چرا به جای پلو و چلو، ماکارونی نمی‌خوریم؟! / ایرانیان سالانه ۴۰ کیلو برنج مصرف می‌کنند
کم پیش می‌آید که از صبح تا شب سر سفره یا میز غذا بنشینید و اثری از برنج مقابل‌تان نباشد؛ دانه سفید پرطرفداری که مدتهاست عادت غذایی ما ایرانی‌ها را تغییر داده و به یکی از گزینه‌های همیشگی دو وعده اصلی غذایی در کشورمان تبدیل شده‌است. برای باور این ادعا شاهد لازم نیست؛ فقط کافی است پای صحبت آدم‌های دو سه نسل قبل بنشینید تا با گوش‌های خودتان بشنوید که برنج کجای سبدغذایی آن‌ها قرار داشت.
حالا، اما روزگار اقبال این عضو سفیدپوش خانواده گندمیان از راه رسیده است؛ اقبالی که مصرف سرانه برنج در کشورمان را به ۴۰ کیلوگرم در سال رسانده و البته زنگ هشدار را هم برای خیلی‌ها به صدا درآورده است؛ مخصوصا متخصصان تغذیه که به خوبی با مزایا و مضرات این ماده غذایی آشنا هستند. شاید به همین خاطر است که به فکر جایگزینی مناسب برای این ماده غذایی افتاده‌اند و بین همه مواد غذایی ماکارونی را به عنوان جانشین انتخاب کرده‌اند. به همین بهانه پای صبحت‌های دکتر نیاز محمدزاده هنرور، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌نشینیم تا ببینیم چه تفاوت‌هایی بین این دو ماده غذایی وجود دارد و چطور می‌توان به جای پلو و چلوهای همیشگی، ماکارونی مصرف کرد.
ماکارونی چاق کننده نیست!
به طور کلی، توصیه می‌شود در طول روز هر انسانی برحسب نیاز و بر مبنای شاخص‌های سن و وزنش، بین ۶ تا ۱۱ واحد نان و غلات مصرف کند که از این بین هر فردی می‌تواند برحسب ذائقه و علاقه ۲ تا ۳ واحد آن را به ماکارونی اختصاص دهد. متاسفانه این باور غلط بین خیلی‌ها وجود دارد که ماکارونی چاق کننده‌تر از برنج است!
باوری که منجر به پیشی گرفتن مصرف نان و برنج نسبت به ماکارونی شده است. درحالی که با توجه به مقایسه ارزش غذایی این دو ماده می‌توانیم به راحتی برنج را با ماکارونی جایگزین کنیم و مشکلی هم برایمان پیش نیاید. چون ماکارونی تن‌ها در صورت زیاده روی در مصرف می‌تواند منجر به چاقی شود و در صورتی که بعنوان بخشی از رژیم غذایی تعیین شده بر حسب انرژی افراد مصرف شود، مشکلی بوجود نخواهد آورد.
کودکان طرفداران همیشگی ماکارونی
بین گروه‌های مختلف سنی، بچه‌ها علاقه زیادی به مصرف ماکارونی نسبت به برنج دارند. علاقه‌ای که می‌تواند نقش مهمی را در تامین مواد مغذی مورد نیاز برای رشد در این گروه سنی ایفا کند. درنتیجه با توجه به شاخص سن می‌توان مصرف این ماده غذایی را در این گروه سنی آزاد گذاشت.
مخصوصا اگر از انواع غنی شده ماکارونی یا ماکارونی‌های حاوی سبوس به همراه یک پروتئین مناسب مثل گوشت یا سویا یا حبوبات استفاده کرد؛ این ترکیب غذایی به راحتی می‌تواند انرژی و ریزمغذی‌های مورد نیاز برای تمام گروه‌های سنی بویژه کودکان را تامین کند.
