سه میلیون بمب متحرک کرونا در تهران
_ روزنامه همشهری نوشت: آخرین خبر‌ها حکایت از تزریق دوز اول واکسن کرونا به حدود ۱۱ میلیون جمعیت استان تهران دارد. براساس اعلام فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران، تاکنون ۲۴ میلیون‌و ۹۰۰ هزار دوز واکسن در این استان تزریق شده که سهم دوز اول، ۱۰ میلیون‌و ۸۰۰ هزار، دوز دوم ۹ میلیون‌و ۷۰۰ هزار و دوز سوم ۴ میلیون‌و ۹۰۰ هزار بوده است. به‌گفته علیرضا زالی، با این وضعیت بخش قابل‌توجهی از تهرانی‌ها واکسینه شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا نوروز نزدیک به ۹۴ درصد از جمعیت تهران دوز اول واکسن، بیش از ۸۰ درصد دوز دوم و ۶۰ درصد افراد دارای شرایط هم دوز سوم را تزریق کنند. بر این اساس با درنظر گرفتن جمعیت استان تهران که بنا بر اطلاعات سامانه آماری استان تهران سازمان برنامه و بودجه کشور، کمی بیش از ۱۴ میلیون تومان است، ۳ میلیون نفر در این استان، هنوز هیچ واکسنی علیه کرونا نزده‌اند.
روند نزولی اومیکرون در تهران
آخرین گزارش‌ها حکایت از نزولی‌شدن شیب ابتلا به کرونا در پایتخت دارد؛ به‌طوری‌که در روز‌های اخیر حدود ۳۵ درصد از موارد ابتلا در مقایسه با هفته گذشته کاهش پیدا کرده است. براساس اعلام ستاد مقابله با کرونای استان تهران، پذیرش سرپایی بیش از دوبرابر کم شده و به کمتر از ۵ هزار نفر در روز رسیده است. موارد بستری جدید هم حدود ۴۰۰نفر است و از ۲۹۰۰بیمار بستری در بیمارستان‌ها حدود هزار نفر در بخش مراقبت‌های ویژه و حدود ۲ هزار نفر در بخش‌های عادی بستری‌اند. البته تهران مانند بسیاری از شهر‌های کشور هنوز به‌صورت کامل از پیک ششم خارج نشده و آمار فوتی‌ها همچنان بالاست، اما به تأکید متخصصان حوزه بهداشت و درمان، این آمارها احتمالا از هفته آینده نزولی می‌شود؛ هر‌چند که باید بیماران بدحال در آی‌سی‌یو‌ها را هم درنظر گرفت که احتمال مرگ آن‌ها وجود دارد. در پیک ششم با کرونای اومیکرون کودکان به‌شدت درگیر بیماری شدند، اما حالا آمار ابتلا در کودکان تهرانی هم کم شده و به ۱۰درصد رسیده است، با این حال این گروه سنی همچنان در معرض خطرند و به‌گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران، هنوز واکسیناسیون آن‌ها تکمیل نشده و کودکان زیر ۶ سال هم به‌دلیل آغاز‌نشدن واکسیناسیون برای آن‌ها در معرض خطر قرار دارند. به استناد آمارها، واکسیناسیون در تهران روی عدد خوبی قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به مرز ۱۰۰ درصد برای تزریق دوز اول برسد، با این حال همچنان نگرانی از اوج دوباره بیماری در آستانه تعطیلات نوروز و تکرار وضعیتی مشابه فروردین ۱۴۰۰ وجود دارد که منجر به پیک چهارم بعد از تعطیلات نوروز امسال شد. در همین وضعیت، اما فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران تأکید می‌کند که با توجه به ۲ پارامتر واکسیناسیون و عبور از پیک ششم کرونا تا پایان سال، تعطیلات نوروز ۱۴۰۱ وضعیتی متفاوت نسبت به سال گذشته خواهد داشت. زالی به روند نزولی پیک ششم در تهران اشاره می‌کند با این توضیح که: «هر چه به سال جدید نزدیک‌تر می‌شویم، آمار بستری‌ها هم کمتر می‌شود، پیش‌بینی می‌شود که نوروز امسال با پشت سر گذاشتن پیک ششم آغاز می‌شود.»
کاهش محدودیت‌ها وابسته به رفتار مردم
زالی در پاسخ به این سؤال که با توجه به گزارش‌هایی از شیوع زیرسویه جدید اومیکرون یعنی BA۲ آیا احتمال طغیان بیماری پس از تعطیلات به‌دلیل سفر‌های خارجی و داخلی و حتی دورهمی‌های خانوادگی وجود دارد یا خیر؟ هم می‌گوید: «ما علاوه بر واکسیناسیون، با ایجاد آنتی‌بادی در بدن افراد به‌دلیل ابتلای گسترده، روبه‌رو هستیم که می‌تواند مانعی در برابر ابتلای دوباره آن‌ها باشد. به همین دلیل امسال محدودیت‌های کمتری برای سفر‌های نوروزی درنظر گرفته شد تا مردم با آرامش بیشتری بتوانند سفر‌های نوروزی را داشته باشند. البته این سناریویی است که اکنون با توجه به روند کاهشی ابتلا به کرونا در تمام دنیا درنظر گرفته‌ایم، اما اگر در سطح جهانی جهش‌های جدید رخ دهد که منجر به طغیان بیماری شود، قطعا شرایط تغییر خواهد کرد.»
به‌گفته فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران، تداوم این کاهش محدودیت‌ها وابسته به رفتار مردم است و اگر تا شروع سال آینده و در روز‌های پایانی سال، مشارکت بیشتری از سوی آن‌ها برای دریافت دوز سوم وجود داشته باشد، قطعا شرایط مطلوب‌تری در آغاز سال جدید وجود خواهد داشت. به‌گفته او، استقبال کم از دوز سوم و کاهش فرایند واکسیناسیون می‌تواند شرایط متفاوت‌تری ایجاد کند و ایمنی جمعی را کاهش دهد.
زالی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا مدیریت کرونا با تکیه بر واکسیناسیون و امیدواری به رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم انجام شدنی است، می‌گوید: «واکسیناسیون پارامتر و فاکتور مهمی در مقابله با کووید-۱۹ است. در بسیاری از کشور‌های دنیا حذف برخی محدودیت‌های اجتماعی، صرفا پس از تکمیل واکسیناسیون در حال انجام است. رعایت پروتکل‌ها هم وابسته به رفتار مردم است. سفر‌رفتن، به‌تنهایی خطرناک نیست، اما اگر سفر‌های نوروزی همراه با تجمعات بسیار متراکم مردم و خانواده‌ها در فضای مسقف بدون تهویه مناسب و کافی باشد، با توجه به اینکه در استفاده از مکان‌های تجمعی احتمال انتقال بیماری بیشتر خواهد بود، ممکن است باز هم با طغیان بیماری مواجه شویم. هنوز کووید-۱۹ در عرصه جهانی ریشه‌کن نشده و چرخش ویروس در کشور ما هم ادامه دارد. به همین دلیل شرکت‌کردن در این تجمعات و دورهمی‌های خانوادگی می‌تواند دوباره افراد را در معرض خطر قرار دهد، به‌ویژه سالمندان و کودکان زیر ۶ سال را که هنوز واکسیناسیون آن‌ها آغاز نشده است.» به‌گفته این مسئول، مقالات تأیید‌نشده‌ای هم وجود دارد که نشان می‌دهد سفر‌کردن روی ایمنی فرد تأثیر می‌گذارد، اما مسئله اینجاست که در سفر، افراد ممکن است کمتر به رعایت مسائل بهداشتی توجه کنند؛ بنابراین براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا افراد باید ۳ دوز واکسن را دریافت کرده باشند. این مسئله می‌تواند در کاهش سفر‌های نوروزی مؤثر باشد، چرا‌که این افراد مصونیت بیشتری خواهند داشت.
