آینده روابط اربیل و تهران؛ تصمیمی تاریخی برای اقلیم شمال عراق

خبرگزاری میزان - چالشی که امروز روابط میان تهران و اربیل با آن روبروست موضوع حضور گروه‌های ضدانقلاب و مسلحی است که در اقلیم شمال عراق مستقر هستند.

این مساله بیش از دو دهه است که میان دو طرف به عنوان یک «تهدید امنیت ملی» برای ایران مطرح بوده و بار‌ها مورد بررسی هیات‌هایی از ایران و مسئولان اقلیم قرار گرفته است.

حامیان این گروه‌ها می‌گویند که آن‌ها سال‌هاست به عنوان «پناهنده» در اقلیم شمال عراق حضور دارند و آن‌ها را احزاب سیاسی می‌خوانند، اما آیا احزاب سیاسی یا پناهندگان «سلاح» به دست می‌گیرند؟

آیا احزاب سیاسی به اعضای خود آموزش‌های نظامی می‎دهند یا عملیات‌های خرابکارانه انجام میدهند؟ کدام حزب سیاسی اقدام به ربایش کودکان و دختران جهت تامین نیروی انسانی خود می‌کند؟

سوالات و ابهامات زیادی در خصوص چرایی تداوم حضور این گروه‌ها در منطقه الیم شمال عراق مطرح است، از جمله آنکه به گفته برخی منابع مطلع احتمال وجود روابط عمیق پشت پرده میان مقامات اربیل با سران گروه‌های مزبور وجود دارد و به همین سبب است که آن‌ها نمیتوانند نسبت به گروه‌ها برخوردی جدی و قاطع داشته باشند.

همچنین، روابط خوبی که میان سران گروه‌های مزبور با برخی سرویس‌های غربی و رژیم صهیونیستی وجود دارد نیز مزید بر علت است که مسئولان اربیل حتی اگر بخواهند هم نتوانند از منافع حضور این گروه‌ها به عنوان دست نشانده‌های سرویس‌های فوق، چشم‎پوشی کنند.

اما به هرحال و با وجود در نظر گرفتن تمام احتمالات و فرضیات، آنچه که در واقعیت صحنه اتفاق افتاده این است که میان دولت‌های ایران و عراق «توافقنامه‌ای امنیتی» منعقد و امضا شده است و بر این اساس دو طرف مکلف به انجام وظایفی هستند.

دو خواسته مهم ایران در قبال این گروه‌ها که در توافقنامه نیز وجود دارد این است که، مسئولین اربیل و بغداد باید نسبت به «اخراج یا خلع سلاح» این گروه‌ها اقدام نمایند تا منبع ناامنی و بی ثباتی مرز‌های غربی و شمال غربی کشورمان ریشه کن شود.

در این خصوص لازم به توضیح است که در توافقات صورت گرفته میان کشورها، این دولت‌ها هستند که باید پاسخگوی تعهدات خود باشند و در این زمینه هم دولت مرکزی بغداد باید مسئولیت پذیر بوده و اربیل را مجاب کند که به وظایف خود ذیل آن توافقنامه پایبند باشد. 

ایران بیش از دو دهه «صبر راهبردی» در این زمینه داشته و دیگر وقت آن است که طرف مقابل گامی به سوی ایران بردارد تا نشان دهد که قدر مماشات و رعایت اصل حُسن همجواری تهران را می‎داند. 

اما اگر این اتفاق تا شهریور ماه نیافتاد و کماکان بغداد و اربیل نسبت به اجرای مفاد توافقنامه امنیتی با ایران بی تفاوت باشند، بر اساس گفته‌های «سرلشکر محمد باقری»، رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح، ایران بار دیگر مواضع و پایگاه‌های گروه‌های مسلح فوق را مورد حمله قرار خواهد داد و این امر در چارچوب «قوانین بین‎المللی» تعریف شده است.

در واقع، ایران «حق دفاع مشروع» در برابر تهدیدات علیه تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود را بر اساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد محفوظ می‎داند و از آن استفاده خواهد کرد، آنچنانی که ترکیه نیز بر اساس همین ادله بار‌ها در خاک سوریه و شمال عراق عملیات اجرا کرده تا نیرو‌های پ.ک.ک را که تهدیدی علیه امنیت ملی خود می‎داند از بین برد.

نکته دیگر آنکه، «قانون اساسی عراق» هم اجازه انجام اقدامات خصمانه علیه کشور‌های همسایه از خاک عراق را نمی‌دهد.

در خاتمه این گفتار آنکه، مقامات اربیل امروز باید «تصمیمی تاریخی» اتخاذ کنند مبنی بر اینکه آیا میخواهند بر اساس حُسن همجواری با ایران ارتباط داشته باشند یا آنکه بر خلاف توافقنامه امنیتی، تمایل به استمرار حضور و فعالیت گروه‌های مسلح مزبور در خاک خود دارند؟

محمد مهدی ملکی
کارشناس مسائل منطقه

انتهای پیام/