سراسر جهان طی پنج سال گذشته ۲ برابر شده و این روند همچنان در حال افزایش است؛ تعداد کل پرونده‌های تغییرات آب‌وهوایی از ۸۸۴ مورد در سال ۲۰۱۷ به ۲ هزار و ۱۸۰ مورد در سال ۲۰۲۲ رسیده است.

بخش عمده‌ای از این دعوا‌های حقوقی تکیه بر حقوق بشر مندرج در قوانین بین‌المللی و قوانین اساسی ملی دارند و خواهان توجه و اقدام‌های لازم در زمینه تامین حقوق بشری هستند.

این دعوا‌های حقوقی در ۶۵ مرجع در سراسر جهان از جمله دادگاه‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی، نهاد‌های شبه قضایی، رویه‌های ویژه سازمان ملل و دادگاه‌های داوری مطرح شده‌اند.

در حالی‌که بیشتر این دعوا‌های حقوقی در آمریکا مطرح شده اند، دعوا‌های حقوقی اقلیمی در سراسر جهان ریشه دوانده‌اند؛ این امر نشان‌دهنده بلند شدن صدای گروه‌های آسیب پذیر در اعتراض به تاثیر منفی تغییرات اقلیمی بر حقوق بشر در سطح جهان هستند.

در یک پرونده تاریخی، گروهی به نمایندگی از بیش از ۲ هزار زن مسن سوئیسی در مقابل دادگاه حقوق بشر اروپا استدلال کردند که عدم کاهش گرمای شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، حقوق آن‌ها برای زندگی و احترام به خانواده و زندگی خصوصی را تهدید می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که دعوای حقوقی بر سر مسائل اقلیمی در حال تبدیل شدن به بخشی جدایی‌ناپذیر از اقدام در مسیر عدالت در زمینه آب‌وهواست و همین امر نویدبخش حرکت در مسیر عدالت اقلیمی است.

انتهای پیام/