مخصوصا وقتی پای اشکال مختلف ماکارونی و نودل وسط کشیده می‌شود و تنوع شکلی دلفریبی را روی میز غذا برای بچه‌ها و بزرگتر‌ها به وجود می‌آورد؛ اتفاقی که در مصرف برنج کمتر مشاهده می‌شود و می‌تواند حربه خوبی برای سربه راه کردن بچه‌های بدغذا باشد. البته نباید فراموش کنیم که اضافه کردن ترکیباتی مثل پنیر پیتزا، خامه یا به عبارتی تهیه پاستا می‌تواند در افزایش انرژی دریافتی و لذا چاقی افراد در صورت زیاده روی در مصرف موثر باشد.
دم کردن یا نکردن؟! مساله این است!
جواب دادن به این سوال کار سختی است؛ چون ذائقه ما به یک روش پخت عادت کرده، ولی متخصصان تغذیه برای حفظ ارزش‌های غذایی، روش دیگری را برای پخت ماکارونی پیشنهاد می‌کنند. اگر در مغازه‌ها و بین غرفه هایی که از انواع و اشکال مختلف ماکارونی پوشیده شده‌اند، قدم بزنید حتما ماکارونی‌هایی را که با ویتامین‌های گروه B. و آهن غنی شده‌اند، روبه رو می‌شوید؛ به این‌ها انواع سبوس دار ماکارونی را هم اضافه کنید تا ببینید این ماده غذایی تا چه حد می‌تواند درتامین نیازهای غذایی شما موثر باشد.
این نقش مهم متاسفانه با روش پختی که از قدیم بین ما ایرانی‌ها رواج پیدا کرده کمرنگ می‌شود. چراکه ویتامین‌های محلول در آب نظیر ویتامین‌های گروه B. و C. در حین آبکش کردن تا حدود زیادی از بین می‌روند، در عین حال دم کردن ماکارونی هم به شدت منجر به افزایش نمایه گلیسمی این غذا یعنی تاثیر آن بر افزایش قند خون می‌شود، درنتیجه امروزه در اکثر توصیه‌های سلامتی تاکید زیادی بر دم نکردن ماکارونی به چشم می‌خورد؛ توصیه‌ای که رعایت آن در برخی بیماری‌ها مثل دیابت اهمیت ببیشتری هم پیدا می‌کند.
برنج قهوه‌ای مفیدتر از سبوس جداشده برنج
تاکید بر مصرف فیبرها، مواد غذایی سبوس دار یا اصطلاحا قهوه‌ای رنگ گاهی وقت‌ها منجر به زیاده روی در مصرف این نوع ترکیبات غذایی که حاوی فیبر بالایی هستند می‌شود؛ تا جایی که خیلی وقت‌ها می‌بینیم که گاهی افراد از سبوس غلات به صورت جداگانه برای بهره بردن از خواص آن استفاده می‌کنند. در نقش مفید فیبرها در کاهش کلسترول خون، تامین سلامت قلب و عروق، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست شکی نیست، ولی مصرف آن‌ها باید بسیار متعادل باشد؛ توصیه می‌کنیم برای افزایش تطابق دستگاه گوارش به مصرف رژیم‌های غذایی پرفیبر ابتدا در طول هفته اول مصرف جایگزینی یک الی دو وعده برنج سفید یا ماکارونی عادی با نوع سبوس دار آن صورت بگیرد و به تدریج تعداد دفعات آن افزوده شده تا به مقدار متعادل و متناسب برسد.
البته سبوس برنجی که به صورت سنتی برای کاهش اشت‌ها و بهبود عملکرد دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد، منبع خوبی از ویتامین‌ها و ریز مغذی‌های دیگر است که قابلیت جذب پایینی در بدن به دلیل وجود فیتات دارد با این حال مصرف برنج قهوه‌ای به جای سبوس جداشده در تامین انرژی و تضمین سلامت دستگاه گوارش می‌تواند موثرتر از مصرف سبوس جداشده باشد.
منبع: جام جم آنلاین
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *