۱۰۰ اقدام وزارت نیرو برای تامین برق پایدار
_ فارس نوشت: شعار سال به عنوان تبیین کننده خط مشی کشور در ۳۶۵ روز، در سال‌های ۹۸ و ۹۹ و ۱۴۰۰ به مسئله رونق و جهش تولید اختصاص داشت.
در همین راستا سال ۱۴۰۱، مسئله تولید برای چهارمین دوره ۱۲ ماهه پیاپی با عنوان «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مد نظر فضای عمومی کشور قرار گرفت.
توجه به مسئله تولیدات دانش‌بنیان در طول‌سال‌های اخیر همواره مد نظر مقام معظم رهبری قرار داشته و ایشان مکررا علاج مشکلات اقتصادی کشور را به توسعه واحد‌های دانش محور گره زده‌اند. مسئله‌ای که می‌تواند زمینه حل بسیاری از چالش‌های فضای اقتصادی را مهیا کرده و تبیین دقیقی از اقتصاد مقاومتی را در کشور شکل دهد.
در این رابطه یکی از موارد تاثیرگذار بر جریان تولید در کشور، توجه به زیرساخت‌های اقتصادی نظیر آب و برق است. در حقیقت پشتیبانی از مسئله تولید بدون تامین آب و برق پایدار در پهنه کشور به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست. در کشور ما تامین آب و برق پایدار برای حوزه‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی، خدماتی و سایر حوزه‌های دیگر به عهده وزارت نیرو است. در این خصوص به منظور پیگیری فعالیت‌های این وزارتخانه در سال تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین و همچنین آگاهی از برنامه وزارت نیرو در سال ۱۴۰۱، به سراغ علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو رفتیم تا در قالب گفت و‌گویی به مسائل مذکور بپردازیم.
در این گفتگو مسائلی نظیر، نقش آب و برق در اقتصاد کشور و به خصوص در مسئله تولید، شرایط آب و برق کشور در سال ۱۴۰۰، دلایل عبور موفق از اوج بار زمستان سال گذشته، برنامه‌های وزارت نیرو برای تامین برق تابستان پیش‌رو، توجه به مسئله تعمیرات نیروگاهی، استقرار نظام حکمرانی موثر آب زیرزمینی، نقش دانش‌بنیان‌ها در صنعت آب و برق و همچنین تاثیر وزارت نیرو بر آمار اشتغال‌زایی مورد بحث قرار گرفته است.
مشروح این گفت‌وگو به شرح ذیل است:
توسعه آب و برق، اقتصاد یک کشور را بیمه می‌کند
ضمن تبریک سال نو، در ابتدای مصاحبه می‌خواهیم از وزیر نیرو بپرسیم، آب و برق چه نقشی در اقتصاد کشور و به طور جزئی‌تر در تولید ایفا می‌کند؟
من هم سلام عرض می‌کنم به شما و در ابتدای صحبت‌ها، سال نو را به شما و همه عزیزانی که این عید خجسته را گرامی می‌دارند، تبریک می‌گویم، انشاالله امسال انتظار ظهور حضرت حجت پایان بپذیرد و همگی در رکاب ایشان حاضر شویم. به سوال شما برگردیم، ارتقای شاخص‌های تولیدی نیازمند اهتمام ویژه به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی در کشور است. با توجه به این مسئله بدیهی، آب و برق به عنوان یک زیرساخت راهبردی می‌تواند مسئله تولید در کشور را بیمه کند. بر این مبنا وزارت نیرو به عنوان متولی تامین پایدار این دو عنصر راهبردی برای اقتصاد کشور وظیفه سنگینی بر دوش خود حس می‌کند و در جهت انجام این وظیفه شبانه روز به تلاش ادامه می‌دهد.
شما توجه کنید، بسیاری از صنایع موجود از بخش‌های خرد و کلان نظیر واحد‌های تولیدی بزرگِ فولاد، مس و آلومینیوم تا یک بنگاه کوچک اقتصادی همگی برای فعالیت به آب و برق احتیاج دارند و در شرایطی که این دو زیرساخت حیاتی مهیا باشد، زمینه رشد تولید در کشور مهیا خواهد شد. در سال‌های گذشته تلخی مسئله تامین نشدن آب و برق کام بخش‌های تولیدی را تلخ کرد و همین مسئله بیانگر نقش و جایگاه تامین این دو زیرساخت حیاتی در اقتصاد کشور است. بر این مبنا باید در این زمینه به صورت جهادی مشکلات را حل کنیم.
