مهمترین اعمال در شب‌های قدر/ارزش و جایگاه ولایت «امیرالمومنین (ع)»
مرتضی محمدی در گفت‌وگو با میزان پیرامون اهمیت و ارزش شب نوزدهم ماه مبارک رمضان مشهور به شب قدر گفت: شب‌های ماه مبارک رمضان خصوصا شب نوزدهم که شب قدر نیز محسوب می‌شود زمانی مناسب برای کسب فضیلت و حرکت به سوی سعادت است لذا بندگان از این شب با توجه به اندازه ظرفیت وجودی و معرفتی خودشان می‌توانند منفعت و فضیلت کسب کنند از این رو در دهه دوم ماه مبارک رمضان و در شب قدر نوزدهم برای کسب فضیلت از درگاه پروردگار نباید غافل ماند، شب‌های قدر جایگاه و منزلت هر انسان را مشخص می‌کنند.
***مهمترین دعا در شب‌های قدر
وی پیرامون مهمترین دعا در شب‌های قدر بیان کرد: بی شک مهمترین دعا در شب‌های قدر درخواست ظهور برای فرج «امام زمان (عج)» از خداوند می‌باشد، زیرا در این شب بسیاری از حوائج برآورده شده و خداوند توجه ویژه‌ای به درخواست‌ها و آرزو‌های انسان دارد لذا باید برای فرج «حضرت مهدی (عج)» در این شب‌ها دعای فراوان کرد.
محمدی به حدیثی از «امام صادق (ع)» پیرامون دعا برای ظهور «امام زمان (عج)» در شب‌های قدر اشاره و تصریح کرد: درخواست بندگان مومن از خداوند برای تعجیل در ظهور «امام زمان (عج)» در شب قدر بسیار مهم و اساسی است به قدری که «امام صادق (ع)» فرموده‌اند: در زمان غیبت و امتحان، شیعیان استمرار و توجه ویژه‌ای بر دعا ظهور و فرج «حضرت مهدی (عج)» داشته باشند ایشان در حدیثی می‌فرمایند: «خدایا خودت را به من بشناسان چراکه اگر من تو را بشناسم پیامبر، فرستاده و اولیاء خود را در جامعه خواهم شناخت و اگر به من امام و ولی‌ام را نشناسانی دینم به گمراهی خواهد رفت»، این بیان یک عبارت تعلیمی از «امام صادق (ع)» است که نشان می‌دهد در شب‌های مهمی همانند شب‌های قدر که بالاترین و بهترین زمان در طول سال محسوب شده، بسیاری از حاجات برآورده می‌شود لذا باید بهترین‌ها آرزو‌ها و در خواست‌ها را از پروردگار داشته باشیم و هیچ آرزویی برتر از ظهور «امام زمان (عج)» وجود ندارد، زیرا بسیاری از چالش‌های جامعه بشری خاتمه پیدا خواهد کرد.
***چه کسی از شب‌های قدر پیروز بیرون می‌آید؟
این کارشناس علوم قرآنی اهمیت شب‌های قدر را مورد بررسی قرار داد و افزود: پیروز شب‌های قدر کسی است که ارزش آن را بداند، شب‌های قدر نشان دهنده زیبایی و فضیلت خداست و زمینه تعالی و منفعت برای روح را فراهم می‌کند لذا به برکت این شب‌ها باید بهترین مقدرات را از خداوند متعال طلب کرده و ظهور «امام زمان (عج)» را همواره از پروردگار بخواهیم.
وی پیرامون جایگاه شب‌های قدر بیان کرد: شب‌های قدر شب‌های عبادت، دعا و درخواست از خدای متعال است لذا برای رسیدن به معنویت باید توجه داشت که از لحظه لحظه این زمان به بهترین نحو استفاده کرد و آن را برای آخرت خود قرار داد.
محمدی پیرامون توجه ویژه خداوند در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان به دعای بندگیان ابراز کرد: خداوند در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان که شب قدر است بیشترین توجه را به انسانها می‌کند و دعا در این شب از فضیلت و جایگاه بلندی برخوردار است پس شب قدر بهترین فرصت برای رسیدن به انسانیت است، برای رسیدن به مقصود، عمل صالح و توجه به صله رحم را در نظر داشته باشیم در عین حال دعا برای ظهور هرچه زودتر «امام زمان (عج)» را مد نظر قرار دهیم.
