چنانچه نشست های سوریه بی ثمر باشد ایران شرکت نخواهد کرد/ وزارت خارجه مجوزی برای گفتگوی دوجانبه درباره سوریه با آمریکا ندارد

به گزارش ، حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه روز دوشنبه درباره نشست اخیر وین گفت: این نخستین جلسه در نوع خودش بود که همه کشورهایی که طرف‌های اصلی در زمینه موضوع سوریه هستند، در آن حاضر شدند، چه کشورهایی که نقش سازنده‌ای ایفا می‌کنند، همچون جمهوری اسلامی ایران و چه برخی از کشورهایی که نقش غیر سازنده و منفی دارند.

وی افزود: نفس برگزاری این نشست را مثبت ارزیابی می‌کنیم، اما اختلاف دیدگاه‌ها بسیار زیاد بود، جلسه یک جلسه طولانی و چالشی بود و در نهایت حتی در بیانیه پایانی در مقدمه آن اشاره شد که طرفین حاضر در این نشست دارای دیدگاه‌های متفاوتی هستند، توافق شد که بر سر اصولی اتفاق نظر داشته باشیم و نشست‌های بعدی را با نقش آفرینی سازمان ملل متحد بتوانیم ادامه دهیم.

امیرعبداللهیان درباره حضور ایران در نشست‌های آتی گفت: این امر به روند این گفت‌وگوها بستگی دارد، جمهوری اسلامی ایران علی القاعده در گفت‌وگویی شرکت می‌کند که نتیجه بخش و کمک کننده به حل سیاسی در سوریه باشد.

معاون وزیر خارجه افزود: در نشست اول برخی از کشورها به طور مشخص عربستان سعودی نقش غیر سازنده و منفی را ایفا کردند و منطق قوی را نیز نمی‌توانستند در این رابطه ارائه دهند. برخی طرف‌ها به موضوعاتی علاقمند بودند وارد شوند که اساساً در صلاحیت مردم سوریه است. ما از اینکه دیگران بخواهند در مورد آینده سیاسی سوریه تصمیم بگیرند، حمایت نمی‌کنیم.

به گزارش العالم، امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: در این نشست بر این چارچوب تأکید کردیم که کشورهای تاثیرگذار برای مبارزه با تروریسم و پیگیری روند سیاسی در سوریه نقش تسهیل کننده و کمک کننده داشته باشند، روندی که بین نمایندگان حکومت و گروه‌های مختلف از جمله معارضه معتقد به راهکار سیاسی منجر به گفت‌وگوی ملی در سوریه شود و همچنین ضرورت فراهم کردن شرایطی که مردم سوریه قادر باشند درباره آینده سیاسی کشورشان تصمیم بگیرند، مورد تاکید قرار دادیم.

معاون وزیر خارجه تأکید کرد: در این چارچوب چنانچه بخواهد جلسات ادامه پیدا کند، جمهوری اسلامی ایران از مسیر گفت‌وگو و کمک به تقویت سیاسی و مبارزه با تروریسم حمایت خواهد کرد و چنانچه ارزیابی ما از این نشست‌ها ارزیابی مثبتی باشد، در ادامه نسبت به حضور در این نشست‌ها هم همراهی خواهیم داشت.

امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: اگر نشست‌ها صرفاً نشست‌های نمایشی و اعلام مواضع و نشست‌هایی باشد که حقوق مردم سوریه بخواهد در آن نادیده گرفته شود و واقعیت‌های سوریه مورد توجه قرار نگیرد، طبیعی است که یا باید مسیر این نشست‌ها و گفت‌وگوها اصلاح شود و یا اینکه چنانچه گفت‌وگوها بی ثمر باشد، نه جمهوری اسلامی ایران و نه خیلی از کشورهایی که منطقی در آنان حاکم است، از گفت‌وگوی بی ثمر استقبال نخواهند کرد.

امیرعبداللهیان درخصوص خبرهای درز کرده از نشست وین مبنی بر فهرست ارائه شده از سوی روسیه درخصوص گروه‌هایی از مخالفان سوری که می‌توانند در نشست آتی شرکت کنند، اظهار داشت: در جلسه وین یکی از موضوعاتی که مورد توجه قرار گرفت اختلاف نظر بر سر اینکه چه گروه‌هایی تروریست هستند و آیا فقط داعش و النصره هستند و یا گروه‌های دیگری را شامل می‌شود. لذا قرار شد که راجع به این موضوع رایزنی‌ها ادامه پیدا کند و با توجه به قطعنامه‌های سازمان ملل و واقعیت صحنه لیستی از گروه‌های تروریستی ارائه شود.

وی خاطرنشان کرد: اما در خصوص معارضه و شناسایی معارضه در گذشته بین روسیه و برخی کشورها صحبت‌های اولیه شده که چه گروهی می‌تواند به عنوان معارضه مورد شناسایی قرار گیرد.

معاون وزیر خارجه تأکید کرد: حتی روس‌ها لیستی را هم در این رابطه به ما دادند، ولی ما این مسأله را جزو حقوق مردم و حکومت سوریه می‌دانیم و برای تعیین لیستی به عنوان معارضه وارد این بحث نشدیم و معتقدیم برای آینده سوریه همه گروه‌های سوری و از جمله معارضه باید حضور داشته باشند و در گفت‌وگوهای فراگیر با دولت سوریه نقش آفرینی کنند.

امیرعبداللهیان در پاسخ به این سؤال که آیا ایران نظری درباره این فهرستی که روسیه ارائه داده است دارد، اظهار داشت: ما به دوستانمان در روسیه گفتیم ضرورتی نمی‌بینیم که بخواهیم نسبت به لیستی در خصوص معارضه سوریه اظهار نظر کنیم، این حقوق سوری‌هاست.

وی همچنین درباره اینکه آیا در عملیات جاری روسیه برای حمله به گروه‌های تروریستی در سوریه هماهنگی عملیاتی بین ایران و روسیه در این زمینه وجود دارد و آیا اتاق عملیات مشترکی برای حمله به تروریست‌ها دارند، گفت: در موضوع مبارزه با تروریسم به ارتش و حکومت سوریه از طریق مستشاری مشورت‌های لازم را می‌دهیم. در عین حال این مشورت‌ها را به دوستانمان در روسیه هم ارائه می‌دهیم، اما در نهایت این ارتش سوریه و نیروهای عمل کننده روسی هستند که در هدف قرار دادن داعش اقدام نهایی را به عمل می‌آوردند، ولی ما از اقدام مسکو علیه تروریسم در سوریه حمایت می‌کنیم و نقش کمک کننده برای روسیه داریم.

امیرعبداللهیان درباره موضع وزیر امور خارجه عربستان درباره بشار اسد رئیس جمهور سوریه گفت: در جلسه مشکل اساسی عادل جبیر وزیر خارجه عربستان سعودی این بود که اولاً از روند دموکراتیک حمایت نمی‌کرد و اصرار داشت این جلسه به جای مردم سوریه در خصوص سرنوشت رئیس جمهور قانونی سوریه یعنی آقای بشار اسد تصمیم بگیرد.

وی افزود: از نکات عجیب در جلسه آن بود که عربستان سعودی و برخی کشورها اصرار داشتند که موضوع بشار اسد نباید از طریق انتخابات و رای مردم مورد توجه قرار بگیرد، بلکه در این جلسه و یا در یک روند سیاسی انتقالی باید تضمین داده شود که بشار اسد از قدرت کناره گیری خواهد کرد.

معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: وزیر خارجه جمهوری اسلامی صراحتاً با این موضوع در جلسه مخالفت کردند، چالش‌های جدی را بر سر این موضوع داشتیم و در نهایت یک بندی در بیانیه پایانی آورده شد مبنی بر اینکه این مردم سوریه هستند که نسبت به آینده کشورشان تصمیم خواهند گرفت.

