ارائه خدمات الکترونیکی «مالکیت فکری» در سامانه ثبت من
_سازمان ثبت اسناد و املاک رسمی کشور، از سال‌های دور در زمره سازمان‌های پر ازدحام و مملو از ارباب رجوع به شمار می‌آمده است. علت اصلی آن هم تعداد بالای امور محوله و زمانبر بودن فرایند رسیدگی به پرونده‌ها بوده است.
اما این سازمان اکنون با استفاده از بستر اینترنت و فناوری‌های پیشرفته، بخش قابل توجهی از امور را بدون نیاز به حضور فیزیکی مردم انجام می‌دهد. سازمان ثبت اسناد و املاک سامانه به نام «ثبت من» را به آدرس https://my.ssaa.ir راه‌اندازی کرده و خدمات مختلفی را ارائه می‌دهد. این خدمات که در قالب یک پیشخوان ارائه می‌شود شامل موضوعات مرتبط با املاک، اسناد رسمی، ازدواج و طلاق، ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری، مالکیت فکری، نوبت‌دهی اینترنتی و موارد دیگر است.
برای ورود به سامانه می‌توانید از مرورگر‌های فایرفاکس، گوگل و Microsoft edge استفاده کنید. اگرچه شاید در بعضی از مواقع دسترسی به یک خدمت خاص در سامانه امکان‌پذیر نباشد، اما متخصصان حوزه فناوری اطلاعات همیشه بر این نکته تاکید می‌کنند که «عدم دسترسی» موضوع غیرعادی محسوب نمی‌شود و هر سامانه‌ای در هر نقطه دنیا ممکن است گاهی از دسترس خارج شود. نکته غیرعادی این است که این مشکل به سرعت رفع نشود؛ بنابراین اگر زمانی با مشکل عدم دسترسی به خدمات آنلاین مواجه شدید، موضوع را حتما به «پشتیبانی» سامانه اطلاع دهید و «رفع اشکال» را مطالبه کنید. در این متن با قسمت «مالکیت معنوی» و قابلیت‌ها و امکانات آن آشنا می‌شوید. در پیشخوان سامانه «ثبت من» به قسمتی تحت عنوان «مالکیت فکری» دسترسی می‌یابید که بیشتر برای صاحبان فکر و ایده‌های نو در حوزه‌های گوناگون کاربرد دارد؛ یعنی کسانی که می‌خواهند ایده‌ها و طرح‌های ناب خود را در یک سازمان رسمی ثبت کنند تا از حقوق مادی و معنوی آن برخوردار شوند. وقتی روی قسمت مالکیت فکری کلیک می‌کنید بخش‌های گوناگونی از جمله اظهارنامه‌های من، ثبت اختراع، ثبت علامت تجاری، ثبت طرح صنعتی، جست‌وجوی علامت تجاری، جست‌وجوی اختراع، جست‌وجوی طرح صنعتی، تصدیق اصالت گواهینامه و تصدیق اصالت گواهی موقت دسترسی خواهید داشت.
اظهارنامه‌های من
در بخش «اظهارنامه‌های من» با وارد کردن اطلاعات درخواست‌شده می‌توانید به اظهارنامه‌های خود در مورد طرح تجاری، ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی که پیش از این ثبت کرده اید دست یابید. البته این در حالتی است که شما ثبت نام کرده باشید. یک اظهارنامه ممکن است چند ذی‌نفع (مالک، نماینده قانونی، تحویل گیرنده ابالغ، مخترع، طراح) داشته باشد؛ بنابراین در این قسمت فهرست اظهارنامه‌هایی که کاربر یکی از اشخاص آن اظهارنامه است، قابل مشاهده خواهد بود.