*** رحمت و علاقه خداوند متعال به بندگان
این کارشناس علوم قرآنی رحمت و علاقه خداوند متعال به بندگان را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: همه بزرگان پیرامون علاقه خداوند به بندگانش اشارات فراوانی داشته‌اند در یکی از روایت‌های تاریخی بیان شده است در دوران زندگی حضرت «موسی (ع)» پسری بود که به مادر خود بی احترامی می‌کرد و پس از مدتی مادر خود را بر روی کوهی مرتفع گذاشت تا درندگان او را بخورند در هنگام بازگشت مادر دستهایش را به آسمان دراز کرد و برای سلامتی فرزندش دعا کرد در این زمان خداوند متعال خطاب به پیامبرش حضرت «موسی (ع)» فرمودند: ای موسی آیا می‌خواهی میزان علاقه پروردگار به بندگانش را بدانی به محبت این مادر نسبت به فرزندش نگاه کن محبت و رحت پروردگارت نسبت به بندگانش بسیار بیشتر از این مادر برای فرزندش است.
وی به به مهمترین اعمال شب‌های قدر اشاره و بیان کرد: بیشتر اعمال شب نوزدهم در مفاتیح شیخ عباس قمی بیان شده در این کتاب ارزنده غسل به عنوان نخستین عمل در شب قدر در هنگام غروب آفتاب در شب نوزدهم مورد تاکید قرار گرفته است همچنین دو رکعت نماز شب قدر توصیه شده که بعد از سوره حمد هفت مرتبه سوره توحید خوانده شود و پس از اتمام نماز هفتاد مرتبه «استغفرالله» بیان شود.
محمدی به دیگر اعمال شب نوزدهم ماه مبارک رمضان اشاره و خاطرنشان کرد: خواندن زیارت «امام حسین (ع)» و احیا و شب زنده‌داری بسیار سفارش شده، همچنین بر خواندن نماز صد رکعتی سفارش فراوان شده است که بعد از سوره حمد ۱۰ مرتبه سوره توحید خوانده شود، در کتاب مفاتیح الجنان به جزئیات این نماز به خوبی اشاره شده که بسیار پر فضیلت و از ثواب فراوانی برای افراد برخوردار است، همچنین گفتن صد مرتبه: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و گفتن صد مرتبه «اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ» مورد تاکید فراوانی قرار گرفته است.
*** فضایل و ارزش‌های نهفته در شب نوزدهم ماه مبارک
یدالله بهتاش در گفت‌وگو با پیرامون اهمیت، فضایل و ارزش‌های نهفته در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان گفت: برکات فراوانی در شب‌های قدر برای انسانها وجود دارد، ماه مبارک رمضان ماه میهمانی خدا و شور و نشاط روحی است، در روایات آمده است که ده روز ابتدایی ماه مبارک رمضان با عنوان رحمت، ده روز دوم این ماه عزیز با عنوان مغفرت و ده روز سوم اجابت و آزادی از جهنم معرفی شده است.
این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا ابراز کرد: در ماه مبارک رمضان دعا به اجابت بسیار نزدیک است و بندگان همواره از خدا می‌خواهند تا آنان را از آتش جهنم دور نگاه دارد، حتی در روایت آمده است «پیامبر اکرم (ص)» برای کسب فضیلت در شب‌های قدر و شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان استراحت نمی‌کردند و دائما به راز و نیاز با خداوند می‌پرداختند لذا این امر نشان می‌دهد که مومنان شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان را باید قدر بدانند و از لحظه به لحظه آن استفاده کنند، عبادت در این شب‌ها بسیار پر فضیلت است.