همین‌جا یک وامی از صحبت‌های شما بگیریم، سال گذشته در شرایطی به تابستان رسیدیم که تولید و مصرف برق در کشور با ناترازی بیشتر از ۱۱ هزار مگاواتی مواجه بود، به عبارت دیگر نیاز به مصرف برق ۱۱ هزار مگاوات از کل تولید برق در ایران پیشی گرفته بود، در چنین شرایطی برنامه شما به منظور مواجه با این مسئله چه بود؟
در سال‌هایی که گذشت به دلایل مختلف نظیر اجرایی نشدن کامل سیاست‌های مدیریت تقاضا و از سوی دیگر توسعه کند صنعت نیروگاهی شاهد ایجاد یک ناترازی بزرگ در تولید و مصرف برق بودیم که خاطر بسیاری از مردم را مکدر کرد. این روز‌ها به دلیل وابستگی زندگی و معیشت مردم به مسئله برق، خاموشی برای دقایق اندک نیز پذیرفته نیست، چه برسد به اینکه ما در تابستان سال‌های گذشته ساعت‌ها قطعی برق را در اوج بار تجربه کردیم.
در چنین شرایطی برنامه ما با اولویت ارتقای شاخص‌های تولید برق منطبق بر اهداف اسناد بالادستی در کنار اجرای دقیق سیاست‌های مدیریت تقاضا متمرکز شده است. توسعه نیروگاه‌های تولید برق کشور به میزان ۳۵ هزار مگاوات در قالب ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، تکمیل واحد بخار نیروگاهی گازی و ارتقای توان نیروگاه‌های با راندمان پایین نزدیک به ۲۰ درصد، در کنار احداث واحد‌های تولید برق تجدیدپذیر جزئی از برنامه‌های ما در بخش نیروگاه‌سازی است.
ظرفیت واحد‌های تجدیدپذیر کشور طی چهار سال ۱۰ برابر می‌شود
در برنامه شما عدد قابل توجهی نصب نیروگاه تجدیدپذیر نیز دیده شده است؟
ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر با اولویت نیروگاه‌های خورشیدی در دستور کار ما قرار دارد. توجه کنید که ظرفیت فعلی تجدیدپذیر کشور چیزی نزدیک به ۱۰۰۰ مگاوات برآورد می‌شود که این عدد در ۴ سال آتی ۱۰ برابر خواهد شد.
در دوران فعالیت دولت سیزدهم، اوج بار زمستان سال ۱۴۰۰ بدون ایجاد مشکل برای مردم و قطعی برق سپری شد، در حالی که سال گذشته ما با پدیده کمبود سوخت واحد‌های نیروگاهی در سایه ناهماهنگی دولت مواجه بودیم، اقدامات شما برای عبور تامین برق زمستان سال ۱۴۰۰ چه بود؟
همانطور که اشاره کردید، در زمستان سال گذشته به دلیل افزایش قابل توجه مصرف گاز خانگی، سوختی به واحد‌های نیروگاهی نمی‌رسید و تامین سوخت مایع نیز با مشکل مواجه شده بود. بر این مبنا سال جاری در دولت مردمی، تعاملی بسیار مثبت بین وزرا مرتبط از جمله وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت در کنار وزارت نیرو شکل گرفت تا شرایط برای تامین سوخت مایع و همچنین ارتباط با بخش صنعت کشور به عنوان دریافت‌کننده انرژی برقرار شود.
در کنار تعامل سازنده وزارتخانه‌های دولت، ابتکارات صنعت برق از جمله مهیا کردن امکان تبادل جنوب به شمال بخشی از مجموعه تلاش‌های این صنعت بود که به عبور بدون خاموشی در فصل زمستان سال ۱۴۰۰ بر خلاف سال‌های گذشته کمک کرد.
این نکته را فراموش نکنیم که مردم بزرگترین نقش را در حوزه انرژی کشور دارند و اگر همراهی و همدلی هموطنان نبود، هیچ تلاشی نمی‌توانست به ثمر بنشیند و جا دارد از این تریبون از تک تک مردم به واسطه همراهی بی‌نظیر با دولت مردمی تشکر کنم.
