بمب‌های خوشه‌ای آمریکا در راه اوکراین/واشنگتن آماده رقم زدن یک جنایت جنگی دیگر

خبرگزاری میزان – تصمیم آمریکا مبنی بر ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین با انتقاد‌های گسترده‌ای در عرصه‌های داخلی و خارجی مواجه شد.

بمب خوشه‌ای چیست؟

هر بمب خوشه‌ای که در هوا باز می‌شود، می‌تواند حاوی صد‌ها ماده منفجره کوچک‌تر باشد که در یک منطقه هدف پخش می‌شوند، اما همه این بمب‌ها در اثر برخورد منفجر نمی‌شوند؛ بمب‌های منفجر نشده که به نام دود شناخته می‌شوند، می‌توانند برای سال‌ها در زمین باقی بمانند و خطری جدی برای غیرنظامیان، به ویژه کودکان، ایجاد کنند.

در واقع، بمب‌ خوشه‌ای، نوعی بمب استکه معمولا تعداد زیادی بمب کوچک‌تر را در منطقه‌ای وسیع گاهی به بزرگی یک زمین فوتبال پراکنده می‌کند؛ این بمب می‌تواند سبب کشتار بی رویه شود و بمب‌های منفجر نشده باقی مانده نیز برای چند دهه پس از پایان درگیری جان غیرنظامیان به ویژه کودکان را تهدید می‌کنند.

استفاده از این بمب‌ها که می‌توانند از هواپیما یا سکو‌های پرتاب موشکی پرتاب شوند، در ۱۲۰ کشور جهان ممنوع است.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ ائتلاف بمب‌های خوشه‌ای، در سال ۲۰۲۰ هزاران بمب خوشه‌ای در سراسر جهان مدت‌ها پس از توقف جنگ، در مرگ و جراحت غیرنظامیان نقش داشتند.

باید تاکید کرد که مهمات خوشه‌ای یک سلاح شنیع و غیرقابل تشخیص است که به دلایل خوبی در بسیاری از نقاط جهان ممنوع است.

بمب‌های خوشه‌ای تاکنون در کجا‌ها استفاده شده اند؟

استفاده از بمب‌های خوشه‌ای به خودی خود قوانین بین المللی را نقض نمی‌کند، اما استفاده از آن‌ها علیه غیرنظامیان نقض حقوق بشر محسوب می‌شود و این اقدام مانند هر حمله دیگری برای تعیین جنایت جنگی بودن، مستلزم بررسی مواردیست، از جمله این که آیا هدف مشروع بوده و آیا اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان انجام شده است یا خیر.

بمب‌های خوشه‌ای در بسیاری از درگیری‌های اخیر، از جمله جایی که نیرو‌های آمریکایی درگیر بودند، مورد استفاده قرار گرفتند.

بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، آمریکا در ابتدا بمب‌های خوشه‌ای را بخشی جدایی‌ناپذیر از زرادخانه خود در جریان تهاجم به افغانستان در سال ۲۰۰۱ در نظر گرفت؛ این گروه تخمین زده است که ائتلاف تحت هدایت آمریکا بیش از هزار و ۵۰۰ بمب خوشه‌ای را طی سه سال نخست جنگ علیه افغانستان پرتاب کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر و سازمان ملل، رژیم صهیونیستی را متهم کردند که در طول جنگ یک ماهه خود با حزب‌الله در سال ۲۰۰۶، چهار میلیون بمب خوشه‌ای را به سمت لبنان شلیک کرده است.

در جنگ یمن نیز از این مهمات علیه نیرو‌های یمنی مورد استفاده قرار گرفت.

بر اساس گزارش سازمان ملل، در سال ۲۰۱۷، یمن دومین کشور مرگبار از جهت بمب‌های خوشه‌ای بود، اما آمار درست و دقیقی از تلفات آن وجود ندارد.

تصمیم آمریکا برای ارسال بمب خوشه‌ای به اوکراین

دولت «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که قصد دارد بمب‌های خوشه‌ای ممنوعه را به اوکراین ارسال کند.

وزارت دفاع آمریکا روز گذشته اعلام کرد که کمک نظامی ۸۰۰ میلیون دلاری جدید به اوکراین شامل بمب‌های خوشه‌ای می‌شود؛ این بسته کمک‌های نظامی، چهل و دومین موردی است که آمریکا به اوکراین ارسال کرده و اکنون ارزش آن بیش از ۴۰ میلیارد دلار شده است.

«جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا مدعی شد که تصمیم مذکور به اتفاق آرا گرفته شد، با وجود این که واشنگتن از خطر آسیب‌هایی که بمب‌های خوشه‌ای منفجر نشده برای غیرنظامیان می‌توانند داشته باشند، آگاه است.

وی در ادامه برای توجیه این تصمیم ادعا کرد که خطر ناشی از این بمب‌ها برابر خطریست که غیرنظامیان اوکراینی را در صورت موفقیت روسیه در جنگ تهدید می‌کند.

دیگر توجیه وی برای این اقدام، ادعای استفاده روسیه از بمب‌های خوشه‌ای در جنگ اوکراین و تعهد کییف مبنی بر استفاده دقیق از این مهمات بود.

«ولادیمیر زلنسکی»، رئیس جمهور اوکراین نیز بسته کمکی آمریکا را بسیار به موقع خواند و «میخائیل پودولیاک»، مشاور ارشد وی ادعا کرد که نتیجه جنگ مستقیما به حجم تسلیحات دریافتی اوکراین بستگی دارد.

وی مدعی شد: تعداد تسلیحات از جمله بمب‌های خوشه‌ای مهم است.

نکته قابل تامل این که اوکراین پیشتر به در معرض خطر قرار دادن غیرنظامیان از طریق استفاده از بمب‌های خوشه‌ای متهم شده است.

با وجود این، نگرانی‌های جدی در واشنگتن و دیگر پایتخت‌های غربی همزمان با پانصدمین روز جنگ اوکراین وجود دارد.

اگرچه یک قانون در سال ۲۰۰۹ صادرات مهمات خوشه‌ای آمریکا با نرخ خرابی بالاتر از ۱ ٪ را ممنوع می‌کند، اما بایدن می‌تواند از ممنوعیت‌های مربوط به مهمات چشم‌پوشی کند، همان طور که سلف او «دونالد ترامپ» در ژانویه ۲۰۲۱ در مورد صدور اجازه صادرات فناوری مهمات خوشه‌ای به کره جنوبی انجام داد.

واکنش‌های داخلی به تصمیم دولت بایدن

تصمیم دولت بایدن مبنی بر ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین در عرصه داخلی نیز از سوی برخی از همقطاران وی در حزب دموکرات با واکنش‌های مخالفت آمیز مواجه شد.

«ایلهان عمر»، نماینده کنگره آمریکا که مسئولیت اصلاحیه قانون مجوز دفاع ملی را که فروش مهمات خوشه‌ای را ممنوع می‌کند، برعهده دارد، گفت که اگر آمریکا خواهان سردمداری حقوق بشر در جهان است، نباید در نقض حقوق بشر مشارکت کند.

وی گفت: در واقع، قربانیان بی گناه مهمات خوشه‌ای ارسالی آمریکا، منحصرا غیرنظامیان اوکراینی خواهند بود.

«بتی مک کولوم»، دیگر نماینده کنگره آمریکا این اقدام را «غیرضروری و یک اشتباه وحشتناک» توصیف کرد و افزود: این سلاح‌ها باید از ذخایر ما حذف شوند، نه اینکه در اوکراین ریخته شوند.

سابقه آمریکا در استفاده از بمب‌های خوشه‌ای

اگرچه نقطه اوج استفاده از بمب‌های خوشه‌ای، دوران جنگ جهانی دوم بود، اما آمریکا در طول جنگ ویتنام، از جمله در عملیات‌های غیرقانونی مخفیانه در «لائوس»، به طور گسترده از آن‌ها استفاده کرد.

از زمان پایان عملیات آمریکا در لائوس، حدود ۲۰ هزار نفر که ۴۰ درصد آن‌ها کودک هستند، بر اثر انفجار بمب‌های خوشه‌ای منفجر نشده، کشته یا زخمی شده‌اند.

آمریکا از مهمات خوشه‌ای در کامبوج، گرانادا، لبنان، لیبی، افغانستان و در طول هر ۲ جنگ عراق مورد استفاده قرار گرفت.

بر اساس اعلام پنتاگون، آخرین استفاده آمریکا از بمب‌های خوشه‌ای در جریان تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق بود؛ با وجود این بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر، نیرو‌های آمریکا، مهمات خوشه‌ای را سلاح کلیدی آمریکا در طول تهاجم به افغانستان در سال ۲۰۲۱ می‌دانستند.

بر اساس تخمین‌ها، در سه سال اول جنگ افغانستان، ائتلاف تحت هدایت آمریکا بیش از هزار و ۵۰۰ بمب خوشه‌ای را در افغانستان پرتاب کرده است.