وی شب قدر نوزدهم ماه مبارک رمضان را یکی از شب‌های مهم در ماه مبارک رمضان دانست و تاکید کرد: در بسیاری از روایات آمده است که شب‌های قدر یعنی شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم «پیامبر اکرم (ص)» اجازه نمی‌دادند که کسی از اهل خانه بخوابد ایشان به اهالی خانه تاکید داشتند تا شب زنده داری کنند، همچنین حضرت «فاطمه زهرا (س)» نیز کمک می‌کردند تا در این شب‌ها کودکانشان نخوابند و به دعا و نیایش بپردازند، شب‌های قدر شب‌های ارزشمندی هستند، در این شب‌ها تقدیر انسانها نوشته می‌شود لذا «ائمه معصومین (ع)» نیز بر شب زنده داری در این لحظان پر فضیلت مداومت می‌کردند، در روایت آمده «امام صادق (ع)» در شب قدر بیست و سوم بیمار بودند ایشان از اطرافیان درخواست کردند تا بستر ایشان را در مسجد بیندازند تا بتوانند به دعا و نیایش بپردازد و بتواند شب قدر را پاس بدارند و به فضیلت آن شب دست یابد.
***بیدار شدن از خواب غفلت
بهتاش ارزش دعا و نیایش در شب‌های قدر را بسیار مهم دانست و تاکید کرد: عبادت در این شب‌ها بسیار ارزشمند است، اما با این حال باید توجه داشت شب قدر شب بیدار بودن و بیدار شدن است. باید حواسمان باشد که از خواب غفلت زندگی بیدار شویم، زیرا تنها بیدار ماندن فایده‌ای ندارد بلکه بیدار شدن از خواب غفلت مهمترین عملی است که باید در درون انسان رخ دهد.
این مداح «اهل بیت(ع)» به افکار انسان در درون خود در شب‌های قدر اشاره و اظهار کرد: در شب قدر در کنار دعا و مناجات باید به این مسئله فکر کنیم که از کجا آمده ایم و به کجا می‌رویم و توشه مان برای آخرت چه بوده در عین حال باید توجه داشته باشیم که دِین دیگران را ادا کنیم، زیرا ببخشش گناه مختص اعمال و گناهانی است که خداوند متعال برعهده ما نهاده، اما حق دیگران و یا به اصطلاح دیگر ادای دِین، حقی است که از دیگران برعهده ما است و نباید نسبت به آن کوتاهی کنیم.
وی خواندن دعای سلامتی «امام زمان (عج)» را یکی از دعا‌های ارزشمند در شب‌های قدر خواند و افزود: خواندن دعای سلامتی امام «زمان (عج)»، «دعای اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلیّک» دعایی ارزشمند در این شب‌ها است و بر خواندن آن بسیار توصیه شده، در این دعا از خداوند برای «امام عصر (عج)» سلامتی از خداوند می‌خواهیم و در عین حال از پرودرگار در خواست می‌کنیم تا ظهور ایشان را نزدیک کند تا جهان از وجود ایشان پر از عدل و داد گردد. فراموش نکنیم که اعمال ما در شب قدر توسط «امام زمان (عج)» مورد بررسی قرار می‌گیرد و این فرصتی مناسب است تا ایشان را شفیع خود به درگاه خدا کنیم تا از گناهان ما بگذرد.
*** جایزه شب قدر
بهتاش پیرامون یکی از ارزشمندترین نماز‌ها و عبادات در شب قدر تاکید کرد: خواندن دو رکعت نماز ساده به نیت شب قدر که در هر دو رکعت ابتدا سوره حمد و هفت مرتبه سوره توحید خوانده شود و پس از آن ۷۰ مرتبه «استغفر الله و اتوب الیه» نیز خوانده شود فضیلت فراوان دارد و به طور حتم بخشودگی قرائت کننده نماز و والدین او را نیز به دنبال خواهد داشت.
وی خواندن دعای جوشن کبیر در شب قدر را فرصتی ارزشمند دانست و بیان کرد: به جا آوردن غسل شب قدر نوزدهم در کنار تلاوت آیاتی از قرآن کریم از جمله اعمال ارزشمند این شب محسوب می‌شوند، همچنین قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِوَمافیهِاسمُکَالاَکبَرُو، اَسماؤُکَ الحُسنی وَیُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار» پس هر حاجت که دارد بخواند.