هر سانتی‌متر مکعب آب برای ما حکم طلا دارد
یک مسئله‌ای که در سال گذشته بحران‌ساز شد، موضوع رهاسازی بدون ضابطه سد‌های کشور برای تامین برق در فصل زمستان و بهار بود، این مسئله در سال جاری چگونه مدیریت شد؟
در حوزه آب به واسطه تغییرات اقلیمی، با کمبود بارش نسبت به گذشته مواجه شده‌ایم، اما این یک پدیده طبیعی تلقی می‌شود که با استقرار یک ساختار دقیق حکمرانی باید مدیریت شده و ذخایر آبی موجود به بهترین شکل و در ساختاری شفاف به دست مصرف‌کنندگان برسد. بر این اساس در راستای اصلاح و تقویت ساختار مدیریت منابع آب، خروجی سد‌های کشور به طور دقیق پایش شده و حتی یک متر مکعب آب بدون زیربنای کارشناسی رهاسازی نمی‌شود.
در این شرایطی که هر سانتی‌متر مکعب از این آب برای ما حکم طلا دارد، کار صحیحی نیست که به منظور تامین برق ما این آب را رهاسازی کنیم. در همین راستا رهاسازی آب برای پوشش ناترازی برق در سال جاری به کمترین حد خود رسید و هیچ آبی در سد‌های دارای نیروگاه تنها به منظور تامین برق رهاسازی نشده است. در چنین نظام تصمیم‌گیری، تولید نیروگاه‌های برقابی را با کاهش ۶۰ درصدی مواجه کردیم تا بتوانیم از آب موجود پست سد‌ها بهترین استفاده را انجام دهیم.
جزئیات برنامه وزارت نیرو برای کاهش مشکلات فصل تابستان
یکی از بزرگترین‌چالش‌های پیش روی وزارت نیرو در سال آتی مسئله تامین برق پایدار در تابستان سال ۱۴۰۱ به حساب می‌آید، ممکن است، پیرامون برنامه‌های وزارت نیرو در این راستا که از ابتدای دولت مردمی شروع شد، بفرمایید؟
وزارت نیرو برای مشکلات در تابستان سال ۱۴۰۱، برنامه دقیقی شامل ۱۰۰ اقدام در قالب محور‌هایی نظیر، استقرار واحد‌های نیروگاهی جدید، افزایش راندمان نیروگاه‌های فعلی با استفاده از سازوکار بهینه‌سازی، توسعه واحد‌های نیروگاهی تجدیدپذیر، تکمیل تعمیرات نیروگاهی و استفاده از تمامی ابزار‌های صنعت برق در کنار سیاست‌های مدیریت تقاضا را در دستور کار خود قرار داده است.
اگر بخواهیم جزئی‌تر به برنامه وزارت نیرو بپردازیم. این برنامه شامل افزایش ظرفیت تولید به میزان ۶ هزار مگاوات است که از این مقدار ۴۹۰۰ مگاوات مربوط به واحد‌های حرارتی و تجدیدپذیر است. بر این اساس ۴۲۶۰ مگاوات از ۴۹۰۰ مگاوات یاد شده شامل واحد حرارتی است که توسط وزارت نیرو و یک واحد نیز توسط بخش صنایع که اولین نیروگاه احداثی در راستای تفاهم‌نامه وزارت نیرو و صنایع احداث می‌شود.
همچنین افزایش ۵۰ درصدی ظرفیت نصب شده تولید برق تجدیدپذیر کشور نیز بخش دیگری از ۱۰۰ اقدام در نظر گرفته شده برای عبور از اوج بار سال ۱۴۰۱ است که با ساخت ۵۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر پیگیری می‌شود. از سوی دیگر ۲۸۶ واحد نیروگاهی موجود هم با اقدامات کارشناسان داخلی حدود ۱۱۱۳ مگاوات ارتقای توان خواهند داشت.
در بخش تعمیرات نیروگاهی متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد نیروگاه‌های خارج از مدار به دلیل مشکلات فنی بودیم. در سال آتی آیا این اتفاق تلخ تکرار خواهد شد؟
آنچه که ما در دستور کار خود قرار دادیم، انجام کامل تعمیرات نیروگاهی شامل واحد‌های حرارتی و واحد‌های برقابی است که به کمک آن بتوانیم از همه ابزار‌های صنعت برق در مواجه با اوج بار فصل تابستان استفاده کنیم. در همین راستا به صورت ۲۴ ساعته مسئله تعمیرات نیروگاهی در بالاترین سطح پیگیری می‌شود تا برای اولین بار در سال‌های اخیر به این مهم برسیم. بر این مبنا به منظور حساسیت این فعالیت در نوروز برنامه تعمیرات نیروگاهی متوقف نشده و دست اندرکاران صنعت برق در کنار تمامی مدیران منطقه‌ای و ستادی شبانه‌روزی تلاش می‌کنند تا در تابستان مردم با مشکلات کمتری مواجه شوند.
