درمان ناقص ترافیک تهران با راهکار‌های تاریخ گذشته
_ روزنامه ایران نوشت: ترافیک این روز‌های تهران امان شهروندانش را بریده است. ساعت اوج ترافیک که پیش از این ساعت ۱۰ صبح و ۵ بعدازظهر بود، حالا به حوالی ظهر و حتی اواخر شب هم رسیده است. بزرگراه‌ها، خیابان‌ها و حتی معابر فرعی شاهد ترافیک ممتد و سرسام آوری است که معلوم نیست دقیقاً چه زمانی آغاز شده و چه زمانی پایان می‌یابد.
روز گذشته قفل شدن ترافیک در پایتخت را بسیاری از مردم تجربه کردند. آمار‌ها می‌گوید، ۳۰ تا ۳۵ درصد بر ترافیک این روز‌ها و شب‌های تهران افزوده شده، اما آنچه مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، بیش از این اعداد و ارقامی است که اعلام می‌شود! کرونا اگرچه بار خودرو‌های شخصی را ۱۸ درصد سنگین کرده است، اما وضعیت حمل و نقل عمومی نشان می‌دهد که مردم در روز‌های آخر سال به سمت مترو و اتوبوس هم رفته‌اند. حالا اگر از مترو و اتوبوس‌سوار‌های حرفه‌ای سؤال کنید روز‌های آخر اسفند را بویژه در ایستگاه‌های مرکزی شهر همچون «امام خمینی» و «بازار» چگونه می‌گذرانید، جواب‌شان دست‌کمی از خودروسوار‌های تهران‌نشین ندارد. آن‌ها می‌گویند برای سوار شدن به قطار‌هایی که فاصله حرکتی شان ۴ تا ۵ دقیقه است، باید دست‌کم ۱۵ تا ۲۰ دقیقه معطل شوند و اگر هم خیال یک متروی خلوت همیشگی به سرشان بزند، تنها راه چاره، بی خیال شدن از ایستادن در سکو‌های شلوغ و پرهمهمه است.
آن طور که خبر‌ها از متروی تهران حکایت دارد، مترو در مسافرپذیری تقریباً به روز‌های پیش از کرونا برگشته است. یعنی میزان مسافرانی که پیش از این ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر بود و کمی بعدتر به رقمی معادل یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر رسید، حالا حدوداً به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هم رسیده و البته پیش‌بینی‌ها از افزایش مسافران در برخی مسیر‌های پرازدحام مثل «تجریش»، «بهشت زهرا» و «بازار» تا روز‌های آینده دارد.
در اتوبوسرانی هم اگرچه وضعیت کمی خفیف‌تر است، اما میزان مسافران این روز‌ها بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر در نوسان است. سؤال این است که آیا برای این تعداد مسافر که البته هنوز به روز‌های اوج برنگشته، ۲ هزار دستگاه اتوبوس کافی است؟! تهران در چند سال پیش ۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس داشت که حالا به ۲ هزار دستگاه رسیده است. در مترو هم طی این ۴ سال حتی یک واگن اضافه نشده است. با این توصیف نتیجه‌گیری کار چندان سختی نیست. ضعف عقب‌ماندگی در بخش مترو و اتوبوس حالا روی دوش خودرو‌های شخصی افتاده است. روزانه بیش از ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو در تهران تردد می‌کنند که اگر بخواهیم نگاه منصفانه‌ای به این روز‌های آخر کنیم، متوجه می‌شویم که پلاک‌های شهرستان در این روز‌ها گوی سبقت را از پلاک‌های تهران ربوده‌اند.
