نوروزی: تلویزیون نگاهی حاشیه‌ای به مستند دارد

محمدامین نوروزی تهیه‌کننده مجموعه مستند «خانه‌های نورانی» در گفت‌وگو با میزان درباره این مجموعه مستند گفت: مستند «خانه‌های نورانی» به روضه‌های خانگی با قدمت و سابقه طولانی می‌پردازد؛ به عبارت دیگر تبلیغ و ترویج روضه در خانه‌ها به شکلی سنتی است که از گذشته در ایران وجود داشته و همچنان در برخی از این خانه‌ها ادامه دارد. این خانه‌ها عموما مکانی برای امور خیر و محل توزیع کمک خیریه به نیازمندان است، از این رو نام مستند با عنوان «خانه‌های نورانی» ساخته و تدوین شده است. این برنامه دوشنبه‌ها ساعت ۲۱ از شبکه مستند پخش می‌شود. 

وی ادامه داد: هم اکنون دومین فصل از مجموعه مستند «خانه‌های نورانی» روی آنتن می‌رود که ۱۰ قسمت آن پخش شده است. صاحبان این منازل افرادی با دل‌های نورانی هستند و اعتقادات معنوی زمینه را برای معرفی خانه‌های نورانی فراهم کرده است. هر قسمت از این مستند یک سوژه را مطرح و ابعادی از آن را برای مخاطب به تصویر می‌کشد که در کنار آن نکاتی ارزشمند از محله و جغرافیای آن منطقه و در عین حال آداب و رسوم آنجا را مطرح کرده به همین دلیل حاوی اطلاعات ارزشمندی برای مخاطبان است.
 
نوروزی تاکید کرد: معرفی خانه‌های نورانی بهانه‌ای شد تا مراسم قدیمی و ریشه‌دار و آداب و رسوم باطنی و ظاهری که در روضه‌های خانگی برقرار بوده است مطرح و به تصویر کشیده شود. برپایی چنین مراسمی چه تاثیری در مردم داشته و چگونه روابط و کارکرد‌های اجتماعی آنان را تقویت کرده، نکته‌ای قابل توجه است. در دهه‌های اخیر، شکل مراسم، مداحی‌ها و روضه‌ها در مجلس عزاداری امام حسین (ع) تغییراتی داشته که در این مستند منعکس شده است، بدین ترتیب به نظر می‌رسد نسل جدیدی روی کار آمده‌اند و شیوه سنتی دچار تحولاتی شده و در این مستند، به برگزاری‌های اصیل‌تر روضه اشاره شده است. 

این تهیه‌کننده مستند درباره پژوهش برای ساخت مجموعه مستند «خانه‌های نورانی» پرداخت و بیان کرد: عمده پژوهش این مستند میدانی بوده و در وهله اول سراغ کسانی رفته‌ایم که در این مراسم قدیمی حضور داشته‌اند. از جمله این افراد می‌توان به آیت‌الله سیدان اشاره کرد. در گام بعدی، سراغ فرزندان و نوادگان افرادی رفته‌ایم که در این مراسم حضور داشته‌اند. حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی، شیخ محمدحسین بحرینی، حاج حسین تهرانی، شیخ حسین انصاریان و ... از جمله منبری‌ها و مرتبطین بوده‌اند و در ادامه افرادی که گمنام‌تر هستند. 

وی افزود: مجموعه مستند «خانه‌های نورانی» تنها در شهر تهران به معرفی خانه‌های نورانی نمی‌پردازد بلکه در شهرستان‌ها نیز وارد شده و خانه‌های نورانی در این مناطق را که روضه‌خوانی همواره در آن‌ها برگزار می‌شود، معرفی می‌کند؛ از این رو می‌تواند اطلاعاتی ارزشمند از آداب و رسوم مناطق مختلف ایران در حوزه روضه و کمک به نیازمندان به واسطه این خانه‌های نورانی به مخاطبان معرفی می‌کند. هم اکنون مستند «خانه‌های نورانی» در شهر‌های مشهد، همدان و بوشهر برنامه‌هایی را ضبط و تدوین کرده که هر کدام جذابیت‌ها و اطلاعات ارزشمند خاص خود را دارد. 

