شب عید و بازار کساد کتابفروشان خیابان انقلاب/مردم مطالعه نمی‌کنند!
- دغدغه و شلوغی این روز‌های خیابان‌ها به خاطر نزدیکی به عید نوروز و اوقات فراغتی است که در طی چند روز پس از سال نو واقع شده است، اما به نظر می‌رسد شلوغی در خیابان انقلاب از جنس دیگری است.
در میان همه این شلوغی‌ها و دغدغه ها، ظاهرا خرید کتاب از دست فروش‌ها و برخی از فروشگاه‌های کتاب از استقبال خوبی برخوردار بوده، اما در میان آن‌ها بودند کتاب فروشی‌هایی که در سکوت به سر می‌بردند آنچه بیش از همه نظر مرا به خود جلب کرد شلوغی در فروشگاه های کتاب بود چراکه این دست از فروشگاه‌ها که در کنار عرضه کتاب؛ محصولات دستی و مخصوص اقلام نوروز را هم ارائه کرده بودند.
نکته قابل توجه در این است که اقبال با دستفروشان کتاب بسیار زیاد بود این امر خصوصا برای کتاب‌های کودک بیشتر به نظر می‌رسد این نکته‌ای است که جای تامل بسیار در بر دارد، حضور پر رفت و آمد جوانان به بازار کتاب نیز در این ایام نشان می‌دهد که بیشتر آن‌ها برای خرید کتاب‌های دانشگاهی و دبیرستانی در خیابان انقلاب و در کتابفروشیها حضور دارند.
اما اینکه استقبال مردم در روز‌های پایان سال چه میزان است توسط خبرنگار میزان و در گفت‌وگویی میدانی با فعالین این عرصه در خیابان انقلاب انجام شده که در ادامه خواهید خواند:
برای کسب اطلاعات بیشتر به یک کتابفروشی مراجعه کردم، کتابفروشی که قفسه هایش پر از کتاب‌های متعدد بود و در بخش ورودی مغازه خود مقداری لوازم التحریر قرار داده بود گویا خرید این لوازم تحریر‌ها بیش از خرید کتاب بوده است، پیرامون بازار کتاب در شب عید از وی سوالاتی داشتم او در پاسخ نسبت به خرید کتاب در روز‌های پایانی آخر سال گفت: اگرچه این روز‌ها بازار بسیار شلوغ است و خیابان‌ها پر رفت و آمد، اما متاسفانه علاقه مردم برای مطالعه بسیار کاهش پیدا کرده و آن‌ها به خرید کتاب نمی‌پردازند این در حالی است که در روز‌های آینده اوقات فراغت فراوانی خواهند داشت و زمان برای مطالعه جهت کسب اطلاعات بسیار مغتنم خواهد بود.
وی تاکید کرد: با افزایش قیمت کتاب تعداد خریداران کتاب نیز کاهش پیدا کرده این مهم در دو سال اخیر که با بیماری کرونا همراه شده از شدت بیشتری برخوردار بوده و سبب شده است که میزان سرانه مطالعه کاهش یابد این مهم را از جایی متوجه می‌شویم که میزان خرید کتاب تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا کرده و در نتیجه تعداد کتابفروشی‌هایی که به فروش کتاب می‌پرداختند نیز کاهش یافته است.
این فروشنده کتاب اشاره‌ای به خارج از محدوده مغازه خود و دست فروشی که در مقابل مغازه‌اش کتاب‌های متعدد را به نمایش گذاشته بود کرد و گفت: حضور دست فروشان کتاب سبب شده که تعداد زیادی از افراد گرد کتاب‌های رنگارنگ کنار خیابان جمع شوند. بازار داغ این روز‌ها متعلق به کتاب‌های دستفروشان است که در کنار خیابان‌ها بساط می‌کنند آن‌ها کتاب‌ها را با قیمت‌های عجیب و باورنکردنی قیمت گذاری می‌کنند و با وعده تخفیف‌های بالا مشتری را اقفال می‌کنند این در حالی است که امکان تولید کتاب با قیمت‌های چنین پایین امکانپذیر نیست.