در مراکز تجاری و مرکزی شهر و بویژه بازار هم جمعیت زیادی از شهرستان‌های دور و نزدیک برای خرید‌های نوروزی کلی و جزیی آمده‌اند و این جدا از جمعیتی است که روز‌های آخر سال را برای خرید نوروزی، معاینه فنی، کار‌های بانکی و اداری و نوسازی خانه‌شان انتخاب کرده‌اند و این درحالی است که گنجایش معابر تهران ۶ برابر آن ظرفیتی است که باید باشد. ما پیش از آنکه از مسئولان شهری و ترافیکی بپرسیم چرا بعد از این چند سال فکری به حال ترافیک‌های کلافه کننده آخر سال نکرده‌اید، باید از تهران‌نشین‌ها بپرسیم که چرا همه کارهایتان را به آخر سال موکول می‌کنید. کاهش میزان تلفات و مبتلایان به کرونا البته اسفند امسال را کمی متفاوت‌تر از دو سال گذشته کرده است. با این همه پیش‌بینی این قفل ترافیکی از بهمن ماه هم امکانپذیر بود. اما تنها راه حلی که از سوی مسئولان اجرا می‌شود، همان طرح‌های تاریخ مصرف گذشته سال‌هایی است که عملاً تأثیر چندانی هم در باز کردن گره کور ترافیکی نداشته است.
سرهنگ علیرضا اسماعیلی، کارشناس ترافیک هم با «ایران» هم‌عقیده است. او می‌گوید که در این ۱۱-۱۰ روز باقی‌مانده، جز تقویت نیرو‌های پلیس برای مدیریت خیابان‌ها کار دیگری نمی‌توان انجام داد؛ بنابراین سؤال اصلی اینجاست، چرا تا زمانی که در این مخمصه گیر نیفتاده‌ایم، برنامه‌ای برای حل بحران نداریم. اسماعیلی البته به راهکار‌های کوتاه مدتی همچون تخفیف حمل و نقل عمومی و فرهنگسازی برای خرید‌های آنلاین اشاره می‌کند و می‌گوید: باید به سمت تخفیف حمل و نقل عمومی و تشویق مردم برای خرید‌های آنلاین رفت.
جعفر تشکری‌هاشمی رییس کمیسیون حمل و نقل و عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه با اجرای هر نوع طرح ضربتی و فوریتی در پایان سال مخالف است، می‌گوید: تجربه تراکم ترافیکی در روز‌های پایانی سال کاملاً طبیعی است، چون حجم سفر‌های مردم برای خرید‌های نوروزی افزایش می‌یابد و این مسأله وقتی بدانیم که با کوچکترین تغییری در حجم تردد‌ها و خودروها، ظرفیت شبکه ترافیکی بهم می‌ریزد، قابل پذیرش‌تر است. چون شبکه حمل‌ونقل تهران کشش‌پذیری لازم برای این حجم از خودرو و تردد را ندارد و این مربوط به همه زمان‌هاست و نه فقط اواخر اسفند.
او ادامه می‌دهد: ما باید شبکه زیرساخت‌های شهر هوشمند را برای کاهش تردد‌ها در تهران تقویت کنیم که البته تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل فاصله زیادی داریم. الان بسیاری از مردم برای خدمات معمولی چندین بار در روز از خانه خارج می‌شوند، درحالی که این یک ایراد جدی است و باید با یک بار مراجعه و حتی به‌طور غیرحضوری بسیاری از کار‌ها را انجام داد. خاطرم هست که چند سال پیش قرار بود مردم حداکثر یک بار به دستگاه دولتی برای دریافت خدمت مراجعه کنند، اما این اتفاق هنوز نیفتاده است. طرح‌های محدودکننده حتی دیگر شبیه یک مسکن هم عمل نمی‌کنند و فقط بازی با روح و روان مردم است.
کمتر از ۲ هفته دیگر تا شروع سال جدید مانده است. تا آن روز البته حجم سفر‌ها با توجه به تعطیلی پایان سال افزایش بیشتری خواهد یافت. به نظر می‌رسد که تا به امروز هیچ برنامه و طرح مشخص از پیش تعیین‌شده‌ای برای مدیریت ترافیک تهران تدوین و اجرا نشده است. باید دید که امروز پلیس تهران چه راهکار‌هایی برای حل این وضعیت ارائه می‌دهد.