شیشه؛ از دلایل مصرف تا نکاتی برای پیشگیری و تشخیص مصرف

- شیشه نام غیر علمی و رایجی است که به ترکیبات حاصل از ماده‌ی صنعتی با نام علمی آمفتامین‌ها گفته می‌شود که دارو‌های محرک بسیار قوی هستند که اولین بار در سال ۱۸۸۷ در آلمان به‌طور مصنوعی ساخته شده و برای درمان برخی بیماری‌ها از قبیل افسردگی‌های خفیف، بیش فعالی، چاقی مرضی به‌کار می‌روند. مت‌آمفتامین قوی‌تر و تولید آن نیز ساده‌تر است، در زمان جنگ جهانی دوم برای اولین بار در ژاپن ساخته شده و برای آماده ساختن سرباز‌ها برای جنگ و رفع خستگی و گرسنگی آن‌ها به‌کار می‌رفت.

شیشه، قوی‌ترین نوع مت‌آمفتامین است که با نام‌هایی مانند کرانک، آیس و مت در بین جوانان شناخته شده است و قرص‌های شادی بخش یا اکستازی یکی از این مواد است.

شیشه یک ماده مصنوعی است و برخلاف سایر موادی همچون تریاک، هروئین، کوکائین و ... منبع طبیعی در محیط ندارد و به صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌های غیر مجاز تولید می‌شود. این آزمایشگاه‌ها ممکن است در زیرزمین منازل، کارگاه‌ها و یا هتل‌ها و مسافرخانه‌ها باشد. شیوه تولید این ماده نیز از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است و ترکیبات شیمیایی که در ساخت آن نیز به‌کار می‌رود از تنوع بسیاری برخوردار است.

زمانیکه این مواد با یکدیگر مخلوط و پخته می‌شوند یک ماده شیمیایی قوی تولید می‌کند که ممکن است ماه‌ها و یا سال‌ها اثر آن روی محلی که تولید شده برجای بماند. این در حالی است که این ماده با این اثرات جدی و پایدار وارد بدن افراد مصرف‌کننده می‌شود. از آن‌جایی که مواد فرار و قابل اشتعال فراوانی در آزمایشگاه‌های تولید شیشه موجود است، احتمال وقوع آتش‌سوزی و حوادث در این مکان‌ها بسیار زیاد است.

از سوی دیگر ترکیب کردن مواد شیمیایی مذکور نیز می‌تواند خطرات جدی برای سازندگان شیشه داشته باشد و در صورتی که از حوادث فیزیکی این کار جان سالم به‌در ببرند، گرفتار بیماری‌هایی، چون تنگی نفس، درد سینه، سرفه، سرگیجه و اختلالات تنفسی می‌شوند.

شیشه در دسته مت آمفتامین‌ها طبقه‌بندی می‌شود و جز‌ء مواد محرک و تحریک کننده به‌حساب می‌آید، اما با کوکائین و کراک متفاوت است!

اگرچه هر دو اثرات روان‌شناختی و رفتاری مشابه ایجاد می‌کنند، اما در مکانیسم پایه و نحوه عملکرد آن‌ها روی سلول‌ها عصبی با یکدیگر فرق دارند، شیشه همانند کوکائین باعث جمع شدن دوپامین در فضای بین سلول‌های مغز می‌شود که همین عامل نیز باعث ایجاد سرخوشی و تهیج در فرد مصرف‌کننده می‌شود.

شیشه یا کریستال نوع دیگری از مواد مخدر است که امروزه مصرف آن به‌خاطر ترشح هورمون دوپامین در مغز و احساس لذت فوری، شدید و طولانی مدت رضایت بخش آن دربین نوجوانان و جوانان شیوع زیادی یافته و با استقبال زیادی روبه‌رو شده است.

برخی از مصرف‌کنندگان مزمن شیشه هیچ‌گاه نمی‌توانند مصرف این ماده را کنار بگذارند، چون در اثر تغییرات پایدار در مغز آن‌ها مکانیسم لذت در آن‌ها مختل شده و بدون مصرف مواد هیچ لذتی را نمی‌توانند تجربه کنند؛ بنابراین احتمال عود در آن‌ها بسیار زیاد است، چون دنیای بدون لذت را نمی‌توانند تحمل کنند.

جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله بیشترین گروه مصرف کننده مواد محرک از نوع شیشه را تشکیل می‌دهند و مصرف آن نیز بیشتر در مهمانی‌ها و یا توسط افرادی مثل دانشجویان یا رانندگان کامیون برای مقابله با خواب‌آلودگی صورت می‌گیرد.

شیشه یکی از خطرناک‌ترین مواد اعتیادآور غیر قانونی است که عوارض و پیامد‌های بسیار جدی و خطرناکی را به‌دنبال دارد.

با مصرف شیشه، یک دوز تقریباً خالص از مواد محرک به‌طور آنی وارد مغز می‌شود که احساس نشاط زیادی به فرد داده و او را به سرخوشی فراوان می‌رساند که در عین حال طولانی مدت بوده و سریع اثر خود را از دست نمی‌دهد.

نوجوانان به دلائل مختلف به مصرف شیشه روی می‌آورند. اغلب آن‌ها برای فرار از احساسات ناخوشایند و تغییر خلق‌شان شیشه مصرف می‌کنند. برخی نیز مانند دانش‌آموزان یا دانشجویان با هدف جلوگیری از به خواب رفتن از شب‌های امتحان از این ماده استفاده می‌کنند.

شیشه، از طریق تسهیل آزادسازی دو نوع ماده شیمیایی در مغز به‌نام دوپامین و نوراپی نفرین باعث برانگیختگی سیستم عصبی مرکزی می‌شود و در دوز‌های پایین، شیشه باعث افزایش هوشیاری شده و گرسنگی و خستگی را از بین می‌برد.

در دوز‌های بالاتر باعث ایجاد سرخوشی و نشاط شدید می‌شود و در دوز‌های خیلی بالا ممکن است ایجاد برقراری پارانویا و رفتار‌های عجیب و غریب کند.

با مصرف شیشه، قلب تندتر کار کرده و ضربان آن افزایش می‌یابد. این روند فشار خون فرد را افزایش داده و درجه حرارت بدن را نیز بالا می‌برد.

مصرف شیشه بسیار خطرناک است، چون با تأثیر روی سیستم اعصاب مرکزی، گرسنگی و خستگی را از بین می‌برد. مصرف کنندگان شیشه ممکن است روز‌ها و یا هفته‌ها بدون احساس نیاز به غذا و یا استراحت به فعالیت ادامه دهند تا حدی که این وضعیت از توان بدن یا مغز آن‌ها خارج شده و از کار می‌افتد.

فردی که شیشه مصرف می‌کند علائم بسیاری از خود بروز می‌دهد که می‌توان به مصرف این ماده در وی پی برد. این افراد غالباً علائمی از بی‌قراری را نشان می‌دهند، اشتها خود به غذا را از دست می‌دهند. فعالیت جسمانی زیادی می‌کنند بدون این‌که هیچ احساس خستگی داشته باشند.

گاهی رفتار‌های خشن از آن‌ها سر می‌زند و ممکن است دچار افکار پارانوئید «سوء‌ظن و بدبینی شدید نسبت به دیگران» و هذیان و توهم بینایی یا شنوایی شوند، برخی افراد گرایشات وسواسی پیدا می‌کنند و به تمیزی و ترتیب قرار گرفتن اشیاء بسیار حساس می‌شوند.

ضربان قلب، فشار خون، ریتم تنفس و درجه حرارت بدن در این افراد افزایش می‌یابد، چهره آن‌ها سرخ شده و ضمن قرمزی چشم‌ها، مردمک‌های آن‌ها نیز گشاد می‌شوند.

نفس افرادی که از این مخدر مصرف کرده باشند، بویی شبیه مواد شیمیایی می‌دهد، این افراد بسیار عرق می‌کنند و در خواب رفتن نیز دچار مشکل می‌شوند؛ تکلم آن‌ها سریع بوده و با هیجان زیادی همراه است.

البته قابل ذکر است که ممکن است همه علائم مذکور به‌طور یکسان در مصرف‌کنندگاه ظاهر نشوند و همچنین بدین معنی نیست که وجود این علائم در فرد حتماً دال بر مصرف شیشه توسط او باشد. بلکه آن‌ها تنها قرائنی هستند که می‌توان از طریق آن‌ها به مصرف شیشه در فرد شک کرد.

شیشه بیش از هر نوع مواد اعتیاد آور دیگری، فعالیت بدن و مغز را تشدید می‌کند و لذا عوارض ناشی از آن نیز، بیشتر از سایر مواد است.