بازهم جا دارد که تاکید کنم، همراهی و کمک مردم در سال ۱۴۰۱ می‌تواند زمینه کاهش مشکلات تابستان سال ۱۴۰۱ مشابه آنچه در زمستان اتفاق افتاد را مهیا کند.
موفقیت صنعت برق تجلی حمایت از تولید دانش بنیان است
سال جاری به نام سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» نام‌گذاری شده است، با توجه به اینکه این رویکرد باید در صدر همه فعالیت‌های سال ۱۴۰۱ به خصوص در بخش اقتصادی قرار گیرد، نقش وزارت نیرو در حرکت با چاشنی شعار سال به چه نحو تعریف می‌شود؟
رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره در بیانات خود به مسئله اقتصاد دانش بنیان اشاره می‌کنند و مسئله تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین را نیز به عنوان صدر فعالیت‌های سال ۱۴۰۱ طرح کردند. در وزارت نیرو، توجه به مسئله دانش‌بنیان‌ها همواره مد نظر بوده و همین مسئله سبب شده است تا در بسیاری از حوزه‌های به یاری نیروی انسانی بومی حرف برای گفتن داشته باشیم. به عبارت دیگر، توفیقات صنعت برق از جمله خودکفایی در ساخت انواع پیشرفته نیروگاه‌ها با بالاترین بازدهی نتیجه حمایت از اقتصاد دانش بنیان است.
در حال حاضر در بخش نیروگاه‌سازی، شرکت‌های دانش بنیان فعال کشور در دنیا حرف اول را می‌زنند و ما بدون هیچ وابستگی توان تولید فناورانه‌ترین محصولات را داریم. طبیعتا تسری دیدگاه مبتنی بر توسعه تولیدات دانش بنیان می‌تواند سایر گلوگاه‌های بخش آب و برق کشور را مرتفع کند و ما در سال ۱۴۰۱ با اهتمام ویژه‌تری نسبت به این موضوع عمل خواهیم کرد.
همچنین به تمامی فعالیت‌های دانش‌بنیان در کشور اعلام می‌کنیم، وزارت نیرو این آمادگی را دارد که در جهت رفع مشکلات حوزه آب و برق بیشترین استفاده را از ظرفیت این بخش انجام داده و مسیر را برای حضور دانش‌بنیان‌ها هموار کند. در این شرایط انشاالله در سال جاری پارک علم و فناوری نیز در وزارت نیرو به منظور بسترسازی حضور شرکت‌های دانش بنیان راه‌اندازی شده و به موسسه تحقیقات آب و پژوهشگاه نیرو به عنوان دو بازوی صنعت آب و برق بیشتر از گذشته توجه خواهد شد.
نکته مهم دیگر در مسئله اشتغال‌زایی است که وزارت نیرو در دو جنبه می‌تواند اثر گذار باشد، مسئله اول تامین آب و برق پایدار به عنوان ارکان مهم تولید در کشور است که وزارت نیرو بدین وسیله می‌تواند اقتصاد کشور را بیمه کرده و زمینه تثبیت اشتغال‌زایی بنگاه‌های اقتصادی را فراهم کند.
از سوی دیگر، تحقق اهداف اسناد بالادستی در توسعه زیرساخت‌های آب و برق شامل جبران نقص‌های گذشته و حرکت روبه جلو، نیازمند افزایش فعالیت صنعت آب و برق و به دنبال آن ایجاد اشتغال‌زایی گسترده در کشور است. بر این مبنا وزارت نیرو در سال ۱۴۰۱ تلاش خود را به کار می‌گیرد تا در هر دو بخش نقش موثری را ایفا کند. جا دارد این نکته را عرض کنم که سال ۱۴۰۱ برای صنعت آب و برق کشور سال بسیار پرکاری است و حتی از همین فرصت عید نوروز استفاده کرده‌ایم تا بدون ذره‌ای توقف مسیر توسعه کشور را مهیا کنیم.