به نظر می‌رسد آمریکا پس از آن که موفق نشد از این بمب‌ها استفاده کند، قصد دارد از طریق ارسال آن‌ها به اوکراین انبار‌های انباشته خود از این مهمات را خالی کند.

واکنش‌های حقوق بشری به تصمیم آمریکا

گروه‌های حقوق بشری، مهمات خوشه‌ای را «نفرت انگیز» و حتی جنایت جنگی توصیف می‌کنند.

گروه‌های حقوق بشری ضمن محکوم کردن تصمیم آمریکا مبنی بر ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین آن را اشتباهی وحشتناک خواندند.

آن‌ها به شدت از تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا انتقاد و خاطرنشان کردند که طبق گزارش Cluster Munition Monitor، حداقل ۱۴۹ غیرنظامی در سال ۲۰۲۱ توسط این سلاح در سراسر جهان کشته یا زخمی شدند.

اگرچه اکثر متحدان آمریکا از جمله انگلیس، آلمان و فرانسه، کنوانسیون سازمان ملل در مورد مهمات خوشه‌ای را در سال ۲۰۰۸ امضا کردند، اما آمریکا و اوکراین هرگز این معاهده را امضا نکردند؛ دلیل آن‌ها این بود که شرایطی وجود دارد که استفاده از این بمب‌ها را ضروری می‌کند.

نایب رئیس کارزار بین المللی ممنوعیت مین‌های زمینی در این رابطه گفت: تصمیم دولت بایدن برای انتقال مهمات خوشه‌ای به تلفات وحشتناکی که غیرنظامیان اوکراینی چه بلافاصله و چه برای سال‌های آینده متحمل خواهند شد، کمک خواهد کرد؛ استفاده از مهمات خوشه‌ای به آلودگی گسترده اوکراین ناشی از بقایای مواد منفجره و مین‌های زمینی می‌افزاید.

«فرحان حق»، سخنگوی سازمان ملل در رابطه با تصمیم آمریکا مبنی بر ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین تاکید کرد که دبیرکل سازمان ملل از کنوانسیون بمب‌های خوشه‌ای که حدود ۱۵ سال پیش به تصویب رسید، حمایت می‌کند و از دیگر کشور‌ها نیز می‌خواهد که از این کنوانسیون پیروی کنند.

در عین حال، دیده بان حقوق بشر (HRW) از کاخ سفید خواست که مهمات خوشه‌ای به اوکراین ارسال نکند، زیرا این مهمات احتمالا تا سال‌های آینده غیرنظامیان را در معرض خطر قرار می‌دهند.

«مری وارهام»، مدیر بخش تسلیحات دیده بان حقوق بشر نیز تصمیم آمریکا مبنی بر ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین را سبب رنج طولانی مدت غیرنظامیان و بی اعتباری بین المللی ممنوعیت این سلاح خواند.

از سوی دیگر، مدیر دیده بان حقوق بشر واشنگتن نیز این اقدام واشنگتن را «ویرانگر» خوانده و گفت: این بمب‌ها برای غیرنظامیان مرگبار هستند.

یک کارشناس پاکسازی مین‌های زمینی، گفت: بقایای مواد منفجره جنگ، بمب‌هایی که در هنگام پرتاب منفجر نمی‌شوند - منبع اصلی خطر در مناطق درگیری هستند.

وی افزود: نگرانی اصلی در مورد مهمات خوشه‌ای ضریب خطا و ویژگی‌های «پیچ‌شکن» آن‌ها است که باعث می‌شود دستگاه‌های منفجر نشده در هنگام دست‌کاری در برابر انفجار آسیب‌پذیر باشند.

به گفته این کارشناس، بسیاری از کودکان را می‌بینید که به وسایلی با ظاهر بدیع برخورد می‌کنند و جذب آن‌ها می‌شوند، زیرا غیرعادی هستند، ... و تمایل به برداشتن آن‌ها وجود دارد.

این کارشناس پاکسازی مین‌های زمینی که با سازمان ملل در افغانستان درباره بمب‌های خوشه‌ای با نرخ خطای فرضی پنج درصد همکاری می‌کرد، ضمن نادرست خواندن ادعا‌های آمریکا در مورد ضریب خطای بمب‌های ارسالی به اوکراین گفت: تخمین در مورد مواد منفجره غیرقابل اعتماد است.

به گفته وی، بمب‌های خوشه‌ای شلیک شده در جنوب لبنان از سوی رژیم صهیونیستی در طول جنگ سال ۲۰۰۶ همچنان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد.

انتهای پیام/