*** قیمت بالای کاغذ؛ کاهش خرید کتاب
همانگونه که بازار دستفروشان کیف و کفش خصوصن البسه در کنار خیابان افزایش پیدا کرده است تعداد دستفروشان کتاب نیز این روز‌ها در کنار خیابان انقلاب افزایش قابل توجهی داشته است و این امر نشان می‌دهد که بازار آنان گرم‌تر از بازار کتاب فروشی‌ها است به مغازه دیگری می‌روم و در مورد بازار فروش کتاب در شب عید از آنان سال می‌کنم؛ فروشنده نیز با اشاره به بازار نه چندان داغ فروش کتاب تاکید کرد: اکنون بازار کتاب متاسفانه در رکود کامل به سر می‌برد قیمت بالای کاغذ سبب شده است تا کتاب‌ها با قیمت‌های بالایی در اختیار علاقمندان به مطالعه قرار گیرد و به همین دلیل میزان فروش را تا حد قابل توجهی داده است و از سوی دیگر فروش سررسیدها بازار گرمی پیدا کرده، اما همین فروش سررسیدها به اندازه سال‌های گذشته نیز نیست از سوی دیگر ادارات و برخی نهاد‌ها که در گذشته اقدام به خرید سررسید می‌کردند اکنون از این کار سر باز می‌زنند و به هیچ عنوان حاضر به خرید این نوع کالا‌ها نیستند.
وی به بازار کساد کتاب در روز‌های پایانی سال اشاره و تصریح کرد: متاسفانه میزان فروش کتاب بسیار بسیار پایین است و این امر برای فرهنگ و آینده کشور نگران کننده خواهد بود.
***ضرورت اجرای طرح فصلی کتاب
این فروشنده به اجرای طرح فصلی کتاب اشاره و بیان کرد: از زمانی که طرح فصلی کتاب برچیده شد شرایط برای کتاب فروشی‌ها بسیار دشوارتر شد برخی از کتابفروشیها که منبع اصلی درآمدشان از فروش کتاب‌های فصلی بود اکنون با رکود کامل روبرو شدند این شرایط تنها مختص کتابفروشیها نیست بلکه برخی دیگر از انتشاراتی‌ها نیز فعالیت خود را پایان داده‌اند انتشارات مروارید که چند مغازه پایین‌تر قرار دارد برای همیشه فعالیت خود را خاتمه داد و به طور کامل بسته شد و متاسفانه کتابفروشیها نیز توان ادامه فعالیت را تا این حد ندارند آن‌ها نیز رو به افول و تعطیلی هستند و چنانچه برنامه‌ریزی درست و تدابیری مناسبی اندیشیده نشود شاهد بسته شدن بسیاری از کتابفروشیها خواهیم بود.
وی تاکید کرد: اتحادیه ناشران و کتاب فروشان هم اکنون یکی است و چنانچه به دو اتحادیه جداگانه ناشران و اتحادیه کتابفروشان تبدیل شود و هر یک به صورت جداگانه فعالیت کنند قطعاً از حقوق کتابفروشیها بیش از آنچه امروز هست دفاع و محافظت می‌شود و حرف آنان و خواسته آنان بیش از امروز مورد توجه دولتمردان و برنامه‌ریزان فرهنگی قرار می‌گیرد.
***سایه برگزاری نمایشگاه‌های کتاب بر سر کتابفروشیها
این فروشنده نقش نمایشگاه‌ها خصوصا نمایشگاه مجازی کتاب را برشمرد و افزود: نمایشگاه‌های کتاب خصوصاً نمایشگاه مجازی کتاب سبب رکود بیش از پیش کتابفروشیها شده گرچه این شرایط برای ناشران خوب و قابل قبول بود، اما بسیاری از کتابفروشان که تنها منحصر به کتابفروشی هستند در شرایط سخت و دشواری قرار گرفتند و مجبور به جمع کردن فعالیت‌های خود شدند.
وی بهترین رویکرد برای گرم شدن بازار فروش کتاب و افزایش سرانه مطالعه را جذب مردم به کتاب و کتابخوانی دانست و بیان کرد: متاسفانه اکنون بزرگترین مشکل حوزه نشر عدم حضور جامعه و مردم در بازار خرید کتاب و مطالعه است چنانچه مردم به خواندن کتاب بپردازند صنعت نشر نیز رشد قابل توجهی خواهد داشت و شرایط برای این حوزه بهبود خواهد یافت و هیچ نیازی به کمک و برنامه‌ریزی مسئولان نخواهد داشت، اما متاسفانه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به صورت قابل توجه و ارزشمندی شکل نگرفته و همین امر سبب شده است تا جامعه از کتاب و کتابخوانی فاصله بگیرد.