امیرعبداللهیان تأکید کرد: اما راجع به ادعایی که وزیر خارجه عربستان دارد مبنی بر اینکه جنگجویان ایرانی باید سوریه را ترک کنند، اولاً در سوریه ما جنگجویی نداریم بلکه مستشاران نظامی در سوریه داریم که به درخواست دولت سوریه برای مبارزه با تروریسم در این کشور حضور دارند، و در هفته‌های اخیر نیز به صراحت اعلام کردیم که تعداد مستشاران نظامی خود را به تناسب افزایش تحرکات میدانی روسیه برای مبارزه با تروریسم در سوریه افزایش داده‌ایم و اینکه جمهوری اسلامی ایران چگونه در مبارزه با تروریسم در سوریه عمل می‌کند هیچ ارتباطی به عربستان سعودی و کشور دیگر نخواهد داشت.

معاون وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این سؤال که آیا همچنان موضوع بشار اسد خط قرمز جمهوری اسلامی ایران است، اظهار داشت: برای ما بحث آینده سیاسی سوریه و بحث آقای بشار اسد به عنوان رئیس جمهور سوریه یک موضوع اساسی و مهم است، در این جلسه هم مجادلات فراوانی بر سر این موضوع شد و در نهایت به صراحت اعلام کردیم و در بیانیه پایانی نیز قید شد، اولاً جدول زمان بندی شده‌ای که برخی از کشورها اصرار داشتند به عنوان روند انتقالی در آن جدول تکلیف زمان خروج آقای بشار اسد را تعیین کنند از دستور کار جلسه کنار گذاشته شد و در بیانیه پایانی اجازه داده نشد چنین جدولی تصویب شود، ثانیاً ما معتقدیم موضوع آقای بشار اسد و آینده سیاسی سوریه صرفاً به مردم سوریه و انتخاب مردم سوریه بازمی‌گردد و هیچ کشوری نه ایران، نه عربستان سعودی، نه آمریکا و نه دیگران حق ندارند که به جای مردم سوریه تصمیم بگیرند.

وی درباره موضع آمریکا و روسیه درباره بشار اسد تأکید کرد: آمریکایی‌ها کماکان موضوع خروج آقای بشار اسد را از قدرت دنبال می‌کنند. شاید تفاوت دیدگاه آمریکا با عربستان در این است که عربستان در این موضوع عجله دارد و می‌خواهد این اتفاق به سرعت بیفتد، اما آمریکا می‌خواهد این را در یک پروسه انتقالی دنبال کند. اما موضع تهران، مسکو و تعداد دیگری از کشورها که در جلسه حضور داشتند موضع منطقی و حکیمانه‌ای است، مبنی بر اینکه نسبت به آینده سوریه فقط مردم سوریه تصمیم می‌گیرند. در این جلسه هم تهران و مسکو دارای موضع مشترک سیاسی بودند.

امیرعبداللهیان درباره خبرهای منتشر شده مبنی بر درگیری لفظی ظریف و جبیر در نشست وین گفت: متأسفانه عادل جبیر، در حوزۀ سیاست خارجی عربستان سعودی، رفتارهای غیر متوازنی از خود بروز می‌دهد که در شأن یک وزیر خارجه نیست.

وی افزود: در جلسه وین، جبیر پس از آنکه در ارائه استدلالِ منطقی از خواسته‌هایش از این جلسه ناتوان ماند و پس از آن که مشاهده کرد جمهوری اسلامی ایران با استدلال‌های منطقی، پیشنهادات خود را در بیانیه پایانی گنجاند، شروع به مطرح کردنِ ادعاهایی بی اساس و کذب کرد که برای چندمین بار در سطح رسانه‌ای مطرح می‌شد. او مدعیِ دخالت ایران در برخی کشورهای منطقه شد. ظریف، در واکنشی صریح، پاسخی محکم به وی داد و همچنین شواهدی از اقدامات نادرست عربستان سعودی را بیان کرد.

معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به این سؤال که «با توجه به وجود زمینۀ گفت‌وگوی ایرانی – آمریکایی و ایرانی – فرانسوی و ... درباره مساله هسته‌ای، طی دو سال گذشته، آیا امکان اجرای این مدل در خصوص مساله سوریه نیز وجود دارد؟ گفت: در خصوص مسائل منطقه و مسائل سوریه، هیچ گفت‌وگوی مستقیمی بین تهران و واشنگتن وجود ندارد و مقامات ارشد کشور اساساً هیچگونه مجوزی به وزارت امور خارجه نداده‌اند.

وی در عین حال اظهار داشت: گفت‌وگو با چهار عضو دیگر شورای امنیت و اتحادیه اروپا برای پیگیری راه حل سیاسی برای مساله سوریه، مورد توجه جدی و در دستور کار ماست. ضمن این که امتداد اصلی این گفت‌وگوها، در منطقه است و گفت‌وگو با منطقه، مورد نظر جمهوری اسلامی ایران است.

امیرعبداللهیان سپس تصریح کرد: تهران و واشنگتن، در خصوص مسائل منطقه، هیچ برنامه و دستور کاری برای گفت‌وگوی مستقیم ندارند.

معاون وزیر خارجه درباره پیشنهاد ایران و روسیه برای حل بحران سوریه، خاطرنشان کرد: دیدگاه‌های ایران و روسیه در خصوص راه حل سیاسی در قبال بحران سوریه، دیدگاه‌های مشترک در حوزه کلیات و دیدگاه‌های نزدیک به هم در جزئیات است و تفاوت فاحشی بین نگاه تهران و مسکو وجود ندارد و در بسیاری از حوزه‌ها خطوط قرمز مشترکی هم داریم و ثانیاً هر دو طرف در این جلسه تلاش کردیم آنچه را در چارچوب ایده‌های سیاسی مورد قبول ماست و در راهبرد مشترکی که در قبال سوریه دنبال می‌کنیم، در هرگونه بیانیه پایانی مورد توجه قرار بگیرد که به مقدار زیادی هم این اتفاق رخ داد.

امیرعبداللهیان درباره راهبرد ایران برای حل بحران سوریه گفت: اولاً این مردم سوریه هستند که باید تصمیم بگیرند و نقش مردم سوریه در هر روند سیاسی باید مورد توجه جدی قرار بگیرد. ثانیاً این رویه‌ای که در 5 سال گذشته برخی کشورهای منطقه و خارج از منطقه دنبال کردند مبنی بر اینکه با استفاده از تروریست‌ها و اقدامات مسلحانه یک حکومت مشروع را سرنگون کنند، یکی از خطوط قرمز ما است. چه در مورد سوریه و یا هر کشور دیگر این نمی‌تواند یک روش معقول و پسندیده‌ای در منطقه باشد. در خصوص آینده سیاسی سوریه هم مبنای ما فقط انتخاب مردم سوریه است.

وی افزود: لذا تصور می‌کنیم که در هرگونه حل سیاسی در سوریه گفت‌وگوی ملی بین نمایندگان حکومت و طرف‌های مختلف سوری از جمله معارضه معتقد به راهکار سیاسی، مبارزه جدی با تروریسم و رسیدن به یک قانون اساسی جدید مورد تأیید مردم سوریه می‌تواند مبنای خوبی برای خروج از این بحران باشد.

امیرعبداللهیان درباره اولویت ایران در حل بحران سوریه اظهار داشت: موضوع مبارزه با تروریسم بحثی جدی است که متأسفانه توسط مدعیان خارجی مداخله کننده در سوریه جدی گرفته نشده است. البته نه تنها جدی گرفته نشده بلکه به صورت ابزاری از آن استفاده شده است.

وی تأکید کرد: ما معتقدیم به طور همزمان مبارزه جدی با تروریسم و روند سیاسی بر مبنای رأی و نظر نهایی مردم سوریه باید در این کشور دنبال شود.