این پیرغلام حسینی در همین راستا ادامه داد: زیارت «امام حسین (ع)» از دیگر اعمال شب‌های قدر است، در روایت متعدد بر زیارت این امام بزرگوار تاکید شده و چنانچه مومنی نمی‌تواند به زیارت ایشان برود می‌تواند در خانه خود زیارت عاشورا را بخواند، همچنین احیای شب‌ها قدر بسیار مهم و ارزشمند است همانطور که در روایات آمده هر کس احیا کند شب قدر را گناهان او به اندازه عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌هاو وکیل دریا‌ها آمرزیده می‌شود.
بهتاش به ذکر‌های شب نوزدهم ماه مبارک رمضان پرداخت و تاکید کرد: در شب‌های قدر بر صد مرتبه «اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَاَتوبُ اِلَیه» و صد مرتبه «اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ» سفارش شده است، شبی که در آن «امیرالمومنین (ع)» با ضربت ابن ملجم مرادی آسیب دیدند و به شهادت رسیدند، ایشان شهید راه عدالت بودند، «امیرالمومنین (ع)» برای سعادت انسانها تلاش کردند اما مردم با بی‌بصیرتی و دشمن با نیرنگ موانع متعددی را پیش روی حرکت این امام بزرگوار قرار دادند.
*** چهار عمل ارزشمند انسان
وی یکی از مهمترین عوامل پذیرش توبه در شب قدر را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: در کتاب بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۳۳۸ حدیثی عجیب و ارزشمند بیان شده است، در این حدیث آمده است هر کس می‌خواهد در شب قدر مورد مغفرت الهی قرار گیرد در کنار توجه به عبادات باید به ۴ مورد توجه نماید، نخست این که اگر فرزندان عاق والدین باشند یعنی پدر و مادر از آنها ناراحت باشند و یا کوچکترین ناراحتی از آنها در دل داشته باشند عاق والدین محسوب می‌شوند، دومین نکته افرادی که قطع کننده رحم باشند یعنی کسی که از اقوام و خویشان خود بریده باشد هر چقدر هم دعا بخواند باز مورد مغفرت پروردگار قرار نمی‌گیرد، سوم کسانی که با هم قهر هستند و در دل کینه دارند این افراد هرگز از سوی خداوند بخشیده نمی‌شوند، مگر اینکه توبه کنند، در کتاب اصول کافی جلد ۲ صفحه ۳۴۵ آمده است هر کس سه روز با برادر دینی اش قهر باشد و در این سه روز یکی از آن دو بمیرند او بی دین اسلام از دنیا نخواهد رفت در عین حال تاکید شده هر کس برای دوستی و آشتی زودتر قدم جلو بگذارد خداوند او را زودتر به بهشت می‌برد.
بهتاش به رفتار و برخورد انسانها با یک دیگر و عواقب آن در دنیا و آخرت اشاره و خاطرنشان کرد: در کتاب وسائل شیعه صفحه ۲۸۰ بیان شده «امام صادق (ع)» فرمودند: ملعون از رحمت خدا به دور است، کسی که حاضر به پذیرش عذرخواهی طرف مقابل نشود از رحمت خدا به دور است، چنین افرادی هرگز دعایشان در شب قدر مورد پذیرش حق واقع نمی‌شود و در آخر کسانی که مشروب خوار هستند هرگز توبه شان پذیرفته نمی‌شود مگر آنکه واقعاً این امر نادرست را کنار بگذارند توبه حقیقی کنند. فراموش نکنیم که شب قدر شب تفکر در اعمال و رفتارمان است.
***ادب دعا کردن را از «امیرالمومنین (ع)» بیاموزید
حسن عالمی درگفت و‌گو با میزان پیرامون ارزش‌های نهفته در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان گفت: شب قدر زمان خاص رحمت خداوند است به طوری که طبق کلام خداوند در این شب تا زمان طلوع فجر از هر سو سلام و رحمت می‌بارد. شب قدر شب نزول قرآن است و هر سال این امر به مردم گوش زد می‌شود همچنین در سوره قدر بیان شده است: «إنّا أنزَلناهُ فِی لَیلَهِ القَدر، این قرآن عظیم الشان را ما در شب قدر نازل کرده ایم».
