الزام ناشران بورسی به پرداخت سود از طریق سجام؛ شفافیت به نفع سهامداران خرد
- دانشجو نوشت: اواخر دولت دوازدهم به ریاست حسن روحانی بود که به گفته هادی قوامی؛ نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، کشور با کسری بودجه ۱۸۰ هزار میلیارد تومانی مواجه شد که نتیجه اش ایجاد تورم ۴۶ درصدی بود.
تورمی که با فشار بر زندگی مستضعفین، آن‌ها را در آرزوی کسب اولیه‌ترین امکانات زندگی نگه داشته بود. در این شرایط دولت به فکر جبران کسری بودجه خود از بورس با کمک اموال مردم افتاد و حسن روحانی نیز در آن روز‌ها با بیان اینکه کسری بودجه را از جیب مردم قرض کردیم، این مسئله را تایید کرد. مردمی که با زحمتی چندین ساله ثروتی را برای خود جمع کرده بودند و آن را برای سرمایه گذاری به بورس سپردند.
حقوقی‌هایی که صف فروش ایجاد کردند!
درحالی در روز‌های شروع همه گیری بیماری کرونا، تمامی بازار‌های سرمایه در دنیا با افت بی سابقه روبه رو شد، بازار بورس تهران در مردادماه سال ۱۳۹۹، با رشد بی سابقه خود به کانال ۲ میلیون واحدی هم رسید. در این شرایط بسیاری از مردم با دیدن این رشد‌های عجیب و غریب به فکر خرید سهام بورسی افتادند و دولت نیز از این طریق سرمایه‌های بسیار زیادی را جمع آوری کرد، اما دیری نپایید که حقوقی‌های دانه درشت سهامشان را به فروش گذاشتند.
افت بی سابقه بورس
در این شرایط بازار با صف فروش میلیونی در اکثر نماد‌ها مواجه شد و هر روز شاهد آب رفتن اموال مردم نیز بودیم و در نهایت شاخص بازار سرمایه از حدود ۲ میلیون واحد به کمتر از ۱ میلیون ۳۰۰ هزار واحد رسید! اما در آن روز‌ها مشکلات بورس تهران فقط به افت بی سابقه شاخص و نابودی اموال مردم ختم نمی‌شد. درحالی که به علت بیماری کرونا، روزانه مردم جان خود را از دست می‌دادند و برخی فعالیت‌ها و مشاغل غیرحضوری شده بود، بسیاری از شرکت‌های بورسی فقط به دنبال افزایش ثروت خود بودند و اعتنایی به خدمات الکترونیکی و غیرحضوری برای سهامدارانشان نمی‌کردند.
پرداخت سنتی سود مجامع برای انباشت ثروت
به طوری که ناشران بورسی اقدام به پرداخت مستقیم سود مجامع از طریق سامانه سجام و به کمک شماره شبا به حساب مشتریان خود نمی‌کردند و دریافت سود خود را به شیوه سنتی منوط به حضور فیزیکی سهامداران در بانک‌ها کرده بودند! مسئله‌ای که باعث انتقاد بسیاری از صاحب نظران شده بود که برهمین اساس معتقد بودند، این کار باعث نفع چند هزار میلیارد تومانی شرکت‌های بورسی می‌شود. در حالی که براساس قانون بازار سرمایه، تمامی افرادی که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند باید علاوه بر احراز هویت، شماره شبای خود را ثبت کنند که یکی از مهمترین دلایل ثبت شماره شبا، واریز مستقیم سود مجامع شرکت‌ها به کمک آن است.
پرداخت سود شرکت‌ها به روش مراجعه حضوری سهامداران به بانک‌ها موجب می‌شد تا بسیاری از سهامداران به دلیل اندک بودن مبالغ سود، دوری راه و بحران کرونا به بانک‌ها مراجعه نمی‌کردند و به کلی قید سود مورد نظر را می‌زدند و همین مسئله باعث انباشت ثروت‌های کلانی برای این قبیل از ناشران بورسی می‌شد. دلیل این مسئله نیز اجباری نبودن پرداخت سود از طریق سجام بود. در همین رابطه نیز شهرام عجمی؛ کارشناس بازار سرمایه با اشاره به همین مسئله گفته بود: سازمان بورس باید همه‌ی شرکت‌های حاضر در بورس را مجبور به پرداخت سود از طریق سامانه سجام کند، چرا که بسیاری از سود‌ها به سهامداران پرداخت نمی‌شود.
این درحالی است که رحیم زارع؛ عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در مرداد ۹۹ در یک گفتگوی خبری گفته بود: به زودی موضوع عدم واریز سود مجامع بورس توسط سامانه سجام را در کمیسیون بودجه مطرح و پیگیری خواهیم کرد.
ناشران بورسی مجاب به پرداخت سود از طریق سجام شدند
گویا دیگر شاهد این اتفاق نیستیم و خبر‌هایی به گوش رسیده که شرکت‌های بورسی مجاب به واریز سود از طریق سامانه سجام شده اند. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه ای، شرکت‌های بورسی را موظف به واریز سود از طریق سجام کردند که در صورت تخلف شرکت‌ها، باید سود را با جریمه ۲۰ درصدی پرداخت کنند.
بر همین اساس نیز در تاریخ ۱۵ فروردین سال جاری، سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیه‌ای خبر داد: کلیه ناشران ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار موظفند جهت تسهیل امور سهامداران، سود تقسیمی مصوب مجمع عمومی را با همکاری شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه از طریق سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) به سهامداران پرداخت کنند. سازمان بورس در این اطلاعیه نیز افزده است: مدیران متخلف از اجرای این حکم با شکایت سازمان بورس به انفصال از خدمت در دستگاه‌های اجرائی و شرکت‌های سهامی عام به مدت شش ماه تا دو سال محکوم می‌شوند.
محسن انصاری مهیاری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در همین رابطه گفت: سازمان بورس اکنون در حال انجام برنامه‌ریزی جامعی است تا ضمن ایجاد سامانه‌ای معتبر، سود‌های نقدی سال گذشته شرکت‌ها را از طریق شرکت سپرده‌گذاری به حساب سهامداران واریز کند.
جمع بندی
این یک خبر بسیار خوب برای سهامداران خرد است، چرا که از این به بعد سود خود را از طریق سامانه سجام و به صورت کاملا الکترونیکی و مستقیم دریافت می‌کنند و دیگر نیازی به حضور فیزیکی آن هم در شرایط کرونا به بانک‌ها نیست. اتفاقی که باید زودتر از این‌ها و در پیک‌های کشنده کرونایی به وقوع می‌پیوست و تکلیف هزاران میلیارد سود انباشته شده در بانک‌ها روشن می‌شد. اما حالا الزام ناشران بورسی به این کار، امید را در دل مردم زنده خواهد کرد تا هزاران میلیارد سود به جیب سهامداران خرد بازگردد و با ایجاد یک روند شفاف، دیگر شاهد دور زدن مردم نباشیم.