نوروزی در مورد ویژگی‌های خانه‌های نورانی اظهار کرد: خانه‌های زیادی هستند که در آنان روضه‌خوانی برگزار می‌شود، اما تنها تعدادی از آن‌هاست که ویژه بوده و مردم با حضور در این خانه حال بهتری پیدا می‌کنند؛ از این رو مبنای انتخاب خود را بر اساس این شاخص‌ها قرار دادیم. خانه‌هایی هستند که مردم نذر می‌کنند و با نیت وارد این خانه‌ها می‌شوند. صاحبخانه‌ها نیز افرادی هستند که به دنبال تبلیغات نیستند و این خانه‌ها تنها به واسطه مردم و از طریق معرفی، دهان به دهان به سایرین معرفی شده‌اند. همین امر معیاری برای ما بود تا سوژه‌های خود را انتخاب کنیم و به سراغ این خانه‌ها و صاحبان آنان برویم و طی گفتگو آنان را به واسطه رسانه تصویری معرفی کنیم. برخی از این خانه‌ها در روضه‌خوانی قدمتی صدساله دارند، از این رو جذابیت‌های بیشتری در اینگونه سوژه‌ها وجود دارد.

وی در مورد مشکلات موجود در راه ساخت مستند «خانه‌های نورانی» گفت: نگاه سنتی برخی از این صاحبخانه‌ها مانعی برای ساخت مستند «خانه‌های نورانی» بود. آنان عموما به رسانه و تلویزیون اعتقاد ندارند و معتقدند مطرح شدن خانه‌های آنان زمینه رابرای عنصر «ریا» فراهم می‌کند و به همین دلیل حاضر به همکاری نمی‌شوند. بودند افرادی که با دشواری آنان را راضی به همکاری برای تصویربرداری کرده و برنامه تا مرحله پخش پیش می‌رفت، اما اجازه روی آنتن رفتن را نمی‌دادند و تاکید داشتند که تصویر آنان از برنامه خارج شود؛ این در حالی بود که کار فیلمبرداری با وجود هزینه فراوان آن خاتمه پیدا کرده بود، در چنین شرایطی مجبور می‌شدیم با هزینه بیشتر تصویر او را حذف کنیم؛ البته همه سوژه‌ها اینگونه نیستند. 

این تهیه‌کننده مشکلات مالی در مسیر ساخت مستند را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: متاسفانه تلویزیون نگاهش به مستندسازی، نگاهی حرفه‌ای نیست، به همین دلیل برآورد‌ها و استاندارد‌هایی که برای حوزه مستندسازی در نظر می‌گیرد نیز بسیار کم بوده و مستندسازان را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است. توجه به برنامه‌هایی که تنها زمان پر کن برای آنتن هستند، در اولویت قرار گرفته و این مهم قطعا آسیب‌های خاص خود را در بردارد، در عین حال شرایط برای ادامه فعالیت مستندسازان سخت می‌شود و کسانی که در حوزه ساخت مستند فعال هستند با دشواری‌ها مالی فراوان روبه رو می‌شوند. 

وی تاکید کرد: نگاه تلویزیون به مستند یک نگاه حاشیه‌ای است که در برآورد‌های مالی نیز تاثیرگذار است. 

نوروزی با اشاره به مستند «خانه پهلوان محمد محمودی» ابراز کرد: قسمت دهم مستند «خانه‌های نورانی» به قهرمان اسبق کشتی جهان، سرمربی تیم ملی ناشنوایان و ستاره ایتام اختصاص داده شده است. وی مردی است که همه او را با کار‌های خیرش می‌شناسند. در خانه این پهلوان که خیریه هم است، بعد از پدرش، هم فعالیت‌های خیرخواهانه رونق دارد و هم او به عنوان سرپرست حدود ۱۸هزار کودک یتیم شناخته می‌شود. در این خانه ماهانه یک بار روضه و در دهه اول محرم با حضور اقشار مختلف هنرمندان، ورزشکاران، جوانمردان تهران جلسه روضه برگزار می‌شود. 

این تهیه‌کننده گفت: پهلوان محمودی از اعتبار قابل‌توجهی برخوردار است و محفل روضه‌اش پناه بسیاری از چهره‌ها و مردم عادی است. در این مستند با تعدادی از این چهره‌ها هم درباره حال و هوای مجلس روضه پهلوان «هیئت الایتام و ورزشکاران تهران انصار الحجه» گفتگو شده است که در مستند انعکاس داده شده است. دیدن این افراد زمینه را برای ترویج فرهنگ کمک به ایتام فراهم می‌کند. 

انتهای پیام/