به عبارت دیگر، هر کدام از ذی‌نفعان که می‌خواهند به اظهارنامه‌ها دسترسی داشته باشند، باید ثبت نام کنند. اگر ثبت نام کرده باشید، با وارد کردن نام کاربری، رمز عبور و کد امنیتی امکان دسترسی به اظهارنامه‌ها فراهم است. اما اگر ثبت نام نکرده اید، در سمت چپ بالای صفحه به آدرس https://ipm.ssaa.ir/SignIn با کلیک روی «ثبت نام متقاضی جدید» فرایند ثبت نام را کامل کنید. همچنین در این صفحه بخشی با عنوان «مشاهده راهنما» دیده می‌شود که پس از کلیک روی آن می‌توانید از مراحل ثبت نام به طور کامل مطلع شوید. یک ویدئوی آموزشی هم در این صفحه وجود دارد که شما را با نحوه ثبت نام آشنا می‌کند.
همچنین در این صفحه بخش‌های دیگری مانند مرکز مالکیت معنوی، جست‌وجو، سازمان‌های همکار، آگهی الکترونیکی و پرسش‌های متداول دیده می‌شود که برای کاربران مفید است.
ثبت اختراع، علامت تجاری و طرح صنعتی
برای ثبت اختراع، ثبت علامت تجاری و ثبت طرح صنعتی هم لازم است، فرایند ثبت نام را با همان ترتیب بالا، انجام دهید. پس از ثبت نام و ایجاد حساب کاربری و ورود به هریک از این بخش‌ها می‌توانید اظهارنامه‌های اختراع، علامت تجاری و طرح صنعتی خود را ثبت کنید.
جست‌وجوی علامت تجاری
در بخش «جست‌وجوی علامت تجاری» علامت‌هایی را می‌توانید جست‌وجو کنید که دارای گواهینامه هستند. هنگامی که روی «جست‌وجوی علامت تجاری» کلیک می‌کنید، قبل از ورود، صفحه‌ای را مشاهده خواهید کرد که توضیحاتی را در مورد این بخش ارائه کرده و به شما کمک می‌کند که پیش از ثبت اظهارنامه بتوانید تصمیم درستی بگیرید. در بخشی از این راهنما آمده است: «از آنجا که بررسی و اعلام نظر درباره اظهارنامه‌ها بر طبق ضوابط، قوانین و مقررات جاری کشور و کنوانسیون‌های بین المللی صورت می‌گیرد، لذا نتیجه حاصله از جست‌وجو، صرفا شما را برای رسیدن به تصمیم مناسب هدایت خواهد کرد. بدیهی است این جست‌وجو، غیررسمی و به منظور راهنمایی قبل از تقدیم اظهارنامه بوده و تصمیم نهایی توسط اداره ثبت علائم تجاری، با توجه به بانک اطلاعاتی این اداره و پس از بررسی‌های کارشناسی و ملاحظه سوابق اعتراضی و دادگاهی و تطبیق با قوانین و مقررات داخلی و مقررات کنوانسیون‌های بین المللی اتخاذ خواهد شد.»
همچنین در پایین این صفحه با یک کلیک می‌توانید از موارد قانونی که منجر به رد علامت می‌شود، مطلع شوید. اگر روی «متوجه شدم» کلیک کنید، می‌توانید کار جست‌وجو را در پرونده‌های علائم تجاری آغاز کنید. در سمت راست این صفحه یک راهنمای مختصر برای نحوه صحیح جست‌وجو نوشته شده که توصیه می‌کنیم آن را مطالعه کنید.
علاوه براین، در این صفحه ۲ بخش اطلاعات پایه جست‌وجو و اطلاعات پیشرفته با فیلد‌های لازم قابل مشاهده است. فیلد‌های «عنوان علامت»، «تطابق بر مبنای»، «طبقه‌بندی کالا»، «طبقه‌بندی تصویر»، «شماره ثبت»، «شماره اظهارنامه»، را در بخش اطلاعات پایه جست‌وجو وارد کنید. در بخش اطلاعات پیشرفته هم، فیلد‌های «نوع شخص»، «تاریخ اظهارنامه از»، «تاریخ اظهارنامه تا»، «نام»، «نام خانوادگی» و «شماره ملی» را می‌توانید ثبت و سپس روی «جستجو» کلیک کنید. پس از آن نتایج جست‌وجو قابل مشاهده است.