نگرانی از سفر‌های خارجی
مینو محرز، عضو کمیته علمی کشوری کرونا هم معتقد است که با توجه به کاهش مراجعات و بستری‌های روزانه، کشور از پیک ششم عبور کرده و تداوم این وضعیت در هفته آینده وابسته به رفتار مردم خواهد بود.
او به ایلنا گفته: «در عید نوروز با خطر افزایش دوباره موارد ابتلا مواجهیم و ضرورت دارد که مردم تعطیلات عید را مدیریت کرده و دید و بازدید‌ها را کم کنند.» محرز با تأکید بر ضرورت تکمیل واکسیناسیون هم اعلام کرده: «در برخی شهر‌ها و کشورها که واکسیناسیون ۳ نوبت به خوبی انجام شده، موج ششم به سرعت فروکش کرد، اما در برخی نقاط هم به‌صورت پلکانی سیر نزولی داشت، در نتیجه معلوم نیست تا عید لزوما با سرعت به سمت نزولی‌شدن موج برویم. اگر واکسیناسیون نبود، اومیکرون با این قدرت سرایت بسیار بالا بیداد می‌کرد و تعداد بسیار زیادی بستری و مرگ‌ومیر داشتیم؛ بنابراین هیچ‌کس نباید از زدن واکسن اهمال کند، نوع آن هم فرقی ندارد.»
او همچنین درباره خطرات ورود زیرسویه اومیکرون؛ BA۲ به کشور با توجه به سفر‌های نوروزی هم گفته: «در کشور‌های دیگری که پیک اومیکرون پایین آمده، هنوز این زیرسویه موجب افزایش آمار و برگشت پیک نشده، اما از آنجا که آینده این ویروس معلوم نیست، ممکن است با مسافرت‌هایی که به خارج از کشور صورت می‌گیرد، این زیرسویه وارد کشور شده و با افزایش آمار مواجه شویم. در ایران تاکنون صرفا سویه BA۱ شناسایی شده، اما هیچ جای دنیا از این زیرسویه در امان نیست.»
نگرانی از واریانت جدید در کشور‌های فقیر
با این حال، اما مسعود یونسیان، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید که نگرانی زیادی از زیرسویه جدید اومیکرون یعنی BA۲ وجود ندارد و باید نگران شکل‌گرفتن یک واریانت جدید از کشور‌های واکسینه‌نشده و فقیر بود.
یونسیان درباره این زیرسویه جدید می‌گوید: «براساس اطلاعاتی که هفته گذشته جمع‌بندی شده، در زمینه سرایت‌پذیری این زیرسویه شواهد معتبری از افزایش آن وجود دارد، اما در زمینه شدت بیماری و مرگ‌ومیر و همچنین فرار این سویه از واکسن و تست‌های تشخیصی، تا هفته گذشته هیچ تفاوتی گزارش نشده است.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا زیرسویه جدید اومیکرون می‌تواند در کوتاه‌مدت منجر به بیمار‌شدن دوباره افراد شود هم توضیح می‌دهد: «در این‌باره اطلاعات کامل نیست، اما BA۱، BA۱.۱، BA۲ و BA۳، زیرسویه‌های اومیکرون هستند و این نگرانی در جامعه‌ای وجود دارد که هنوز اومیکرون را تجربه نکرده و بیشتر در معرض خطر BA۲ قرار می‌گیرد، اما در ایران که بیشتر مردم نوع BA۱ این واریانت کرونا را تجربه کرده‌اند، به‌نظر نمی‌رسد که شانس ابتلای مجدد به کرونا با نوع اومیکرون بالا باشد. حتی اگر شانسی برای ابتلای مجدد هم درنظر بگیریم، احتمالا نوع خفیف بیماری وجود خواهد داشت.»