امیرعبداللهیان همچنین در خصوص نشست ژنو 1 و قطعنامه 2118 به عنوان نقش مرجع در بیانیه پایانی نشست وین و اینکه آیا ایران این نقش مرجعی را قبول دارد؟ گفت: ما نسبت به بیانیه ژنو و مفاد بیانیه ژنو تحفظات جدی داریم که در زمان خودش آن را اعلام کردیم، اما نسبت به روح کلی حاکم بر بیانیه ژنو که بر گفت‌وگوی بین نمایندگان حکومت سوریه و معارضین سوریه برای رسیدن به یک توافق اشاره دارد را یک مبنای خوب می‌دانیم.

معاون وزیر خارجه در پاسخ به این سؤال که با توجه به شروع اقدامات سیاسی در سوریه، چقدر طول می‌کشد که این عملیات به راه حل سیاسی بینجامد، اظهار داشت: فکر می‌کنم این به اراده کشورهای منطقه و فرامنطقه دخیل در بحران سوریه بستگی دارد. اگر برخی همسایگان سوریه مانع جدی ورود تروریست‌ها به سوریه شوند و اگر برخی بازیگران بین‌المللی استفاده ابزاری خود را از تروریست‌ها در سوریه متوقف کنند، رسیدن به یک آتش بس پایدار و توافق سیاسی در سوریه امکان پذیر است.

وی افزود: اما مادامی که این اراده جدی منطقه‌ای و بین‌المللی برای عدم ارائه تسهیلات به تروریست‌ها و کمک به تروریست‌ها در داخل سوریه وجود داشته باشد، مادامی که نفت بخشی از سوریه توسط داعش به برخی از کشورها فروخته شود، مادامی که علیرغم قطعنامه‌های متعدد سازمان ملل، داعش و تروریست‌ها قادر باشند در چرخه سیستم مالی بانکی بین‌المللی به راحتی درآمدهای حاصل از نفت خود را تبادل کنند، نشان دهنده این است که شاهد اراده و نیت جدی در مبارزه با تروریسم در منطقه و از جمله در سوریه نیستیم. رسیدن به ثبات و امنیت پایدار در سوریه به نقش برخی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بازمی‌گردد.

امیرعبداللهیان در پاسخ به این سؤال که تا چه حد طرفها به خصوص آمریکا و برخی کشورهای منطقه واقعیت‌های سوریه را درک کرده‌اند، گفت: ما فکر می‌کنیم امروز نسبت به گذشته فهم و درک برخی از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی نسبت به واقعیات سوریه متفاوت است. امروز با سیل مهاجران به سمت اروپا و بازگشت برخی نیروهای داعش به کشورهای خودشان و نا امنی‌هایی که در آن کشورها ایجاد کرده‌اند، رفته رفته غرب و برخی از کشورهای منطقه، خطر جدی حمایت از تروریسم و افراط گرایی را حس می‌کنند. همه به این درک مشترک رسیده‌اند که سوریه راه حل نظامی و امنیتی ندارد و راه کار در سوریه صرفاً سیاسی است، اما این نیز بستگی به نیت و اراده واقعی بازیگران و کشورهایی دارد که می‌توانند در آینده سوریه نقش کمک کننده داشته باشند و لازم است که دست از اقدامات غیر سازنده خودشان در قبال مردم سوریه بردارند.

امیرعبداللهیان در خصوص امکان برگزاری نشست بین ایران و عرب به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس، گفت: ما با کشورهای حوزه خلیج فارس گفت‌وگوهای دو جانبه داریم، اما ایده گفت‌وگوی فراگیر و جامع بین کشورهای منطقه یعنی 6 عضو شورای همکاری خایج فارس و جمهوری اسلامی ایران علیرغم استقبال ما و تلاش برخی از کشورهای منطقه اتفاق نیفتاد. شاید مهمترین دلیل هم این است که عربستان سعودی در این موضوع اخلال می‌کند، عربستان سعودی علیرغم سیگنال‌های مثبتی که بارها ایران ارائه داده، آمادگی ورود به یک گفت‌وگو با ایران را ندارد.