وی با اشاره به شیوه دعا کردن «امیرالمومنین (ع)» بیان کرد: در شب های قدر باید ادب دعا کردن را از «امیرالمومنین (ع)» بیاموزیم، ایشان در نهج البلاغه فرمودند: «اَلدّاعِی بِلا عَمَلْ کَالرّامِی بِلا وَتَرْ، آنکه دعا می‌کند و عمل ندارد، مثل تیراندازی است که تیر دارد، ولی وَتر ندارد». (وَتر) آن کمان منهنی است که جلوی این تیر تند تیز را می‌گیرد و او را راهنمایی می‌کند.
وی همزمانی شب قدر با شهادت «امیرالمومنین (ع)» را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: این تلاقی برای این است که مسلمانان بدانند نه قرآن قابل جدا شدن از «اهل‌بیت(ع)» است و نه «اهل بیت(ع)» قابل جدا شدن از قرآن هستند، «وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»، خداوند متعال «امیرالمومنین (ع)» را در این لیالی مبارک پیش خودش بردند تا ما به مقام والای حضرت «علی (ع)» پی ببریم و در بهترن اوقات سال و مبارک‌ترین زمان‌ها با یاد بهترین و ارزشمندترین انسانها به خدا نزدیک شویم.
وی به شهادت «امیرالمومنین (ع)» اشاره و افزود: در کتاب اصول کافی بیان شده «امام صادق (ع)» فرمودند: که هر بار خلیفه اول و دوم (ابوبکر و عمر) در خدمت «رسول خدا (ص)» بودند ایشان سوره مبارکه قدر را با حالت خشوع و گریه تلاوت می‌کردند، آن دو نفر سؤال می‌کردند: چرا دل شما بر این سوره نازک می‌شود و گریه می‌کنید؟ «پیامبراکرم (ص)» می‌فرمودند: «برای آن چیزی که به چشم خود دیده و به دل خود فهمیده‌ام و برای آن چیزی که دل «علی (ع)» بعد از من خواهد یافت».
این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا ادامه داد: آنها سؤال می‌کردند: شما چه چیزی دیدید و «علی (ع)» چه خواهد دید؟ «پیامبراکرم (ص)» فرمودند: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ»، می‌دانید که هر حقیقتی را در شب قدر بر چه کسی نازل می‌کنند؟ آن دو جواب دادند: به شما، ای رسول خدا، آن حضرت فرمودند: آیا بعد از من، شب قدر همچنان خواهد بود؟ آنها گفتند: بله، یک بار دیگر «نبی مکرم اسلام(ص)» فرمودند: بعد از من، حقایق در شب قدر بر چه کسی نازل می‌شود؟ آنها پاسخ دادند: ما نمی‌دانیم، «پیامبراکرم (ص)» سر مبارک حضرت «علی (ع)» را در آغوش گرفته و فرمودند: اگر نمی‌دانید بدانید آن کسی که بعد از من، حقایق در شب قدر بر او نازل می‌شود این مرد است، در واقع با استفاده از حقیقت سوره قدر و منزلت این شب می‌توان به جایگاه «امیرالمومنین (ع)» پی‌برد.
عالمی پیرامون زمان شهادت «امیرالمومنین (ع)» خاطرنشان کرد: حضرت «علی (ع)»، در خانه خدا به دنیا آمدند و در هنگام شهادت نیز در مسجد کوفه ضربت خوردند، ایشان از مقاربان درگاه حضرت حق هستند، «امیرالمومنین (ع)» در حالی که خون از سر و صورت شریف ایشان جاری بود، فرمودند: «هَٰذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ»، این همان وعده‌ای است که خداوند متعال و «پیامبراکرم (ص)» به من داده‌اند، دو روز پس از ضربت خوردن حضرت «علی (ع)» ایشان در ۲۱ ماه رمضان به شهادت رسیدند، در شب‌های قدر می‌توان به جایگاه ولایت «امیرالمومنین (ع)» بر مردم پس از «پیامبر اکرم (ص)» پی برد لذا در شب‌های قدر این امام بزرگوار را شفیع قرار دادند تا به رحمت و مغفرت الهی نزدیک شویم.