این عضو کمیته علمی کرونا در وزارت بهداشت مهم‌ترین نگرانی را رقم‌خوردن یک واریانت جدید در جهان می‌داند و می‌گوید: «با توجه به تکمیل‌نشدن واکسیناسیون در کشور‌های آفریقایی و فقیر چنین احتمالی وجود دارد.» یونسیان البته وضعیت فعلی کرونای کشور را هم ناپایدار می‌داند و می‌گوید: «با توجه به شیوع زیرسویه‌های اومیکرون تحت عنوان BA۲ در برخی کشورها، احتمال صعودی‌شدن دوباره آمار بیماری در ایران هم وجود دارد. برخی کشورها که قله موج اول با زیرسویه BA۱ را پشت سر گذاشته بودند، با فاصله چند هفته وارد پیک BA۲ شدند، به همین دلیل ممکن است دوباره آمار ابتلا در کشور ما هم بالا برود.»
به‌گفته یونسیان مهم‌ترین کار در شرایط فعلی حمایت از بیمارستان‌ها از نظر تجهیزات، دارو و ریکاوری پرسنل درمانی است تا به بیماران خدمت‌دهی مناسب داشته باشند: «همچنان باید نکات پیشگیرانه رعایت شود و مدیریت هوشمند کرونا که عملیاتی نشد را درنظر بگیریم تا اگر ورود زیرسویه جدید منجر به موج دوم بیماری شد، بتوانیم آن را کنترل کنیم.»
۶۳ درصد جمعیت جهان دوز اول واکسن را زده‌اند
وزیر بهداشت روز گذشته در مراسمی اعلام کرد که بیش از ۹۲ درصد ایرانیان دوز اول واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند؛ این درحالی‌که جمعیت کشور ۸۴ میلیون نفر است که درصورت تزریق ۹۲ درصد جمعیت، یعنی بیش از ۷۷ میلیون نفر واکسن دریافت کرده‌اند، اما براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، تا روز گذشته، ۶۳ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۲۳۳ نفر دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند و با درنظر گرفتن بیش از ۵۵ میلیون دوز دوم و ۲۳ میلیون دوز سوم، بیش از ۱۴۲ میلیون دوز تاکنون تزریق شده است. بهرام عین‌اللهی در حالی این آمار را اعلام کرد که براساس آخرین اعلام سایت جهانی «ourworldindata» که جدیدترین اطلاعات مربوط به کرونا را منتشر می‌کند، ۷۴ درصد از کل جمعیت ایران، حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند. براساس اطلاعات منتشر شده در این سایت، ۶۵.۴۹ درصد هم دوز دوم و ۲۸ درصد هم دوز سوم را تزریق کرده‌اند. این سایت همچنین اعلام کرده که ۶۳ درصداز مردم جهان، یک دوز واکسن کرونا را دریافت کرده و ۵۶ درصد هر دو دوز را زده‌اند. کشور‌های امارات متحده‌عربی، پرتغال، برونئی، سنگاپور و مالت، جزو کشورهایی‌اند که بیش از ۹۰ درصد واکسیناسیون (دو دوز) تزریق شده است. در این میان میزان واکسیناسیون در کشور‌های گینه‌نو، یمن، هائیتی، چاد و کنگو، هنوز به یک میلیون نفر هم نرسیده است. آمار‌های جهانی نشان می‌دهد که ایران با تزریق ۱۴۲ میلیون و ۸۸۴ هزار و ۳۳۷ دوز، از نظر پوشش جمعیت واکسینه شده، بالاتر از کشور‌های آمریکا، عمان، لهستان، کلمبیا، جمهوری چک، ترکیه، نپال و چند کشور دیگر است. در آمار اعلام شده تزریق واکسن، تنها یک منطقه در دنیا به نام جزایر پیت کرن در جنوب اقیانوس آرام، وجود دارد که ۱۰۰ درصد جمعیت خود را واکسینه (۲ دوز) کرده است. این جزیره، تنها ۶۴ نفر جمعیت دارد.