برخورد با نشریات علمی متخلف؛ از کسر امتیاز تا لغو مجوز

محسن شریفی در گفت‌وگو با میزان در مورد نظارت بر فعالیت نشریات علمی برای جلوگیری از تخلفات پژوهشی گفت: در امر پژوهش تخلفات پژوهشی شامل مقوله‌های گوناگونی است که هر کدام از آن‌ها بحث خود را دارد و در قانون پیش‌بینی شده است و ذیل آن آیین نامه‌های مصوب هیئت وزیران را داریم که ذیل آن نیز دو دستورالعمل که در شورای وزارت علوم به تصویب رسیده است وجود دارد. ما همچنین کارگروه‌های اخلاق در پژوهش در تمامی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در وزارت علوم  را  فعال کرده ایم که در حال حاضر  مشغول به فعالیت هستند.

وی در مورد تخلفات برخی از نشریات و فصلنامه‌ها در مورد اخذ مبالغ خارج از عرف برای چاپ مقالات گفت: در این مورد نیز آیین نامه‌ای وجود دارد، تعیین هزینه پذیرش و بررسی مقاله در نشریات داخلی بر اساس نظام دسترسی باز مشخص شده است درصورتی که هیئت مدیره آن نشریه یا هیئت‌رئیسه دانشگاهی که آن نشریه را دارد مبلغی را مصوب کرده و مبالغی فرای آن بخواهد بگیرد تخلف است،چرا که باید در چهارچوب آن آیین‌نامه باشد و بیش از آن حق ندارد طلب کند و محققین و دانشجویان با مشاهده چنین مواردی باید این تخلف را گزارش دهند و ما نیز رسیدگی خواهیم کرد و در مواردی که این تخلف محرز شود مجوز آن نشریه لغو خواهد شد.

شریفی در پاسخ به این سوال که برخی از نشریات مقالات خارج از محتوای تعیین شده در آن نشریه را منتشر می‌کنند گفت: این در اختیار هیئت تحریریه است که تصمیم می‌گیرد که در چه محتوا و مضمونی به چاپ مقالات بپردازرد، اما زمانی که دامنه موضوعات مورد انتشار مشخص شد نباید خارج از اسکوپ آن نشریه به چاپ مقاله بپردازد چرا که تخلف محسوب می‌شود، اما  باید گفت که نوع  این تخلف و نحوه برخود با آن متفاوت است.

شریفی در مورد نحوه رسیدگی به تخلفات نشریه‌های علمی گفت: این شیوه متفاوت است از لغو مجوز تا کسر امتیاز سالانه را شامل می‌شود و بستگی به نوع تخلف دارد.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم در مورد زیر پا گذاشتن مالکیت معنوی برخی از کتب و مقالات از سوی برخی از محققین در هنگام رفرنس دهی گفت: اصولا نحوه رفرنس دهی علمی، چارچوب و اصول تعریف شده دارد، شیوه ارجاع باید به گونه‌ای باشد که مالکیت معنوی آن اثر حفظ شود در غیر این صورت تخلف محسوب شده و فرد شاکی می‌تواند به کمیته اخلاق شکل گرفته درهر دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی مراجعه و تخلف را گزارش کند و ما هم اگر اعلام نیاز شود می توانیم با آن برخورد می‌کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که در چند سال اخیر تخلفات علمی در این حوزه افزایش یافته یا نحوه نظارت منجر به بیشتر دیدن شدن برخی از تخلفات شده است، اظهار کرد: باید گفت که نظارت بیشتر شده است قانون و مقررات ابلاغی در حد زیادی به ویژه در مورد همایش‌های نامعتبر به شکل صد درصدی بازدارنده بوده است.