وی افزود: ما بارها در گفت‌وگوهای صریح دیپلماتیک به مقامات سعودی گفتیم که چرا شما از گفت‌وگو می‌گریزید. فکر می‌کنم تلاش‌های عربستان برای جلوگیری از شروع این گفت‌وگوها در شرایط فعلی مانع برگزاری این گفت‌وگو شده، اما تهران آمادگی دارد و توصیه می‌کند به عربستان که مسیر توسل به زور در برخی از کشورهای منطقه را تبدیل کند به مسیر گفت‌وگو و از قواعد همسایگی و برادری با جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به صلح و ثبات پایدار در کل منطقه استفاده کند.

معاون وزیر خارجه درخصوص اینکه ایران چگونه می‌تواند به حل بحران یمن کمک کند، گفت: ما طی ماه‌های گذشته برای کمک به راه حل سیاسی در یمن تلاش‌های آشکار و پنهان زیادی داشتیم. به صراحت در این تلاشمان ایده‌ای را دنبال کرده‌ایم که به مشارکت همه گروه‌ها و احزاب یمنی در آینده سیاسی این کشور، پایان جنگ و خونریزی و تجاوز عربستان سعودی و پایان محاصره انسانی در این کشور کمک کند. ما این تلاش‌ها را کماکان ادامه می‌دهیم، اما اینکه چه زمانی می‌تواند به نتیجه برسد، برمی‌گردد به اینکه عربستان سعودی تصمیم واقعی نسبت به اینکه هفت ماه جنگ در یمن هیچ نفعی برای عربستان نداشته بگیرد، بلکه برای کل منطقه و به ویژه مردم یمن خسارات بزرگی داشته است.

امیرعبداللهیان در پاسخ به سؤالی درباره اتهامات بحرین به ایران مبنی بر دخالت در امور این کشور و نمایش اسلحه توقیف شده با این ادعا که توسط ایران به بحرین ارسال شده و اظهارات وزیر خارجه بحرین که گفته «ایران بدتر از داعش است»، گفت: متأسفانه وزیر امور خارجه بحرین گاهی اوقات اظهارات غیر متوازن و نامتعادلی را بیان می‌کند. رفتار آنان مبنی بر نمایش چند قطعه اسلحه و ادعای وارد کردن این اسلحه از ایران، رفتاری بچگانه و در شأن یک حکومت و نظام سیاسی از نظر ما ارزیابی نمی‌شود. بار دیگر به حکومت بحرین توصیه می‌کنیم که با مردم خود آشتی کند و به گفت‌وگوی ملی روی آورد و با این گونه فرافکنی‌ها در صدد پنهان کردن مشکلات در درون جامعه خودش نباشد. تهران هیچگونه دخالتی در امور داخلی منطقه و از جمله بحرین ندارد و بحرینی‌ها به خوبی می‌دانند که اگر ایران در بحرین دخالت می‌کرد امروز وضع به گونه دیگری بود.

معاون وزیر خارجه کشورمان درخصوص انتفاضه قدس نیز اظهار داشت: ما به حمایت‌های قوی خود از فلسطین و محور مقاومت ادامه می‌دهیم و در عین حال سیاست‌های توسعه طلبانه و جاه طلبانه رژیم صهیونیستی هم در موضوع تداوم شهرک سازی و ادامه یهودی سازی مسجد الاقصی منجر به انتفاضه جدید در فلسطین شده است. این واقعیت تلخی است برای رژیم اسرائیل که باید بپذیرد، موج انتفاضه سوم علیه این رژیم آغاز شده است و آنان چاره‌ای ندارند جز اینکه در رفتار خودشان بازنگری کنند و در نهایت همانطور که مقام معظم رهبری تأکید کردند، توجه به حقوق و رأی مردم فلسطین و در واقع رأی صاحبان اصلی این سرزمین راهکار برون رفت از این بحران و چالش قدیمی در منطقه است.