جست‌وجوی اختراع و طرح صنعتی
با کلیک روی «جست‌وجوی اختراع» وارد صفحه جست‌وجو در پرونده‌های اختراع می‌شوید. در این صفحه و در بخش اطلاعات پایه جست‌وجو، فیلد‌های «عنوان اختراع»، «تطابق بر مبنای»، «کلمات کلیدی»، «شماره ثبت»، «شماره اظهارنامه» را پر کنید. پس از آن می‌توانید در بخش اطلاعات پیشرفته، فیلد‌های «نوع شخص»، «تاریخ اظهارنامه از»، «تاریخ اظهارنامه تا»، «نام»، «نام خانوادگی» و «شماره ملی» را ثبت کنید. سپس روی جستجو کلیک کنید تا نتایج را مشاهده کنید.
در بخش «جست‌وجوی طرح صنعتی» با صفحه‌ای مشابه صفحه «جست‌وجوی علامت تجاری» روبه‌رو می‌شوید که با پر کردن فیلد‌های آن می‌توانید به جست‌وجو در پرونده‌های صنعتی بپردازید.
تصدیق اصالت گواهینامه
یکی از خدماتی که سامانه «ثبت من» در قسمت «مالکیت فکری» به کاربران ارائه می‌دهد، بررسی اصالت گواهینامه مالکیت معنوی است. اگر روی بخش «تصدیق اصالت گواهینامه» کلیک کنید وارد صفحه‌ای می‌شوید که از طریق آن می‌توانید درخواست خود را برای استعلام تصدیق اصالت گواهینامه مالکیت فکری یا همان مالکیت معنوی ثبت کنید. برای این کار به اطلاعاتی، چون شناسه یکتا و رمز تصدیق نیاز دارید. پس از وارد کردن این اطلاعات روی «بررسی» کلیک کنید تا از اصالت گواهینامه مالکیت فکری خود مطلع شوید.
تصدیق اصالت گواهی موقت
خدمت دیگری که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به صورت الکترونیکی و غیرحضوری در سامانه «ثبت من» به مردم ارائه می‌دهد، استعلام تصدیق اصالت گواهی است. اگر روی قسمت «تصدیق اصالت گواهی موقت» کلیک کنید، وارد صفحه‌ای می‌شوید که بر اساس ۲ موضوع «شماره اظهارنامه» و «شماره ثبت» می‌توانید درخواست خود را برای استعلام ثبت کنید. در فیلد بالا، نوع جست‌وجو را انتخاب کنید. سپس شماره اظهارنامه یا شماره ثبت را وارد کنید. شماره نامه گواهی موقت را هم در فیلد مربوطه وارد و پس از آن، روی «بررسی» کلیک کنید تا نتیجه اصالت گواهی موقت را مشاهده کنید.
مالکیت فکری چیست؟
مالکیت فکری، مالکیت معنوی، حقوق فکری و حقوق معنوی همه به یک معنا استفاده می‌شود که معادل آن در زبان انگلیسی عبارت «Intellectual property» است.
مالکیت فکری به آفرینش‌های ذهنی مانند اختراعات، آثار ادبی و هنری و همچنین نمادها، نام‌ها و تصاویر مورد استفاده در امورتجاری گفته می‌شود. به عبارت دیگر، مالکیت فکری بر دارایی‌های نامشهودی که با استفاده از قدرت فکر و ذهن انسان پدید آمده، دلالت دارد. سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، انواع مالکیت فکری را در ۶ موضوع طبقه‌بندی کرده است؛ کپی‌رایت، ثبت اختراع، نشان‌ها یا علائم تجاری، طرح‌های صنعتی، نشانه‌های جغرافیایی و اسرار تجاری.
کپی‌رایت، با هدف حفاظت از آثار ادبی و هنری، اعم از انواع کتاب، فیلم و موسیقی، تابلو‌های نقاشی، عکس، مجسمه، طراحی معماری و ... پیش بینی شده است. این نوع از دارایی‌های فکری برای برخورداری از حقوق مرتبط و حفاظت از آنها، نیازی به ثبت ندارند.